به گزارش ایرنا، در افغانستان تمام هزینه های عروسی برعهده پسری است که می خواهد نقش داماد داشته باشد و باید او هر چه لازم است تهیه کند و گاهی هزینه تصمیم برای عروسی به شش میلیون افغانی که «شصت لگ» هم گفته می شود، می ر سد که به نرخ امروز معادل ۸۰ هزار دلار است.
مشکلات ازدواج در افغانستان به حدی رسیده است که دولت این کشور مجبور به تدوین قانونی به نام قانون عروسی شده است.
افغانستان تنوع قومی و فرهنگی متعددی دارد و به تبع همین شرایط در آیینی مثل ازدواج نیز رسوم مختلقی هست که می توان هزینه سنگین را مشکل مشترک همه آنها خواند.
در هر نقطه از جهان برگزاری آیین ازدواج دارای ویژگی های خاصی مبتنی بر شرایط اقلیمی ، گذشته تاریخی، داشته های دینی ، باور مذهبی و آثارفرهنگی و اقتصادی است و افغانستان هم از این قاعده مستثناء نیست.
در افغانستان تمام هزینه های عروسی برعهده پسری است که می خواهد نقش داماد داشته باشد و باید او هر چه لازم است تهیه کند و گاهی هزینه تصمیم برای عروسی به شش میلیون افغانی که «شصت لگ» هم گفته می شود، می ر سد که به نرخ امروز معادل ۸۰ هزار دلار است.
البته باید بدانیم که در افغانستان گروهی هم وجود دارند که آنها را با نام اقوام «جوگی» که معادل همان طوایف «کولی» است می شناسند و آنها رسمی متفاوت دارند، در میان آنها این زن است که باید درآمد خانواده را کار خود تضمین کند و باید ثابت کند می تواند هزینه ازدواج با یک مرد را تأمین کند.
جوگی ها در افغانستان بیشتر به کارهایی مانند فال بینی یا دوره گردیی ها و دست فروشی مشغول هستند و هنگام خواستگاری از دختر سوال می کنند که آیا هزینه زندگی شوهرت را می توانی تأمین کنی و اگر دختر جواب مثبت داد، خانواده داماد حاضر به ازدواج پسرشان با آن دختر می شود اما باید پذیرفت که استثناها هرگز قاعده نیستند.
هزینه سنگین ازدواج در افغانستان را وقتی بهتر درک می کنیم که بدانیم معدل درآمد ماهانه شهروندان شاغل افغانستان بیش از ۲۰ تا ۲۵ دلار نیست و به گفته مقامات رسمی دولت اکنون بیش از ۵۰ درصد مردم زیر خط فقری با این سقف درآمدی هستند.
هزینه های عروسی از زمان جستجوی برای یافتن عروس تا انجام مراسم و رسمی شدن پیوند زن و شوهر در مراحل مختلف از خواستگاری تا عروسی و رفتن عروس به خانه داماد ادامه دارد که گاهی همین روش بی سامان سبب دعوا بین عروس و داماد، خانواده ها و حتی در برخی موارد منجر به طلاق پس از اندکی بعد از ازدواج نیز می شود.
در افغانستان برای این که پسری با یک دختر ازدواج کند، باید چند مرحله را قبل از مراسم عروسی و انتقال همسر به خانه اش طی کند که با جستجوی دختر مناسب توسط خانواده پسر شروع می شود و در آن مادر ، پدر، خواهر یا نزدیکان پسر به دنبال دختر مورد پسند می افتند.
در این کشور بیش از ۹۰ درصد مردم به کشاورزی مشغول هستند و هزینه های زندگی خود را از این مسیر تامین می کنند و بر همین اساس در وصف یک عروس خوب در مناطق مختلف ، متناسب با اشتغال خانواده پسر، عروس باید جدا از داشتن اخلاق خوب ، خانواده برازنده ، مهارت هایی نیز برای کمک به درآمد خانواده داشته باشد.
این مهارت ها شامل قالی بافی، خیاطی، دامداری و امور کشاورزی در روستاها و در شهرها تبدیل به داشتن تحصیل و مهارت های زندگی شهری می شود .
بطور مثال در شمال افغانستان که صنعت قالی باقی رواج دارد دختر پسندیده برای عروسی کسی است که توانایی بافت قالی مرغوب را دارد و البته پسر برای ازدواج با آن دختر ماهر در قالی بافی باید هزینه بیشتری بدهد اما در برخی از استان های جنوبی مهارت و داشتن توانایی انجام کارهای سخت کشاورزی جایگزین این مهارت می شود.
با در نظر گرفتن چنین شرایطی برای یافتن دختر مورد نظر ، خانواده پسر با خانواده دختر تماس می گیرند و موضوع را به اطلاع آنها می رساند که در صورت جواب مثبت به خواستگاری می روند و مراسم خواستگاری در گذشته نه چندان دور در این کشور با جملات ویژه ای شروع می شد و بزرگ خانواده پسر به بزرگ خانواده دختر برای فهماندن هدف خود می گفت که «به خانه شما برای جارو کردن خاکستر آمده ایم» یا «پسر مرا به غلامی تان قبول کنید» .
پس از خواستگاری مرحله سوم فرا می رسد که در واقع پرتنش ترین مرحله در برخورد دو خانواده است ، زیرا باید در این مرحله که مشابه «شیرینی خوری» در ایران است ، دو طرف در مورد پولی که داماد باید به عنوان «گله»، «شیربها»، «ولور»، «قلین»، «طویانه» و«پیشکش» به خانواده دختر بدهد ، توافق می کنند.
بعد از عبور خانواده ها از این مرحله سخت، شماری از بزرگان خانواده های پسر و دختر با سبد شیرینی ، لباس و گل به دو طرف تبریک گفتنه و نامزدی رسمیت می یابد.
در حد فاصل زمانی که بین شیرینی خوری تا عروسی شکل می گیرد و تا زمانی که عروس در خانه پدر می ماند و یا تا زمانی که داماد هزینه عروسی را فراهم می کند به دفعات تکرار اعیاد ، خانواده پسر باید برای عروس، پدر، مادر و باقی اعضای خانواده او عیدی ببرند و عیدی هم هزینه ای را به خانواده پسر تحمیل می کند.
آخرین مرحله آیین ازدواج ، عروسی است که با انجام آن خانواده داماد، عروس را از منزل پدر دختر با برگزاری مراسمی همراه با دعوت از میهمانان به خانه بخت می برند.
در شهرها امروز عروسی در تالارهای مجلل و در روستاها همچنان در منزل پدر دختر با هزینه زیادی برگزار می شود.
در شب قبل از عروسی نیز برنامه هایی به نام «حنابندان»، «کیک خرد کردن» و «آیینه مصاف» که درآن عروس و داماد همدیگر را در آیینه بزرگی می بینند ، اجرا می شود و هر کدام از این مراحل نیز مصارفی دارد که داماد باید هزینه آن بپردازد.
این تنها شرح ساده ای از مراحل عروسی در مناطق مختلف افغانستان بود اما واقعیت پنهانی نیز وجود دارد که پیامدهای آن برای پسر یا داماد خسارت های جدی ایجاد می کند.
در برخی از مناطق پسرها به دلیل نداشتن پول عروسی، سال ها به آرزوی خود نمی رسند و یا باید سال ها رنج مسافرت برای جمع آوری پول عروسی را به جان بخرند و برای انجام کارهای سخت در داخل کشور یا خارج از کشور هجرت کنند.
گاهی هم این مسافرت پس از مراسم عقد و شیرینی خوری صورت می گیرد و داماد برای فراهم کردن هزینه عروسی به استان های همجوار، کشورهای همسایه از جمله ایران و پاکستان می رود و سال ها درد دوری از خانواده را با مشقت کار برای تهیه هزینه عروسی سپری می کند.
در برخی مناطق افغانستان نیز رسم این چنین است که اگر داماد توان پرداخت پول هزینه های عروسی را ندارد، باید در مقابل ازدواج با دختر یک خانواده ، سال ها برای پدر عروس کار کند که از ۱۰ سال تا ۱۸ سال از عمرش را داماد باید در خدمت خانواده پدر عروس سپری کند.
هر چند افغان ها خود به عواقب ناگوار هزینه های سنگین عروسی آگاه اند، اما با ریشه هایی که این سنت ها در بین مردم در طول زمان یافته اند هرس آن دشوار است و گاهی بزرگان اقوام در هر روستا و شهرستان گردهم آمده برای کاهش هزینه های عروسی فیصله هایی را با تعیین هزینه کم انجام می دهند اما این فیصله ها دوامدار و پایدار نیست.
در همین راستا در استان «پکتیا» در جنوب افغانستان دیروز بزرگان اقوام برای ازدواج نرخ گذاری کردند و به توافق رسیدند که هزینه کامل یک عروسی نباید از ۳۰۰ هزار افغانی بیشتر شود.
در سال های اخیر ازدواج های گروهی با هزینه های مراجع تقلید یا جمع آوری کمک و اشتراک برای کاهش هزینه عروسی رواج یافته است که در شهرهای بزرگ از جمله هرات، مزارشریف و کابل برگزار شده است.
مراجع تقلید از جمله آیت الله «محمد فیاض» و آیت الله «سیستانی» هزینه های گروهی صدها دختر و پسر عقد شده را که نمی توانند عروسی کنند را پرداخت کرده اند.
قانون مدنی افغانستان، ازدواج را عقدی دانسته است که معاشرت زن و مرد را به قصد تشکیل خانواده مشروع گردانیده و حقوق و واجباتی را میان طرفین به وجود می‌آورد.
دولت افغانستان هم تلاش کرده برای از اصلاح سنت های طاقت فرسا قانونی را مصوب کرده که در آن والدین و نزدیکان عروس اجازه ندارند به مناسبت عروسی، پرداخت پول یا معادلی دیگری را به نام های «طویانه، شیربها، ولور، قلین، گله، پیشکش، جهیزیه » و مانند آن به صورت اجبار بر خانواده داماد تحمیل کند.
همچنین این قانون تحمیل و مجبور ساختن هدیه هایی به نام «عیدی، براتی، رمضانی ،نوروزی» و غیره را بین خانواده های نامزدها ممنوع ساخته است.
با وجود تلاش های دولت در قالب تصویب قانون یا توصیه های ریش سفیدان باز شماری سنت های خود را رها نکرده اند و به نظر می رسد که در زمان کم مقابله و از بین بردن رسوم غلط کار ساده ای نیست و از طرفی هستند افرادی که از چنین رسم و رسومی دفاع کرده و قانون دولت را مداخله در امور شخصی افراد و خانواده می دانند.
- 13
- 5
