هرچند که گسترش اینترنت، افزایش شبکه های مجازی و ماهواره ای ممکن است فرصت های ارتباطی بسیاری در اختیار علاقه مندان و دنبال کنندگان فیلم ها و سریال ها قرار دهد، اما از طرفی هم منافذی را برای نفوذ سارقانی که مترصد فرصتی در این رابطه هستند، فراهم می کند. این سارقان تازه ترین فیلم هایی که شاید همچنان پخش آن در شهرستان ادامه دارد و همچنین فیلم هایی که به تازگی وارد شبکه نمایش خانگی شده اند را به سرعت و بدون معطلی از سایت های قانونی یا غیرقانونی دانلود می کنند یا می خرند و در شبکه های ماهواره ای خود نمایش می دهند. این کار برای شبکه های ماهواره ای قطعا سودآور است، چون می توانند تبلیغات مورد نظر خودشان را در بین فیلم بگنجانند؛ تبلیغاتی که در بعضی موارد هیچ تناسبی با محتوای فیلمی که پخش می شود ندارد و گاهی به جایگاه آن لطمه وارد می کند. اخیرا شبکه TV فوریو پرشیا فیلم های «فصل نرگس» و «پا تو کفش من نکن» را از شبکه خود در تعطیلات آخر هفته نمایش دادند و حتی بازپخش هم برای آن گذاشتند!
این در حالی است که حتی یک هفته هم از ورود «فصل نرگس» به شبکه نمایش خانگی نمی گذرد و فیلم «پا تو کفش من نکن» هم اوایل ماه جاری در شبکه نمایش خانگی توزیع شد. فروش هردو فیلم نیز در زمان اکران چندان قابل توجه نبود. «فصل نرگس» در گیشه تنها ۳۲ میلیون میلیون و «پا تو کفش من نکن» هم اگر چه یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون تومان فروخت، اما این رقم هم کفاف هزینه های آنرا قطعاً نمی داد. حالا با پخش غیرقانونی این فیلم ها از ماهواره فروش نسخه DVD آن ها با کاهش رو به رو می شود. در حقیقت مسائل و مشکلات بسیاری بر سر راه کسانی که می خواهند حق خود را از راه محاکم بین المللی از این شبکه ها بگیرند، وجود دارد و عده ای معتقدند به همان نسبت که مانعی برای دانلود و پخش غیرقانونی آثار خارجی برای ما وجود ندارد، ما نیز نباید در این رابطه گله ای داشته باشیم. باز هم هر چند در این خصوص عضو نبودن در قانون جهانی کپی رایت یا سد راه کسانی است که می خواهند به حق خود برسند. بنابراین، جدا از بحث فرهنگی، درگیر چرخه ناقص اقتصادی در این زمینه هستیم که شرکت های ویدئویی مجبورند تنها روی آثار فروخته شده خود حساب باز کنند و یا از خیر پخش های غیرقانونی آن بگذرند یا اینکه مبلغی را به عنوان حق کمیسیون به سایت های غیرقانونی بدهند که محصولات فرهنگی را به صورت رایگان روی سایت خود نگذارند.
در گزارش پیش رو با جمعی از تهیه کنندگان و مسئولان مرتبط با این موضوع صحبت کردیم تا بدانیم این وضعیت چه تأثیری در قیمت کپی رایت آثاری دارد که بودجه و برنامه ای برای آن دارند و چه راهکاری در این خصوص به نظرشان می رسد که در ادامه از نظر می گذرانید:
شهاب کاظمی:برای کم کردن ضرر به سایت های غیرقانونی باج می دهیم!
شهاب کاظمی قائم مقام موسسه گلرنگ رسانه در پاسخ به این پرسش که پخش سریع فیلم های شبکه نمایش خانگی همزمان با اولین روز توزیع آن در ماهواره چه تأثیری در قیمت کپی رایت آثار دارد، به بانی فیلم گفت: قطعا این وضعیت به فروش و مارکتینگ بازار به وجود آمده، آسیب می زند؛ چون از طرفی قیمت رایت محتوا بالاست و برای خرید آثار باید هزینه بالایی پرداخت کنید، اما هنوز چندساعت نگذشته شبکه های ماهواره ای لینک دانلود پیدا می کنند و به تدریج میان تمام شبکه ها گسترش پیدا می کند. مشکل اصلی اینجاست که مردم مصرف کننده این نوع کالاهای سرقتی نمی دانند هزینه هایی که برای این کار پرداخت می شود، شخصی است و فکر می کنند کارگردان، بازیگر یا دولت مصدی این کارهاست، اما به صورت شخصی در شبکه ویدئو رسانه دست به دست می شود.
کاظمی خاطرنشان کرد: هرچه محدودیت کمتر و سرعت اینترنت بالا می رود، دسترسی به کالای قاچاق بیشتر می شود. ویدئوی درخواستی هم چاره ساز نیست، بلکه یک شوی تبلیغاتی برای شرکت های زیرمجموعه مخابراتی است. در نهایت وزارت ارتباطات از این راه حجم اشتراک را به فروش می رساند و برایش اهمیتی ندارد، چون کسی از فروش محصول به صورت اینترنتی پولدار نمی شود و هزینه رایت فیلم را در نمی آورد و نمی تواند محتوای آن را تأمین کند. این اعدادی که در گردش است و تعداد مخاطبانی که این کار را انجام می دهند، خیلی پایین هستند و واقعی نیستند و فکر نمی کنم فروش اینترنتی یک محصول بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد. این برای شبکه های ماهواره ای به دلیل اینکه می توانند در میان فیلم ها تبلیغات پخش کنند، سودآور است، اما ضرر اصلی به شرکت های ویدئو رسانه می رسد که حتی در تغییر فرمت از DVD به VOD سهم کمی داشتند. در حال حاضر شرکت های دیگری مثل آیو و آپارات صاحبان VOD شدند و با وجود اینکه باید محتوای خود را از طریق ما تأمین کنند، به صورت مستقل کار تولید انجام می دهند و بازار کاذبی را به وجود آوردند.
وی افزود: تا نظارتی نباشد و متولی برای این کار تعیین نشود، باز هم شاهد چنین اتفاقاتی خواهیم بود. به دلیل اینکه وظیفه ستاد صیانت و رسانه های تصویری جداگانه تعریف می شود، هیچ متولی مشخصی در این رابطه وجود ندارد. چیزی به نام اتحادیه و سندیکای فعال برای نمایش خانگی وجود ندارد.
مدیرعامل موسسه گلرنگ رسانه در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری در این رابطه به نظرتان می رسد، گفت: قانون باید وضع شود. وقتی در داخل کشور حق کپی رایت دیگر کشورها را رعایت نمی کنیم، نمی توانیم به طور متقابل ادعای پیگیری پلیس اینترپل را در این رابطه داشته باشیم. در حقیقت باید قانون کپی رایت را در کشورمان نهادینه کنیم و بعد قانون گذاری شود که هیچ شخصی اجازه بهره برداری از آثار فرهنگی را ندارد و باید تمام حقوق و مادیات آن به نفع یک نفر باشد. معمولا حساسیت هایی در خصوص قاچاق فرهنگی وجود دارد و اسامی از قبیل مبتذل به آن ها نسبت داده می شود که این جزو معضلات محسوب می شود، اما معضل اصلی اقتصادی و فرهنگی ما نیست و به بخش داخلی ما آسیب نمی رساند. تعدادی فیلم تولید می شود که اگر مانع آن شوند یا نشوند، در هر حال در دسترس عموم قرار می گیرند.
وی افزود: فیلم های داخلی که در اینجا تولید می شوند و با این شرایط رو به رو می شوند، به طور کامل با ضرر مادی و معنوی رو به رو می شوند. برای دیسک امکان گذاشتن قفل وجود دارد، اما کارساز نیست،چون امکان دور زدن قفل وجود دارد. در حال حاضر تعدادی راهکار و تمهیدات از طرف خود ویدئو رسانه ها اندیشیده شده است که سایت های غیرمجاز را تا حدودی با خود همراه کردند؛ یعنی محتوا را به صورت مجانی به مردم نمی دهند و مجبوریم درصدی از این درآمد را به سایت های غیرقانونی بدهیم. در واقع باج پرداخت می کنیم!
کاظمی خاطرنشان کرد: راهکار این است که مجلس قانون بگذارد و قوه قضائیه نیز آن را اجرا کند و امکان وضع قوانین سخت در این رابطه وجود دارد. با مجرمان این عرصه باید مانند سارقان میلیاردی برخورد کنیم.
سید امیر سید زاده:تنها چاره ما پیوستن به قانون جهانی کپی رایت است
سید امیر سید زاده تهیه کننده آثاری از قبیل «سهیلا شماره ۱۷» در پاسخ به این پرسش که پخش سریع فیلم های شبکه نمایش خانگی همزمان با اولین روز توزیع آن در ماهواره چه تأثیری در قیمت کپی رایت آثار دارد، به بانی فیلم گفت: اولین اثری که کپی رایت غیرمجاز فیلم ها می گذارد، ضرر تهیه کننده و سرمایه گذار است. بعد از گذشت ۳۹ سال از انقلاب هنوز نتوانستیم ساز و کاری برای پیوستن به قانون منع کپی رایت پیدا کنیم و شاید این از بزرگترین ضعف ها و اشکالات کمیته صیانت و حفظ آثار فرهنگی باشد. در حال حاضر این کمیته شعارهایی در این رابطه می دهد، اما کارکرد آن در عمل صفر است.
سیدزاده ادامه داد: هزاران لوح فشرده غیرمجاز را در مراسمی رونمایی می کنند، اما تأثیر عملی ندارد، چون به فاصله یک یا دو روز امکان جایگزین کردن آن وجود دارد. بنابراین، اگر قرار است با این قضیه به صورت ریشه ای برخورد شود، باید به قانون منع کپی رایت بپیوندیم. هیچکس تحت هیچ شرایطی در هیچ جایی از جمله ماهواره نباید بتواند اثر فرهنگی را پخش کند.
تهیه کننده «زندگی جای دیگریست» خاطرنشان کرد: در اقصی نقاط دنیا و بخش هایی که قانون منع کپی رایت رعایت می شود، می دانند اگر چنین کاری انجام دهند، دودمانشان به باد می رود. در این کشورها به هیچ عنوان این اتفاق هایی که در ایران با آن مواجهیم، نمی افتد. اولین نتیجه این موضوع ضرر و خسران تهیه کننده و سرمایه گذار است. دومین اثر این است که کالای بی کیفیت و قاچاق در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد؛ یعنی کیفیت به اندازه ای پایین است که مصرف کننده از اصل پرداخت آن پشیمان می شود. اثر بعدی اشاعه و ترویج فرهنگ غیرقابل قبول قاچاق کالاست؛ یعنی مردم را به این روش عادت می دهیم و این خوب نیست. اگر ساز کار قانون منع دانلود و کپی رایت داشته باشیم و کسی سراغ دانلود غیرمجاز نرود، به همان نسبت فرهنگ مردم نسبت به کالای قاچاق بالا می رود.
وی افزود: مخاطب باید به خواست خودش کالای قاچاق را دانلود نکند و این مهمترین مسأله ای است که در یک فرآیند به مصرف کنندگان محصولات فرهنگی یاد می دهیم و این خیلی اهمیت دارد.
سید زاده یادآوری کرد: برایم جای تعجب دارد، بعد از گذشت ۳۹ سال از انقلاب و وجود شعارهایی مبنی بر حفظ و صیانت آثار فرهنگی، خودم درگیر این مسائلم. به عنوان تهیه کننده فیلم «مادر قلب اتمی» شاهد بودم که ساعت ۷ صبح روی سایت های قانونی بود، اما ساعت ۸:۳۰ صبح چند سایت غیرمجاز با آدرس و مشخصات تازه فیلم را به صورت غیرقانونی در اختیار مردم گذاشتند. واقعا زبان از گفتن این مسائل قاصر است. وقتی به دادسرای رسانه و پلیس فتا برای برخورد با این سایت مراجعه می کنیم، می گویند چند سایت را که ببندیم، چند سایت دیگر به وجود می آیند و به صورت قارچی رشد می کنند. با وجود این شرایط شما خسته و مستأصل می شوید، چون هر روز باید زندگی را ترک کنید و به دادسرای رسانه بروید و در انتها نیز به نتیجه درستی نمی رسید و می گویند امکان کنترل این قبیل سایت ها و شبکه های ماهواره ای وجود ندارد و این جواب شما را دلسرد می کند و ترجیح می دهید اصلا پیگیری نکنید.
وی در این خصوص که چه راهکاری در این خصوص سراغ دارید، عنوان کرد: راهکار این است که با هزینه ای به قانون منع کپی رایت بپیوندیم و این امکان پذیر است. با دوستانی که در آن سوی مرزها کارهای فرهنگی انجام می دهد، صحبت کردم و جلسات مختلفی با کارشناسان این کار داشتم. هیچ مانعی برای پیوستن ایران به قانون منع کپی رایت وجود ندارد، اما هیچ کس حاضر به پرداخت هزینه آن نیست و نمی خواهد یک قدم مهم و اساسی در این رابطه بردارد. همه بلدند شعار دهند، اما به طور عملی هیچ کس حاضر نیست قدمی بردارد یا هزینه کند. من فیلم دیگری به نام «آمین خواهیم گفت» را آماده اکران داشتم، اما قبل از اینکه وارد سیستم خانگی شود، از ماهواره پخش شد. یک فیلم دیگر به نام «ناخواسته» داشتم که هنوز در ایران اکران نشده است، اما روی ماهواره آمد. پیگیری هایی برای این دو فیلم داشتم که موثر بود و دیگر نمایش ندادند. الآن دنبال اکران و نمایش خانگی این فیلم ها هستیم. پیوستن به قانون منع کپی رایت امکان پذیر است و هرکس می گوید عملی نیست، بی جهت است. بنابراین، نیازمند پرداخت بودجه در این رابطه و کنار آمدن با قوانین منع کپی رایت هستیم.
محمد حسین قاسمی:نیازمند برنامه ریزی منسجم برای پیگیری حقوق فیلم ها هستیم
محمدحسین قاسمی تهیه کننده فیلم «نفس» که فیلمش اخیرا به شبکه نمایش خانگی آمده است، در پاسخ به این پرسش که پخش سریع فیلم های شبکه نمایش خانگی همزمان با اولین روز توزیع آن در ماهواره چه تأثیری در قیمت کپی رایت آثار دارد، به بانی فیلم گفت: همان طور که متعهد می شویم در شبکه های ماهواره ای تبلیغاتی برای فیلم خود نداشته باشیم، انتظار داریم مسئولان پیگیری هایی نسبت به آثار ما داشته باشند. دقیقا همزمان با روزی که فیلم وارد شبکه نمایش خانگی می شود، شبکه های ماهواره ای پخش فیلم های ما را شروع می کنند و این بر فروش فیلم های ما در شبکه نمایش خانگی تأثیر منفی دارد. حداقلش این است که باید مبلغی بابت این قضیه پرداخت شود. همان طور که با ما برخورد می شود و باید از بستر قانونی پیش برویم، باید به همان شکل هم برخورد شود که حقوق ما در این شبکه ها رعایت شود. این حق ماست که بابت این تبلیغات وجهی دریافت کنیم و اگر غیرقانونی است، نباید پخش شود تا فروشمان بهتر باشد.
قاسمی ادامه داد: شاید فیلم «شیار ۱۴۳» بیش از ۱۰۰ بار در این شبکه ها پخش شده باشد و در سکانس آخر که مادر شهید می خواهد پسرش را ببیند، به یکباره می دیدیم قطع می شد و تبلیغات نامناسب و جنسی پخش می شد که اصلا با شأن و ارزش این فیلم همخوانی ندارد. جدا از ارزش مادی، به جایگاه معنوی فیلم لطمه وارد می شود. نمی دانم به کجا باید مراجعه کنیم و چرا پیگیری به طور دائم باید از طرف ما برای پخش نکردن تیزرها باشد.
وی در این رابطه که چه راهکاری در این خصوص به نظرتان می رسد، توضیح داد: این شبکه ها شرکت هایی خارج از ایران دارند. به نظرم باید بتوانیم بر اساس قانون کپی رایت این تضییع حقوق را پیگیری کنیم؛ یعنی سازمان سینمایی باید وکلایی داشته باشد که بتواند حقوق خانواده سینما را به شکلی پیگیری کند. در خارج از ایران بر اساس شکایتی که صورت می گیرد، به سرعت می توانند مانع پخش این فیلم ها شوند، اما نیازمندیم که نظام و سیستمی برای آن طراحی شود و این حمایت صورت گیرد.
تهیه کننده فیلم «شیار ۱۴۳» در پاسخ به اینکه چرا تا به حال چنین اتفاقی برای ما نیفتاده است، خاطرنشان کرد: ما قانون کپی رایت را در ایران رعایت نمی کنیم و آن را قبول نداریم. بسیاری از فیلم هایی که شاید حقوق آن پرداخت نشده باشد، گاهی از مجاری رسمی پخش می شود. اگر بخواهیم وارد این حیطه شویم، خودمان نیز باید آن را رعایت کنیم. نیازمند برنامه ریزی منسجم برای حقوق بین المللی فیلم ها باشیم. این شبکه ها از نوعی هستند که اگر حقوق فیلم ها را پیگیری کنیم، می توانیم بابت آن خسارت دریافت کنیم. به عنوان یک تهیه کننده نمی توانم به تنهایی پیگیری کنم، اما اگر سیستمی از سوی قوه قضائیه طراحی شود که به حقوق خود برسیم، شاهد یک بازی برد-برد هستیم.
- 18
- 4
