حسین نمازی از جمله کارگردانانی است که کار خود را با ساخت فیلم کوتاه آغاز کرد و به گفته خودش اولین فیلم کوتاهش را در ۱۳ سالگی ساخته است. سال ۸۷ شرایط برای ساخت اولین فیلم بلند نمازی مهیا شده، اما احساس کرده است که باید چندسال صبر کند تا اینکه سال ۹۰ پروانه ساخت فیلمش را گرفته است. بعد از فراز و نشیب های بسیار بالاخره امسال نمازی توانست اولین فیلم بلند سینمایی خود را بر پرده سینما ببیند. فیلمی که به گفته خودش طرح فیلمنامه را از شب تا صبح و با عیادتی که از اقوام داشته، نوشته است و در شرایطی که امیدی برای گرفتن پروانه ساخت نداشته، این بار اوضاع برای ساخت فیلمش مهیا می شود. قبل از آن او چندین بار می خواست فیلم دیگری بسازد، اما در نهایت «آپاندیس» مجوز ساخت و نمایش گرفت. «آپاندیس» فیلمی است که محرومیت های طبقه کارگر، فقر و ناتوانی اش را از پرداخت هزینه بیمارستان نشان می دهد. او به خاطر پرداخت هزینه کمتر از دفترچه بیمه یک نفر دیگر برای همسرش استفاده می کند و در پی آن اتفاقات زیادی برایش رقم می خورد.
در ادامه گفت و گوی بانی فیلم را با این کارگردان از نظر می گذرانید:
ایده فیلم «آپاندیس» چطور به ذهنتان رسید؟
– می خواستم فیلمنامه دیگری به نام «حرف های در گوشی» می خواستم بسازم و دوبار برای آن پروانه ساخت گرفتم، اما گفتند این فیلم را نسازید و فیلمنامه دیگری بیاورید، اما من فیلمنامه نداشتم. در همان زمان به عیادت یکی از اقوام رفتم که آپاندیس خود را عمل کرده بود و متوجه شدم یک مأمور بیمه دفترچه اش را چک می کند که ببیند مربوط به خودش است، یا نه. این تبدیل به ایده اصلی کارم شد و به دلیل فشارهایی که از طرف تهیه کننده داشتیم و حتما باید فیلمنامه می دادیم. همان شب روی آن کار کردم و طرحش را نوشتم و به ارشاد دادم. وقتی طرح را دادم، فکر کردیم پروانه ساخت به آن نمی دهند و این امید را داشتیم تا بتوانیم فیلمنامه قبلی را کار کنیم، اما در یک عمل انجام شده قرار گرفتیم و رفتیم فیلم را ساختیم.
این قصه به طور مستقیم با مباحث بیمه و قانون آن در ارتباط است. آیا این امکان وجود نداشت که شخصیت اصلی با بیمه بیکاری دفترچه بگیرد؟…
– فکر می کنید چند درصد از مردم از حق و حقوق خودشان مطلعند؟… این ها خلأ نیست و اتفاقا اگر شخصیت اصلی سر به راه بود و همه چیز را می دانست، نتیجه آن این همه مشکلات نبود. مسائل و مشکلات ما ناشی از نا آگاهی از قوانین و شیوه برخورد است و گاهی صدمه ای که می خوریم، جبران ناپذیر است. همه این ها ممکن است اتفاقاتی را رقم بزند که خیلی از آن ها جبران ناپذیر است، اما خیلی ها نمی دانند چه کاری باید انجام دهند. از این گذشته، دریافت بیمه بیکاری هم به این راحتی نیست.
از لحاظ حقوقی و قانونی تحقیق یا بررسی هم برای اشراف بیشتر روی موضوع فیلم داشتید؟
– در ابتدای نوشتن فیلمنامه تنها به نوشتن آن اکتفا کردم و به مسائل دیگر فکر نکردم. بنابراین، رفتم تحقیق کردم تا خلأیی به لحاظ قانون بیمه وجود داشته باشد و تا الآن مشکلی نداشتیم، چون از مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی تا کارمندان و کارشناسان، این فیلم را دیدند. در صنف پزشکی هم اکرانی برای انجمن اخلاق پزشکان در گرگان داشتیم که همه پزشک بودند و بعد از آن هم جلسه نقد و بررسی برگزار شد و حال همه خوب بود. ممکن است مردم عادی نقدهایی از این دست وارد کنند، اما تا به حال هیچ پزشک یا کارشناس بیمه ای از ما انتقاد نکرده است.
همکاری با آناهیتا نعمتی، امیرعلی دانایی و رضا اکبرپور چطور شکل گرفت؟
– برای ساخت این فیلم از ابتدا عوامل غیرچهره انتخاب کردم، اما بعضی مسائل مثل ویترین، پخش‌کننده و سینماداران در انتخاب‌ها تاثیر می‌گذارند و باید جوابگوی خواسته آنها هم باشید.
تمام بچه هایی که ناشناس بودند، از جمله بازیگر اصلی؛ یعنی آقای رضا اکبرپور بازیگران تئاتر بودند و تمرین خیلی و سخت و فشرده ای با هم داشتیم تا به این سطح برسند. آنا نعمتی و امیرعلی دانایی جزو آخرین نفراتی بودند که به ما اضافه شدند و زمان زیادی برای تمرین نداشتیم و سعی می کردیم تمام تمرین ها قبل از برداشت ها اتفاق بیفتد. در مورد امیرعلی دانایی و آنا نعمتی باید بگویم که حضورشان در «آپاندیس» اتفاق خوبی بود و هر دو بازی خوب و متفاوتی ارائه داده اند.
آپاندیس به نظر فیلم کم خرجی است که کل آن در یک بیمارستان می گذرد و به علاوه تنها دو نفر از بازیگران شناخته شده هستند.
– برای اینکه فیلم ارزان تر تمام شود، هدفم این نبود تک لوکیشن کار کنم یا از بازیگران غیرچهره بهره بگیرم. فضا و بستر قصه این طور ایجاب می کرد، اما بعد مصمم شدم خودم را محک بزنم تا ببینم می توانم با ساخت فیلم در یک محیط بسته، تماشاگر را ۹۰ دقیقه نگه دارم یا نه؟…خیلی ها گفتند این کار سختی است و اگر این فیلم را بسازی، اولین و آخرین فیلمت می شود، ولی راه خودم را رفتم.
فصلی که فیلم شما «آپاندیس» در آن اکران شده، فصل خوبی نیست. احتمالا انتقاداتی به وضعیت اکران دارید؟
– من چندان تخصص اکران ندارم که بخواهم در این رابطه صحبت کنم، اما می توانم کلی تر بگویم. از ابتدا که این فیلم ساخته شد، انگار نمی خواستند اتفاق خاصی برای فیلم بیفتد و اجحاف های زیادی نسبت به آن در جشنواره های داخلی صورت گرفت. ما برای «آپاندیس» جایزه فیلمنامه را در جشنواره مونترال کانادا گرفتیم و هیچکس جایزه بخش اصلی را برای فیلمنامه نکرده بود. ری اکشن هایی که از مدیران سینمایی دیدیم، یک هفته بعد از دریافت جایزه بود، اما توجه لازم نسبت به این فیلم صورت نگرفت.
«آپاندیس» به نظر فیلمی است که تلاش می کند هر دو طیف مخاطب عام و خاص را با هم داشته باشد و تا پایان مخاطب را غافلگیر می کند. چقدر این فیلم در شرایط نابسامان فعلی امکان دیده شدن داشت؟
– در سینمایی که همه فیلم ها یا تکراری می شوند یا سمت و سوی هنری دارد و مخاطب عام در نظر گرفته نمی شود، فیلمی ساخته می شود که شما را ۸۵ دقیقه میخکوب می کند؛ یعنی شما لاجرم ۸۵ دقیقه باید بنشینید و فیلم را ببینید. اگر از فیلم راضی هستند، باید حمایت کنند و اگر نیستند باید مشخص شود و ما هم تکلیف خودمان را بدانیم و برویم فیلم کمدی با مولفه های کمدی بسازیم. اگر دنبال ارتقای سطح فرهنگ جامعه هستیم، باید کمک کنیم. هیچ ادعایی درباره کار خودم ندارم، اما به گواه مخاطبان، همه می گویند چقدر فیلم خوبی است و مهجور مانده است. وقتی پخش کننده می خواهد یک فیلم بگیرد، معیارش چند بازیگر چهره سینماست و نمی دانم چه کسی باید این مسائل را مدیریت کند. حجم گسترده ای از سینماها مربوط به حوزه هنری است، اما فیلم هایی که از خط قرمز عبور نمی کنند، حمایت نمی شوند. معتقدم فیلم باید برای مردم ساخته شود و منظورم از فیلم کمدی این نیست که همه بد هستند، ولی ما باید تکلیف خود را در این رابطه بدانیم. اگر مشکل در زمینه اکران است، نباید این قدر پروانه ساخت بدهند و به هرحال مسئولانی امر باید در این زمینه تصمیم بگیرند.
- 9
- 2
