۱۰ سال پیش دوران سلطنت «اس ام اس» بود، هنوز معادل فارسی «پیامک» را برایش انتخاب نکرده بودند. دختر و پسرها با اس ام اس در ارتباط بودند و هر کسی می خواست عید را تبریک بگوید، از سنتی ترین راه نوشتاری با موبایل استفاده می کرد. کم کم چالشی ایجاد شد، زبان پیش‌فرض گوشی‌های همراه، انگلیسی بود و خیلی ها با حروف انگلیسی، جملات فارسی می نوشتند که زمینه ساز ورود کلمه جدیدی به ادبیات هم شدند؛ «فینگلیش».
بسیاری از دغدغه مندان معترض بودند و اعتقاد داشتند ادامه اش ضربه می زند به ادبیات سرزمینی با غنای فرهنگی کهن. معتقد بودند نوجوانان و جوانان بیگانه با سعدی، حافظ و مولانا را دورتر می کند از درست نویسی و پر بیراه هم نگفتند. امروزه غلط‌نویسی در میان تعداد پرشماری از مردم حتی تحصیل کرده‌های‌شان رواج زیادی دارد، دم دستی ترین اشتباه‌شان، استفاده نابجا از «هکسره» است. در مقابل موافقان و طرفداران «فینگلیش»، زبان انگلیسی را باکلاس می دانستند برای نوشتن!
مخفف به هر قیمتی
آن زمان که پیام رسان هایی مانند «یاهو مسنجر» روی بورس بودند و نسل جدید می توانست به وسیله یک کلیک با فردی هزاران کیلومتر دورتر آشنا شود، عبارتی بین‌شان باب شد به نام «asl»، مخففی از سه کلمه که به کوتاه‌ترین حالت ممکن از طرف مقابل می خواست سن، جنسیت و محل سکونتش را بگوید. اگر فارسی جواب می دادند، احتمالش زیاد بود متهم به بی کلاسی شوند! مخفف‌نویسی دیگر به قاعده ای برای جوانِ بی حوصله تبدیل شد؛ حتی برای فینگلیش نوشن «سلام» هم حروف صدادارش را حذف می کردنذ اما همچنان به اصلی نانوشته پایبند بودند؛ انگلیسی از فارسی باکلاس تر است!
ویروسی در تن سینما
حالا انگار ویروس نوجوان ها و جوان های دهه شصتی به سینماگران هم سرایت کرده، تصور می کنند هر چه اسم فیلم‌شان، خارجی تر باشد، اثرشان باکلاس تر جلوه می کند. شاید گمان‌شان اشتباه هم نباشد، خوب می فروشد فیلم های‌شان که اکثرا سوپرمارکتی از آب درمی آیند و کوچکترین حرفی ندارند در جنبه‌های هنری و حرفه ای. نگاهی به فیلم های روی پرده نشان می‌دهد سندروم اسم های خارجی به جان سینمای ایران افتاده است؛ «پاستاریونی»، «آستیگمات»، «خانم یایا»، «میلیونر میامی» و «کلمبوس» فیلم هایی خارجی نیستند و همگی در ایران اکران شده اند.
«کلمبوس» نام مناطق بسیاری در ایالت های مختلف آمریکاست و البته نسل قدیم را به یاد «ستوان کلمبو» با هنرنمایی پیترفالک می اندازد و البته مرحوم رضا بیک ایمانوردی که در فیلم‌های کُمدی با الهام از او و دوبله بی نظیر منوچهر اسماعیلی نقش آفرینی می کرد.
هت‌تریک در اشتباه
حالا قرار است «هت‌تریک» هم بهمن ماه به سینماها بیاید؛ فیلمی به کارگردانی رامتین لوافی و با بازی پریناز ایزدیار، امیر جدیدی، صابر ابر، ماهور الوند و همایون ارشادی. البته علاقه به بهره گیری از کلمات غیر فارسی برای فیلم‌های سینمایی تنها محدود به همین چند اثر نمی شود. پیش از این نیز «لاتاری»، «تگزاس»، «لازانیا» و «هشتگ» با مجوز سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به اکران درآمده‌اند. به این فهرست، فیلم «ایکس لارج» را هم باید اضافه کرد که با مجوز ساخت سازمان سینمایی وزارت ارشاد جلوی دوربین رفته است.
در این میان فیلمی مانند «لاتاری» از کیفیت قابل قبولی برخوردار بود و موضوع مهم قاچاق دختران به «دبی» را دستمایه قرار داد اما قریب به اتفاق این فیلم ها صرفا رنگ و لعابی به صحنه ها پاشیده اند و با استفاده از چند بازیگر محبوب و پولساز سعی در جذب مخاطب و تصاحب گیشه داشته اند. در این میان فرهنگستان زبان و ادب فارسی که اصرار دارد به «پیامک» جای «اس ام اس» و هزاران واژه انگلیسی که دیگر جا افتاده در زبان فارسی و سعی به جایگزینی‌شان بیهوده است، سکوت کرده است، در حالی که می تواند حداقل تلنگری بزند به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. انتخاب اسم خارجی نه گناه است و نه ممنوع، اما می توان نهیبی زد تا حداقل سینمای ایران غرق نشود در دریایی غریبه.
- 14
- 6
