تابستان ۸/۷۴ میلیارد دلاری سینمای جهان/ از «شگفت‌انگیز‌ها» تا «انتقامجویان»

همزمان با پایان تابستان امسال سینمای جهان یک بار دیگر اوضاع اقتصادی‌اش را مرور می‌کند و حالا بیش از هر زمانی مطمئن است که تابستان نحس و بالنسبه کم فروش ۲۰۱۷ را به فراموشی سپرده است. تابستانی که در آسیا و آفریقا از ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر (۲۹ تا ۳۱ شهریور) پایان گرفت و در امریکای شمالی اول سپتامبر (۱۰شهریور) به نقطه پایانی‌اش رسید، ۴/۳۸ میلیارد دلار را در سطح امریکای‌شمالی و ۸/۷۴ میلیارد دلار را با احتساب سایر قاره‌ها به بارآورد و با توجه به اینکه این فقط آمار تابستان ۲۰۱۸ است و هنوز حدنصاب‌های فروش زمستان و  بهار ۲۰۱۸ به آن اضافه نشده و فروش فصل پاییز تازه آغاز شده است، ثبت یک رکورد تاریخی تازه در حافظه هالیوود محتمل‌ترین امر می‌نماید.

دیسنی در جایگاه یونیورسال

اگر در سال ۲۰۱۶ یک یونیورسال احیا شده سایر استودیوهای سینمایی عمده جهان را زیر سایه خود گم کرد دو سالی است که والت‌دیسنی دیگر کمپانی قدیمی و کلاسیک هالیوود عنان کارها را در دست گرفته و برای دومین سال متوالی در راه دستیابی به‌عنوان سود آورترین استودیوی جهان قرار دارد. دیسنی در این راستا به تنها استودیو در تابستان امسال تبدیل شد که فروش کارهایش در این فصل از رقم یک میلیارد دلار عبور کرده و برای ثبت چنین رقمی فیلم کارتونی و پرطرفدار «شگفت‌انگیزها ۲» دست به‌کار بزرگی زد. این فیلم که ادامه‌ای بر قسمت اول این کارتون مفرح (محصول ۲۰۰۴) به شمار می‌آید، با عبور از مرز ۶۰۰ میلیون دلار در امریکای شمالی به پرفروش‌ترین انیمیشن به نمایش درآمده در این منطقه‌ از جهان در تمامی تاریخ تبدیل شد.

پیشتازی «انتقامجویان»

اما شگفت‌انگیز‌ها تنها «ابر فیلم» تابستان امسال نبود و آثار پرفروش از در و دیوار سینمای دنیا بالا می‌رفتند. قسمت سوم «انتقامجویان» یا اونجرز که از سری فیلم‌های کمیک استریپی بسیار سودرسان است، با عبور از ۲.۰۴۶ میلیارد دلار که محصول نمایش‌آن در فصول بهار و تابستان است، در صدر آثار درآمدساز امسال سینمای جهان قرار گرفته و بد نیست بدانید که نام جنبی و کامل‌کننده «جنگ داخلی» هم برای تفکیک شدن این فیلم از دو قسمت قبلی Avengers به آن اطلاق شده است.

فیلم دوم جدول پرفروش‌های ۲۰۱۸ که البته رسیدن به آن بسیار آسان‌تر از سرنگون کردن اونجرز از صدر جدول است، همان «پلنگ سیاه» است که کار دیگری از تبار کمیک استریپ‌ها است. این فیلم نیز در یک ماه و نیم آخر بهار و در طول تابستان تازه پایان یافته ۱.۳۴ میلیارد دلار فروخت و باز هم ثابت شد که کمیک استریپ‌ها که از ۱۹۷۸ و با قسمت اول سوپرمن آغاز شدند و از ۱۹۸۹ با «بت‌من یک» دوران طلایی‌شان آغاز شد، تمامی ابزار لازم را از منظر سینما دوستان برای مقبول شناخته شدن و جواب دادن نجومی در گیشه‌ها دارند.

ردپاهای پررنگ

درست است که فیلم‌های دیگر و آثار غیر کمیک استریپی هم در جدول پرسودهای تابستان امسال و کل ۹ ماه سپری شده از ۲۰۱۸ خودنمایی کرده‌اند اما در میان ۱۰ فیلم صدر جدول درآمدآفرینان ۲۰۱۸ چهار فیلم کمیک بوکی هستند که «ددپول۲»، «مرد مورچه‌ای و زنبور» و البته اونجرز و Black Panther نام دارند. اگر دیدگاه‌مان را به ۳۰ فیلم صدر جدول پرفروش‌های ۲۰۱۸ بسط بدهیم، کمیک استریپی‌ها بر خلاف سال‌های گذشته کم پیدا‌تر می‌شوند اما یک بار دیگر ردپای قوی فیلم‌های فرانچیزی و چند قسمتی و بلاک باستر‌ها را که میلیون‌میلیون فروخته‌اند، پررنگ ‌می‌یابیم و قسمت ششم فیلم‌های حادثه‌ای- جاسوسی «مأموریت غیرممکن» با بازی تام کروز در نقش اصلی، «سولو: یک داستان استاروارزی» که مشتق از فیلم‌های هشتگانه و فانتزی «جنگ ستارگان» است.

قسمت دوم فیلم موزیکال و شیرین «ماما، میا»، بخش دوم «۵۰ سایه خاکستری» که نام «۵۰ سایه آزاد شده» را یدک می‌کشد، «اوشن ۸» نسخه زنانه اوشن‌های ۱۱، ۱۲ و ۱۳، بخش دوم فیلم حادثه‌ای- دریایی «Pacific Rim» و قسمت چهارم فیلم‌های خیالی پر تحرک «دونده مارپیچ» به این جمع تعلق دارند و البته بخش دوم فیلم پلیسی «اعتدال دهنده» نیز از این جمع خارج نمی‌شود زیرا مأمور مخفی سیاهپوست و بازنشسته‌ای که نقش او را دنزل واشینگتن بازی می‌کند و برخلاف میلش به عرصه کارزار بر می‌گردد تا تبهکاران بین‌المللی را سرکوب کند، به سبک و سیاق لیام نیسون دیگر ستاره پیر ۱۰سال اخیر سینمای اکشن هر چیزی هست الا مردی که بتوان از حافظه سینما دوستان و از گیشه‌های هالیوود پاک کرد.

آدمکشی گسترده به‌خاطر یک سگ!

دیر زمانی است که هالیوود عادت کرده به فلسفه و تدبیر و موضوع فیلم‌های پرفروشش و آنهایی که بسرعت طلایی می‌شوند، فکر نکند و اگر چیزی جواب داد قسمت‌های بعدی‌اش را هم بسازد و تولد قسمت دوم «جان ویک» مأمور بازنشسته دیگری با بازی کیانو ریوز که چون سگ محبوبش را می‌کشند یک لشکر از گانگسترها را از پای در می‌آورد؛

محصول همین رویکرد است و بیهوده نیست که مردان ایکس و مشتقات آن ۱۱ نسخه داشته‌اند و بت‌من به قسمت هشتم رسیده و سوپرمن ۷ قسمتی است و اسپایدرمن با لباس عنکبوتی‌اش به سوی قسمت هفتم خود خیز برداشته و حتی قهرمانان مهجوری مثل «مرد مورچه‌ای»، «Arrow»و «سایه» لااقل یکی دو قسمت پرفروش داشته‌اند و «ددپول» به‌عنوان منفی‌ترین و «ضدقهرمان ترین» قهرمان کمیک استریپی با آمار فوق‌العاده قسمت دومش در سال ۲۰۱۸ چندان از آمار زمان اکران قسمت اولش در سال ۲۰۱۶ دور نیفتاد. حتی مجموعه کاراکترهای منفی کمیک بوک‌ها تحت نام «جوخه خودکشی» در سال ۲۰۱۶ چنان پیشتازی کرد که‌هالیوود قسمت دوم آن را هم پرورانده است و «کاپیتان آمه‌ریکا» مثل اونجرز مجموعه‌ای از قهرمانان نیک سیرت کمیک بوکی را در کنار یکدیگر در خدمت داشته است.

حتی وقتی دیده می‌شود که چهره‌هایی مانند‌هالک سبز و غول پیکر گیشه‌ها را تسخیر می‌کنند ولی در بند قراردادهای ناهمگون و مشکلات حقوقی و قضایی گرفتار می‌شوند و پس از دو قسمت متوقف می‌مانند، مارول و والت‌دیسنی سردمداران ساخت کمیک استریپ‌ها چنان قلدر و هوشمندانه عمل می‌کنند که این قهرمانان را نیز به جمع فیلم‌های چند شخصیتی خود ارجاع می‌ دهند و این چنین است که‌هالک با‌ وجود نداشتن یک فیلم مستقل از ۲۰۰۹به بعد در چهار فیلم ترکیبی مارول رؤیت شده و اونجرزها سرآمد آنها بوده‌اند.

به دنبال تک قهرمانان باقی مانده

در این راستا قطعاً جای تعجب ندارد که متذکر شویم مارول از یک سو و رقیب بزرگ انتشاراتی - سینمایی‌اش یعنی دی سی کمیکز برنامه ساخت فیلم‌های کمیک بوکی خود تا سال ۲۰۲۵ را تدوین و اعلام کرده‌اند و پس از جواب دادن «زن شگفت‌انگیز» با بازی گال گادوت در سال ۲۰۱۷ و ساخت قسمت دوم آن رویکرد به تک قهرمانان باقی مانده در داستان‌های مصور و کمیک بوک‌های قدیمی آغاز شده است. برخی از قهرمانان قبلی هم به حدی مستقل و قدرتمند شده‌اند که از درون یک مجموعه بیرون کشیده شده و تبدیل به تک قهرمانان انفرادی شده‌اند و کاراکتر وولورین از سری آثار «مردان ایکس»، «هارلی کوئین» از سری دشمنان مرد خفاشی و همچنین دختر گربه‌ای از آن قبیل‌ است.

پول اندوزی به لطف صلح دوستی

سال ۲۰۱۸ بی‌گمان سال تثبیت هر چه بیشتر کارتون‌ها هم بوده است و شاید صلح دوستی و زندگی شیرینی را که در عین تلخی‌های زندگی در یک جهان آماده انفجار تبلیغ می‌کنند، دلیل اصلی این رونق باشد. اضافه بر «شگفت‌انگیزها ۲» که بیشتر وصف آن رفت، انیمیشن‌ها در میان ۳۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۱۸ چند نماینده دیگر را هم دارند که «هتل ترانسیلوانیا ۳»، «شکار هیولا ۲»، «پیتر خرگوشه» و «پدینگتون ۲» هستند و این تازه در سالی است که‌هالیوود به اندازه گذشته نزدیک با کارتون‌هایش قدرت نمایی نکرده و سهم سایر فیلم‌های حادثه‌ای و بلاک باسترهای خود را بیشتر کرده است.

بدون تغییر در فصل اسکار

باید تأکید کرد که در انتظار تغییر اساسی در جدول پرفروش‌های سینمای جهان در سال ۲۰۱۸ طی سه ماه و چند روز باقی مانده از این سال نباشید زیرا پاییز طبق یک رسم قدیمی و محاسبه سنتی و برداشت معقول، بیشتر زمان اکران فیلم‌های سنگین و رنگینی است که جوایز عمده پایانی سال و بخصوص اسکار را نشانه گرفته‌اند و فیلم‌هایی که در این فصل رقم ۳۰۰ میلیون دلار فروش را در سطح جهان رد کنند، بسیار انگشت شمارند اما هر چه روی دهد سینمای جهان در پایان محاسبات سال ۲۰۱۸ خود و در آستانه ژانویه ۲۰۱۹قطعاً رقم ۱۲ میلیارد دلار را در سطح جهان رد خواهد کرد تا یک بار دیگر وجوه اقتصادی و نگاه مالی بر هر چیز دیگری در هنر سینما و حتی ملاحظات موضوعی و غنای اندیشه‌ها چربش پیدا کند.

وصال روحانی