این‌ مهمانی است یا کنسرت!؟ / معضلات اجراهای بانوان از نگاه پری ملکی، سهیلا پورگرامی و مرجانه گلچین

به گزارش هنر آنلاین،پس از انقلاب اسلامی، به علت ممنوعیت تک‌خوانی زنان در مجالس مختلط، کنسرت بانوان تنها برای خود خانم‌ها برگزار می‌شود. در سال‌های دورتر فقط چند تن از بانوان پیشگام نظیر سیمین غانم، پری زنگنه، پری ملکی و... در شهر تهران برای بانوان می‌خواندند، اما اکنون تعداد گروه‌های موسیقی بانوان بسیار بیشتر شده است.

تعداد علاقه‌مندان به کنسرت‌های بانوان نیز در چند سال گذشته بیشتر شده که همین مسئله زمینه را برای ورود چهره‌های معروف هنرهای دیگر مخصوصاً بازیگران سینما به برگزاری کنسرت برای بانوان فراهم کرده است. در دو سه سال اخیر بازیگرانی نظیر هنگامه قاضیانی، شهره سلطانی و مرجانه گلچین در سالن‌ها و محل‌های مختلف پایتخت برای بانوان به اجرای موسیقی پرداخته‌اند.

با توجه به این که بانوان خواننده اجازه انتشار آلبوم ندارند، فعالیت آن‌ها به عنوان خواننده تنها به همین کنسرت‌های مخصوص بانوان محدود می‌شود که البته این کنسرت‌ها نیز از شرایط مساعدی برخوردار نیستند. خوانندگان زن ایرانی که برای بانوان کنسرت برگزار می‌کنند، اشاره دارند که اجراهایشان توجیه اقتصادی ندارد و صرفاً از روی عشق و علاقه به کارشان ادامه می‌دهند. آن‌ها مشکلاتی نظیر زمان بد اجرای کنسرت‌ها، محدودیت سالن‌ها، عدم صدور مجوز برای تبلیغات خیابانی، ممانعت از برگزاری کنسرت در شهرستان‌ها و لغو برخی از کنسرت‌ها را از معضلات اصلی حوزه فعالیت خودشان می‌دانند.

اکثر فعالیت‌های فرهنگی نظیر اجرای تئاتر، برگزاری کنسرت موسیقی، مراسم‌ شب شعر و... در ساعات پایانی برگزار می‌شود و سینماها و گالری‌های مختلف نیز عموما تا دیروقت پذیرای تماشاچیان و بازدیدکنندگان هستند. معمولاً بیشترین تماشاگران سینماها و بازدیدکنندگان از گالری‌ها نیز در همان زمان عصر یا شب به این محیط‌های فرهنگی می‌روند.

در این بین، کنسرت‌های موسیقی بانوان از فرصت برگزاری در سئانس‌های شبانه سالن‌های کنسرت محروم‌اند. این کنسرت‌ها پیش‌تر در ساعت‌های ۱۵ یا ۱۵:۳۰ برگزار می‌شد. اخیراً شرایط بدتر هم شده است و برخی از آن‌ها از ساعت ۱۴ آغاز می‌شوند که یک زمان بسیار بد برای اجرای موسیقی است. کنسرت‌های بانوان در جشنواره موسیقی فجر نیز در ساعت ۱۵:۳۰ آغاز می‌شود که همین مسئله در دوره گذشته این جشنواره با اعتراض‌های مختلف همراه بود.

مشکل دیگری که برگزاری کنسرت در ظهر و بعد از ظهر برای خوانندگان زن ایجاد می‌کند، مشکل ریزش مخاطب و به تبع آن کاهش سود مالی و حتی گاهی ضرر و زیان است. وضعیت فروش بلیت کنسرت‌های بانوان در کشورمان متفاوت است ولی معمولاً آن‌طور که انتظار می‌رود از این کنسرت‌ها استقبال به عمل نمی‌آید. این عدم استقبال ویژه از کنسرت‌های بانوان، دلایل مختلفی دارد که یکی از آن‌ها به عدم انتشار آلبوم موسیقی و دلیل مهم دیگرش، زمان بد برگزاری آن‌ها است. بر کسی پوشیده نیست که اگر کنسرت بانوان نیز به مانند کنسرت‌های معمولی دیگر در سئانس‌های شبانه برگزار شود، مورد استقبال بیشتری قرار می‌گیرد.

گذشته از این تبلیغ کنسرت‌های بانوان فقط به دنیای مجازی محدود می‌شود. در سال‌های اخیر بانوان زیادی سعی کرده‌اند که با گفت‌وگوهایشان به عدم اجازه به بانوان برای تبلیغ کنسرتشان در سطح شهر اعتراض کنند ولی این اعتراض‌ها هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.

این توهین به خانم‌هاست

پری ملکی خواننده و موسیقی‌دان درباره برگزاری کنسرت در ساعات اولیه بعد از ظهر می‌گوید: من از ابتدا هم مخالف بودم و همان زمان که این قانون تصویب شد، مخالفت صریح خود را با این اتفاق اعلام کردم.

وی این مسئله را توهین به خانم‌ها می‌داند و می‌گوید: اکثر خانم‌ها در چنین ساعت‌هایی درگیر کارهای شخصی خود هستند و کمتر کسی مگر جزو قشر مرفه جامعه باشد، فرصت حضور در کنسرت پیدا می‌کند. از طرف دیگر معتقدم خود بانوان هم نباید با این شرایط در اجراها حاضر شوند.

ملکی تأکید کرد: من در تمام سال‌ها فعالیتم در عرصه خوانندگی برای برگزاری کنسرت در شهرهایی چون شیراز، گرگان و حتی قزوین که زادگاه پدر و مادرم هم هست، تلاش کردم اما به نتیجه نرسید. به نظرم در درجه اول خانم‌های همکار خودشان باید بخواهند و در مقابل این مسئله بایستند.

این‌ها مهمانی است نه کنسرت!

سهیلا پورگرامی خواننده کهنه‌کار موسیقی هم می‌گوید: مسئله آن‌قدر حاد شده که ساعت به ۲ هم کشیده شده. وقتی علت را جویا شدم به من پاسخ دادند، "یک خواننده مخاطب خاص خود را دارد و آن مخاطب در هر ساعتی برای حضور و دیدار با هنرمند آمادگی دارد!" به راستی برای مخاطبی که قدم به سالن می‌گذارد نباید و احترام و ارزش قائل بود؟ از طرفی دیگر مسئولین می‌گویند از قدیم به همین روال بوده است و الان هم همین روال خواهد بود.

وی ادامه می‌دهد: متأسفانه مسئولان سالن‌های رایج هم فقط به پر کردن سالن هستند. از طرفی دیگر روی آوردن بازیگران به این عرصه است که باعث پر شدن سالن‌ها شده است، البته با حضور اقوام و نزدیکان این افراد! این به حضور افرادی چون ما که سال‌ها خاک صحنه خوردیم، لطمه وارد می‌کند. ما کنسرت برای مخاطبان برگزار می‌کنیم و نه برای حضور عمه و خاله‌مان!

پورگرامی می‌گوید: من نزدیک به چندین ماه است که درگیر اجاره سالن هستم. فقط به من وسط هفته وقت دادند آن هم روز دوشنبه. به نظر شما چه کسی روز دوشنبه ساعت ۱۴ به سالن می‌آید؟ اکثر سالن‌ها هم فقط به فکر پر کردن جیب خودشان هستند و کمتر به دغدغه ما می‌پردازند.

این خواننده همچنین می‌گوید: من در شهر کیش و چند شهر ایران کنسرت‌هایی را با رعایت شئون برگزار کردم، اما به تازگی آن هم به پایان رسید. دلیل مسئولان برای توجیه این مسئله، نبود نیروی کافی خانم برای مدیریت در این سالن‌هاست. واقعاً باورنکردنی است که مشکل من و مثال من نبود صرفاً نیروی انسانی باشد.

برای برگزاری کنسرت در شهرستان در تلاش هستیم

مرجانه گلچین بازیگر و خواننده که به تازگی اولین اجرای زنده خود را در تالار وحدت تجربه کرده است، درباره مشکلات بانوان در عرصه موسیقی می‌گوید: متأسفانه تمامی مجموعه‌ها دست‌به‌دست هم داده تا کمتر شاهد حضور بانوان در این عرصه باشیم، دوندگی برای دریافت مجوز در زمانی که فرصتی برای تبلیغات باقی نماند از دیگر مشکلات این عرصه است.

وی افزود: ساعات اولیه بعد از ظهر، طرح ترافیک، وسط هفته بودن روز اجرا هم از دیگر سنگ‌هایی هستند که جلوی پای بانوان این عرصه قرار گرفته می‌شود.

او ادامه داد: در حال حاضر برای برگزاری کنسرت در شهرستان‌ها در تلاش هستیم و امیدوارم بتوانیم برای این عزیزان هم اجرا داشته باشیم چرا که آن‌ها بیش از دیگران نیازمند این برنامه‌ها هستند.

گذشته از این، بانوان موسیقی‌دان ایرانی علاقه‌مندند در شهرستان‌ها هم به روی صحنه بروند و برای همه هم‌وطنانشان اجرا کنند. تماشاگران موسیقی در شهرستان‌ها نیز انتظار برگزاری کنسرت بانوان در شهر خودشان را دارند. با توجه به نبود ناهنجاری در کنسرت‌های بانوان و در شرایطی که این محافل کاملاً زنانه هستند و امکان فیلمبرداری و عکس‌برداری وجود ندارد، عجیب است که تا این اندازه سخت گرفته شده و عرصه بر فعالیت بانوان خواننده تنگ می‌شود.