صداوسیما بیشتر بودجه می‌گیرد یا بی‌بی‌سی

دولت بنا بر لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ موظف است هزارمیلیاردو۶۴۶میلیون‌و ۴۲۰ هزار تومان از درآمد‌های خود را به سازمان صداوسیما تخصیص دهد. علی عسکری، رئیس سازمان صداوسیما اسفند سال گذشته در اعتراض به بودجه این سازمان مقایسه‌‌ای بین بودجه سازمان خود با شبکه فارسی بی‌بی‌سی انجام داده بود: «حدود شش هزار میلیارد تومان تنها هزینه اداره شبکه بی‌بی‌سی‌ فارسی‌زبان می‌شود و باید پرسید چرا باید برای یک شبکه در انگلستان این‌گونه هزینه شود و یک سازمان بزرگ با ١٤٥ شبکه در شرایط بسیار سختی اداره شود».

او در همین سخنرانی هزینه‌های جاری صداوسیما را حدود چهار هزار میلیارد تومان در سال اعلام کرده بود. اما هزینه جاری مؤسسه بی‌بی‌سی و شبکه‌های آن چقدر است؟ از چه راهی هزینه آنها تأمین می‌شود و چه میزان بودجه از دولت بریتانیا دریافت می‌کند؟ این بنگاه سخن‌پراکنی در گزارش «صورت مالی کامل بی‌بی‌سی ۲۰۱۳/۲۰۱۴» تعداد کارمندان خود را ٢٠هزارو ۹۵۰ کارمند ثابت و ۱۶هزارو ٦٧٢ همکار پاره‌وقت اعلام کرد.

به این ترتیب تعداد افراد شاغل در این رسانه بین ۳۵ تا ۳۶ هزار نفر است. بی‌بی‌سی به ۲۹ زبان جهانی رادیو و برنامه تهیه می‌کند و دو سال پیش در چشم‌انداز خود سودای رسیدن به نیم‌میلیارد مخاطب را در سر می‌پروراند. این در حالی است که تعداد افراد شاغل در صداوسیما دقیقا تعیین نشده است. علی لاریجانی سال‌ قبل، بعد از گذشت سال‌ها از تحویل صندلی ریاست صداوسیما به عزت‌الله ضرغامی در انتقادی گفت: «اینکه می‌شد با ۱۰، ۱۲ هزار نفر کار کرد، ولی ناگهان تعداد کارکنان این سازمان به ۳۶ هزار نفر رسید، مهم است».

این نقد با جواب ضرغامی هم روبه‌رو شد، هرچند ضرغامی استخدام‌ها را به زمان لاریجانی نسبت داد اما مسئله مورد نظر این است که او تعداد کارمندان را ۳۳هزارو ۶۰۰ نفر اعلام کرد. با ‌وجود اين خبر‌گزاری‌ها کارمندان صداوسیما را چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر تخمین می‌زنند. 

مقایسه هزینه‌های جاری

هزینه جاری بی‌بی‌سی در سال ۲۰۱۳/۲۰۱۴ چهارمیلیاردو ۷۲۲ میلیون پوند اعلام شد. منبع اصلی درآمد این بنگاه، فروش اشتراک شبکه‌های آن (به جز شبکه‌هایی که مجانی هستند) است. این هزینه برای تلویزیون‌های سیاه‌وسفید نصف است و برای خانوارهای با عضوی به سن بیشتر از ۷۵ سال مجانی است. با توجه به صورت‌حساب مالی بی‌بی‌سی در سال ۲۰۱۳/۲۰۱۴ مجموع درآمد این مؤسسه چیزی حدود ۵ میلیارد پوند بوده است که می‌توان به این شرح آن را تقسیم کرد: ۳میلیاردو ۷۲۶ میلیون پوند از طریق فروش اشتراک برای خانوار، یک‌میلیاردو ۲۳ میلیون پوند از تبلیغات تلویزیونی، ۲۴۴میلیون‌و ۶۰۰ هزار پوند بودجه دولتی، ۷۲میلیون‌و هزار پوند هم از منابع درآمدی دیگر.

به عبارتی ٨٩/٤ درصد از درآمد‌ بنگاه‌ بی‌بی‌سی از بودجه دولتی تأمین می‌شود و در مقابل ١٦/٤١ درصد بودجه صداوسیماي جمهوری اسلامی ایران از درآمد‌های دولتی است. اگر هر پوند را پنج‌هزارو ٨٠٠ تومان در نظر بگیریم، بودجه اختصاص داده شده دولتی به بی‌بی‌سی چیزی حدود هزارو ۴۱۸میلیاردو ۶۸۰ میلیون تومان است که باز هم کمتر از بودجه دولتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی است. شبکه فارسی بی‌بی‌سی یکی از زیرمجموعه‌های سرویس جهانی آن است. سرویس جهانی بی‌بی‌سی به زبان‌های متفاوت در قالب شبکه‌های تلویزیونی دیجیتال و آنالوگ و رادیو در زبان‌های متعدد خبرهای منطقه‌ای و جهانی را مخابره می‌کند.

هرچند نفس وجود «سرویس جهانی» برای بنگاهی که بیشترین درآمد خود را از فروش اشتراک به مردم انگلستان به‌دست می‌آورد، بارها مورد نقد قرار گرفته است. روزنامه تلگراف، در مطلبی تحت عنوان «بی‌بی‌سی چگونه ٧/٣ میلیارد دلار هزینه اشتراک خود را خرج می‌کند؟ » ادعا کرده است که هزینه‌های سالانه سرویس جهانی بی‌بی‌سی ۲۵۴ میلیون پوند است. این بودجه تعداد زیادی شبکه و رادیوی غیرانگلیسی‌زبان بی‌بی‌سی است. هزینه‌های این شبکه‌های غیرانگلیسی‌زبان حدود پنج درصد از مخارج سالانه این بنگاه را به خود اختصاص می‌دهد اما در مقابل مخاطبان این بنگاه سخن‌پراکنی را در هر هفته تا ۲۶۵ میلیون نفر افزایش داده است.