چند روز پس از پخش فیلم اعترافات، رضا رشیدپور در برنامه «حالا خورشید» با اشاره به دستگیری افراد مشهور در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: «حواستون فقط به شاخ‌های مجازی نباشه، به سرشاخه‌های واقعی هم باشه!» در روزهای اخیر مصاحبه‌ای با چند شاخ دستگیر شده اینستاگرام از تلویزیون پخش شد که با جار و جنجال‌های فراوان در فضای مجازی همراه شد. یکی از افرادی که دستگیر شده بود، دختری بود که در این مصاحبه گفته بود: رقصیده‌ام، تاوانش را هم می‌دهم! بلافاصله بعد از این مصاحبه بحث‌های بسیاری بین مردم به راه افتاد.
پخش «اعترافات» دختر۱۷ساله
از سوی دیگر پخش اعترافات این دختر ۱۷ ساله در رسانه ملی با واکنش‌های متعدد همراه بود. در این بین انجمن حمایت از حقوق کودکان در بیانیه‌ای با اشاره به پخش سخنان اعتراف‌گونه یک دختر ۱۷ ساله از صدا و سیما، آن را «نماد مشخص و بارز خشونت علیه کودکان» توصیف کرد.
در بیانیه این انجمن با اشاره به شیوه پخش اظهارات یک دختر ۱۷ ساله که ویدئوهای رقص او در اینستاگرام موجب برخورد با او و انتشار اظهاراتش در تلویزیون شده بود، شیوه گفتوگو با او «تلخ و رعب‌انگیز در حالتی از استیصال» توصیف شده و با پرسش درباره اهداف پخش این تصاویر آمده که این اقدام «در واقع قدرت‌نمایی در مواجهه با نوجوانی
است که به عنوان فردی زیر ۱۸ سال، کودک قلمداد میشود.» این بیانیه افزوده است: «بی‌تردید هدف هر چه باشد، چنین برخوردی را به‌ویژه در مورد کودکان، نه در نفس خود توجیه می‌کند و نه در به تصویر کشیدن آن. این برخورد نماد مشخص و بارز خشونت علیه کودکان به شمار می‌رود که به موجب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، ایجاد چنین فضای حقارت‌آمیزی نوعی کودک‌آزاری روانی تلقی شده و برای عمومی بودن این جرم مدعی‌العموم می‌تواند راسا وارد ماجرا شده و نسبت به خاطیان طرح دعوا کند».
مردم خواسته بودند
پخش اعترافات این دختر نوجوان از رسانه ملی با واکنش‌های متعدد همراه بود. در این بین مدیر کل روابط عمومی صداوسیما در واکنش به انتقادات از پخش اعترافات یک دختر اینستاگرامی در صداوسیما گفت: مردم و به ویژه خانواده‌ها در تماس با ما به شدت خواهان آگاه‌سازی در زمینه آسیب‌های اجتماعی هستند. محمدحسین رنجبران گفته است: صداوسیما باید در حوزه آسیب شناسی معضلات فرهنگی فعال عمل کند و این خواسته بسیاری از مخاطبان است. مردم و به ویژه خانواده‌ها در تماس با واحد ۱۶۲ خواهان برنامه‌های آگاهی بخش در حوزه آسیب‌های فضای مجازی هستند و بر مبنای این درخواست‌ها و وظیفه ذاتی رسانه برنامه‌ها و مستندهای فراوانی در این زمینه در آینده روی آنتن می‌رود.
او ادامه داد: این وظیفه ذاتی رسانه ملی و خواست مردم به ویژه خانواده‌هاست که اطلاعات بیشتری درباره آسیب‌های فضای مجازی داشته باشند و نمی‌شود وقتی مسئولان مربوط در حوزه فضای مجازی به وظایف خود در ساماندهی فضای مجازی عمل نمی‌کنند، ما هم بنشینیم و دست روی دست بگذاریم و برنامه‌های آگاهی بخش به خانواده‌ها ارائه نکنیم. رنجبران گفت: این برنامه محصول معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بود. یکی از مهمترین مسئولیت‌های مشترک ما و ناجا حرکت در مسیر پیشگیری است و همان طور که گفتم بسیاری از خانواده‌ها با ما تماس می‌گیرند و مطالبه جدی در زمینه برنامه‌های آگاهی بخش در حوزه فضای مجازی دارند.
واکنش به اعترافات
در این میان استاد و هیات علمی دانشگاه به پاسخ مدیر روابط عمومی صداوسیما که پخش اعترافات را وظیفه ذاتی صداوسیما دانسته بود، واکنش نشان داد. محمدرضا جوادی یگانه در حساب توئیتری خود نوشت: جوابیه صداوسیما هرچند قانع کننده نیست، اما نفس جواب دادن آن مثبت است و نشانه اثربخش بودن اعتراضات در فضای مجازی. ولی ایکاش «وظیفه ذاتی رسانه ملی و خواست مردم» ایجاب می‌کرد که «برنامه‌های آگاهی‌بخش» درباره نحوه تخصیص ارز و رانت گیرندگان هم پخش می‌شد.
تشکیل کمپین‌های متعدد
درپی پخش اعتراف‌های تلویزیونی مائده کمپین‌هایی در فضای مجازی به راه افتاده است. یکی از این کمپین‌ها از کاربران می‌خواهد در حمایت از او مقابل دوربین برقصند و آنها را منتشر کنند. گفتنی است شمار زیادی از فعالان سیاسی و حتی روحانیون پخش این اعترافات را محکوم کرده‌اند.
واکنش سیاستمداران
موضوع مائده البته از نگاه سیاستمداران و خیلی از چهرهای مطرح اجتماعی هم دور نماند و برخی از سیاستمداران، استادان دانشگاه و روزنامه‌نگاران هم در فضای مجازی و در گفتوگو با برخی از سایت‌های خبری نسبت به این اقدام رسانه ملی واکنش نشان دادند. عباس عبدی نوشت: «شبکه‌های اجتماعی مثل هر پدیده دیگر دارای آثار مثبت و منفی آموزنده و آسیب زننده است. کسی که چنین مستندی را پخش کرده باید مسئولیت اثرات سوء عملش را بپذیرد، صداوسیما سال‌های بسیار زیادی انحصاری عمل کرده و ظهور شبکه‌های اجتماعی این ویژگی انحصار را از آن سلب کرده است. شهاب اسفندیاری، رئیس دانشگاه صداوسیما هم درباره این رفتار رسانه ملی در صفحه توئیترش نوشت: بنده هیچ مسئولیتی در صداوسیما ندارم. در دانشگاه صداوسیما کار میکنم. با دیدن این کلیپ منتشر شده، ناراحت شدم.
نه اخلاقی بود، نه حرفه‌ای. رسانه ملی بابت پخش این قبیل مصاحبه‌ها در گذشته هزینه سنگینی داده است. همچنین فاضل میبدی، استاد حوزه و دانشگاه هم در این باره اعلام کرد: کار صداوسیما مصداق اشاعه فحشا بوده، این کار صداوسیما خلاف سیره پیامبر(ص) است و اثرات سوء بسیاری هم دارد. باید با مسئولان صداوسیما و برنامه اعترافات این زن، برخورد حقوقی صورت بگیرد؛ در قانون داریم که اگر کسی اشاعه فحشا کرد و آبروی فردی را برد، باید با او برخورد حقوقی شود و در اسلام هم داریم که این عمل، گناه است. خیلی از کارهایی که در صداوسیما انجام میشود خلاف سنت اسلام و پیغمبر(ص) است.
واکنش هنرمندان چه بود؟
البته در کنار چهره‌های سیاسی بسیاری از هنرمندان هم منتقد این برنامه از سوی صداوسیما شدند. امیر مهدی ژوله در صفحه اینستاگرامش نوشت: چرا دزدها نمی‌رقصند؟ پرستو گلستانی هم تاکید کرد: ای مجرم، ای مفسد اقتصادی، ای کودک‌آزار، ای اختلاسگر... خوب شد زندانی شدی تا درس عبرت شوی.
واکنش نماینده تهران
پخش این مستند واکنش یکی از نمایندگان را به همراه داشت. محمدعلی وکیلی پخش این برنامه را مصداق بنزین ریختن بر آتش عنوان کرد. وی با بیان اینکه اقدام اخیر صداوسیما باعث قبح‌زدایی از برخی منکرات میشود، گفت: وقتی در سطح ملی به چنین مسائلی دامن می‌زنیم مردم را وادار به این می‌کنیم که رفتار ساختارشکنانه داشته باشند و با لجبازی از طریق دامن زدن به رفتار‌های ساختارشکنانه مخالفت خود را ابراز کنند. وی اظهار کرد: من در عجبم از اینکه همواره در زمان بحران اعتماد مردم به جای اینکه آبی بر آتش بپاشیم، بنزین بر آتش بی‌اعتمادی می‌ریزیم و کار اخیر صداوسیما در پخش اعترافات تلویزیونی یک دختر جوان مصداق بنزین ریختن بر آتشی است که در جامعه شعله‌ور شده است.
کار این دخترکان نوجوان قابل دفاع نیست، ولی کاری که صداوسیما انجام داد نشر منکر در سطوح جهانی بود و هیچ توجیه و دلیلی برای اینکه صداوسیما چنین قبحی را مرتکب شود، وجود ندارد. متاسفانه ما یک منکر محدود را به یک مساله جهانی تبدیل کردیم و نشان دادیم در مسائل اجتماعی گرفتار بحران‌های عمیقی هستیم. این در حالی است که می‌شد این اتفاق را در یک فضای محدود مدیریت کرد و لازم نبود اینطور بی‌پرده به دنیا بگوییم؛
همان‌طوری که گرفتار معیشت مردم هستیم، گرفتار عدم باور مردم به برخی اعتقادات هم شده‌ایم. وکیلی با بیان اینکه اقدام اخیر صداوسیما باعث قبح‌زدایی از برخی منکرات میشود، اظهار کرد: وقتی در سطح ملی به چنین مسائلی دامن می‌زنیم مردم را وادار به این می‌کنیم که رفتار ساختارشکنانه‌ای داشته باشند و با لجبازی از طریق دامن زدن به رفتار‌های ساختارشکنانه مخالفت خود را ابراز کنند.
زهرا سلیمانی
- 17
- 3
