به گزارش دنیای اقتصاد، احیای صنعت خودروی آمریکا یکی از محورهای تبلیغاتی ترامپ در مبارزات انتخاباتی سال گذشته بود. او وعده داده است که آمریکا رادوباره به قطب صنعت خودرو جهان تبدیل کند. اما در عمل با به چالش کشیدن پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی، نفتا، آینده این صنعت را با مخاطرات جدی مواجه ساخته است.
ترامپ وعده داده بود خودروسازان را به سرمایه‌گذاری و احداث کارخانه در آمریکا وا می‌دارد. اما با لغو قریب‌الوقوع نفتا، کمتر خودروسازی حاضر خواهد شد با پرداخت تعرفه‌های سنگین گمرکی، به فعالیت در این کشور ادامه دهد.
ترامپ چه می‌خواهد؟
پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی بیش از ۲۳ سال قدمت دارد. این توافق، ارتباطات اقتصادی آمریکا، کانادا و مکزیک را با یکدیگر تنظیم کرده و موجب تقویت صنعت خودروی این کشورها، در بازار رقابت جهانی شده است. چهارمین دور مذاکرات تجدید نظر در مفاد این پیمان، به تازگی برگزار شد. مذاکره‌کنندگان آمریکایی در این گفت‌و‌گوها موضعی سرسختانه اتخاذ کرده‌اند که سبب ناخرسندی شرکای تجاری آمریکا شده و صنعت خودروسازی آمریکا را نیز در شرایط بغرنجی قرار داده است.
درخواست طرف آمریکایی برای اعمال قوانین سختگیرانه گمرکی در صدر مواضع مناقشه برانگیزی است که ادامه حیات این توافق را تهدید می‌کند. پیش از این، خودروهایی که حداقل ۵/ ۶۲ درصد از قطعات آن از کشورهای عضو پیمان تامین شده بود، بدون پرداخت عوارض گمرکی به آمریکا وارد می‌شد. اکنون آمریکا قصد دارد این رقم را به ۸۵ درصد افزایش دهد.
طبق پیشنهاد آمریکا، تنها خودروهایی مشمول معافیت‌های گمرکی خواهند شد که لااقل ۵۰ درصد قطعات آنها نیز مستقیما از ایالات‌متحده آمریکا تامین شده باشد. این موضع‌گیری، موجب نگرانی روزافزون فعالان صنعت خودرو در آمریکا شده است.
آنان عقیده دارند این پیشنهادات غیر‌‌عملی، تنها راه را برای خروج ترامپ از این قرارداد هموار می‌کند. با توجه به موضع‌گیری‌های سرسختانه طرفین، حفظ قرارداد به صورت موجود یا بدون تغییرات بنیادین، مستلزم تسلیم تحقیرآمیز آمریکا، کانادا، یا مکزیک است. اتفاقی که چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
موضع خودروسازان آمریکایی
برای خودروسازان آمریکایی، لغو نفتا فعالیت زنجیره‌های تامین را با مشکل مواجه خواهد ساخت و هزینه تولید خودرو را افزایش خواهد داد. مقامات خودروسازی آمریکا اعلام کرده‌اند، در نهایت با این شرایط تطبیق خواهند یافت، اما در فرآیند تطبیق، منافع خود را بر حفظ مشاغل و حیثیت سیاسی ترامپ مقدم خواهند شمرد و دیگر خود را موظف نمی‌دانند که با وعده سرمایه‌گذاری و تولید در آمریکا، رئیس‌جمهوری را خشنود سازند، زیرا این وعده‌ها به امید ثابت ماندن تعرفه‌ها، بخشودگی مالیاتی صنایع و کاهش قوانین داده شده بود.
خودروسازان کماکان به ارائه خدمات به مشتریان آمریکایی خود ادامه خواهند داد اما مزیتی برای سرمایه‌گذاری در این کشور در نظر نخواهند گرفت. در عوض، آنها ورود قطعات و مونتاژ خودروها را در کشوری انجام خواهند داد که کارآیی و سود بیشتری عایدشان شود.
موضع خودروسازان خارجی
کانتیننتال آ گ، غول صنعت تامین قطعات خودرو، طی پنج سال گذشته، بیش از ۵ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است. اما این شرکت اعلام کرده است در صورت افزایش هزینه‌های تولید، در نتیجه لغو نفتا، روند سرمایه‌گذاری در آمریکا را متوقف خواهد کرد. یان ماسلمان، مدیر آلمانی بخش مراودات دولتی این شرکت، به قوانین درخواستی دولت ترامپ اشاره دارد که تعرفه سنگینی بر واردات قطعات الکترونیکی از آسیا اعمال خواهد کرد.
قطعات الکترونیکی پس از ورود به آمریکا در ساخت بخش‌های مختلف خودرو به کار می‌روند. او می‌گوید: «در صورتی که مذاکرات مجدد موجب حذف معافیت‌های گمرکی شود، کل توافق برای ما از بین رفته است.» اما نمایندگان دولت ترامپ در دور اخیر مذاکرات نشان دادند که برای عبور از خط قرمز هایی که مکزیک، کانادا و مدیران خودروسازی‌ها در نظر دارند، تردیدی به خود راه نخواهند داد.
خودروسازان در صددند که عطای تولید در آمریکا را به لقایش ببخشند و خودروهای سواری را با پرداخت تعرفه گمرکی ۵/ ۲ درصدی، از مبادی قانونی وارد کنند. اما پذیرش تعرفه ۲۵ درصدی ورود وانت که بخش عمده بازار آمریکا را تشکیل می‌دهد، شوک بزرگی برای خودروسازان خواهد بود.
آینده بدون نفتا
متولیان تولید، اغلب چنین استدلال می‌کنند که نفتا، موجب تقویت موضع رقابتی اقتصاد آمریکا می‌شود. از دست رفتن مزایای تجارت آزاد نفتا، عوارض گمرکی ۱۰ میلیارد دلاری را بر صنایع خودروسازی آمریکا تحمیل خواهد کرد. در غیاب نفتا، خودروسازان انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در منطقه نخواهند داشت. کارخانه‌های مونتاژ خودرو به چین، تایلند، یا هند منتقل خواهند شد.
این کارخانه‌ها قطعات مورد نیاز خود را از لهستان، رومانی یا اسلوونی وارد خواهند کرد. حتی خودروسازان آمریکایی در صورت انتقال کارخانه‌ها از مکزیک به آمریکا، با خودکارسازی بیشتر فرآیند تولید، به کاهش هزینه‌های مورد نظرشان جامه عمل خواهند پوشاند و به کار گیری نیروی کار آمریکایی به حداقل خواهد رسید. امروز صف کارکنان خط مونتاژ تصویری است که به خاطره‌ها پیوسته است.
مکزیک: برنده نهایی
لغو نفتا حوزه دیگری رانیز به خطر خواهد انداخت. صادرات خودرو به مکزیک و کانادا در غیاب نفتا با تعرفه‌های گمرکی سنگینی مواجه خواهد شد. صادرات سالانه یک میلیون دستگاه، نقش موثری در سودآوری خودروسازان آمریکایی ایفا می‌کند.
لوییس ویدگرای، وزیر امور خارجه مکزیک در پایان دور اخیر مذاکرات، بر این نکته تاکید کرده است که مکزیک پیمان‌های تجارت آزاد متعددی با بسیاری از کشورها منعقد ساخته و بدون نفتا هم به حیات خود ادامه خواهد داد. برخی سناتورهای مکزیک نیز شرایط کنونی را فرصت مناسبی برای خروج از نفتا و مقابله با تصمیمات نژادپرستانه ترامپ نظیر احداث دیوار مکزیک می‌دانند.
- 15
- 6
