راه‌هایی برای افزایش عمر مفید خودرو

تمام هزینه‌های یک خودرو صرفا به قیمت خودرو و متعلقاتی که ابتدای خرید برای آن در نظر می‌گیرید، محدود نمی‌شود. شما به عنوان مالک یک وسیله نقلیه باید هزینه‌های جاری نگهداری آن را نیز مد نظر قرار دهید. اما جدا از بحث در مورد این موضوع که هر خودرویی میزان استهلاک مختص به خود را دارد و ممکن است مثل پراید کم یا مثل یک خودروی لوکس خارجی زیاد باشد، می‌توانید با رعایت چند نکته کلیدی، مخارج خود را برای نگهداری از خودرو کاهش دهید. در ادامه به ده مورد از کلیدی‌ترین رموز کاهش مخارج نگهداری خودرو اشاره می‌کنیم.

نوع روغن موتور

بی‌راه نیست اگر روغن‌موتور را به منزله خونی در رگ‌های پیشرانه خودرو بدانیم! پس همان‌طور که خون موجود در بدن ما برای این که بتوانیم سالم زندگی کنیم همواره در حال تصفیه شدن است، روغن موتور نیز با یک زمان‌بندی دقیق لازم است تازه شود تا موتورخودرو عملکرد مناسبی داشته باشد. از آنجا که ذات موتور در انتخاب یک روغن ایده‌آل تاثیر بسزایی دارد، پیشنهاد می‌شود برای خودرویتان از روغنی با سطح کیفی و ویسکوزیته مناسب که در دفترچه راهنمای خودرو اعلام شده است، استفاده کنید. روغن‌هایی با درجه کیفی پایین (برای خودروهایی که به روغن با درجه کیفی بالا نیاز دارند)، ویسکوزیته نامناسب و کیفیت ساخت نه چندان خوب می‌توانند به بروز آسیب‌های جبران نشدنی در موتور خودروی شما منجر شوند.

روغن گیربکس و واسکازین

گیربکس یا همان جعبه دنده، یک بخش بسیار حیاتی در خودرو است که به وسیله آن، گشتاور مناسب برای هر دور موتور به چرخ‌های محور فعال منتقل می‌شود تا خودرو بتواند بر اساس هر دنده، سرعتی متناسب بگیرد. اما گیربکس خودرو عمدتا به دو دسته دستی و اتوماتیک (یا همان خودکار) تقسیم می‌شود که البته بیشتر خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان بازار کشور از نوع دنده‌ای هستند.

هرچند بعضا معتقدند واسکازین یا همان روغن روانکار گیربکس‌های دنده‌ای نیازی به تعویض ندارد و باید در هر سرویس فقط سطح آن چک شود تا در صورت نیاز به آن اضافه شود، اما پیشنهاد اکید ما این است که با هر ۳۰ تا ۴۰ هزار کیلومتر رانندگی یا هر دو سال یکبار، واسکازین گیربکس را عوض کنید تا احیانا اگر از خاصیت روانکاری آن کاسته یا در داخل روغن براده فلز جمع شده باشد، واسکازین تمیز و سالم جایگزین آن شود.

همچنین در خودروهای اتوماتیک نیز پیشنهاد می‌شود روغن گیربکس (که عمدتا با روغن هیدرولیک یکسان است) برای نخستین بار در ۳۰ تا ۴۰ هزار کیلومتر کارکرد (در خودروهای صفر کیلومتر) و به بعد از آن هر ۲۰ هزار کیلومتر تعویض شود تا شاهد تقه، ضربه، تاخیر و... در عملکرد گیربکس نباشید.

فشار نیاوردن به برق خودرو

سیستم برق خودرو از آنجا که محدودیت آمپر (جریان برق) دارد، یکی از بخش‌های حساس است که باید با دقت بیشتری از آن مراقبت کنید. در واقع اگر از جمله افرادی هستید که به سیستم‌های صوتی قدرتمند علاقه دارید باید گفت جریان کشیدن بیش از حد از سیستم برق خودرو موجب خرابی زودرس دینام و باتری و البته مستهلک شدن سیم‌کشی داخلی خواهد شد. همچنین استفاده از ابزارهایی مثل مبدل‌های برق۱۲ به ۲۲۰ ولت با وات خروجی بالا، پروژکتورهای پرمصرف در خودروهای دو دفرانسیل و... نیز می‌توانند دلایلی برای مستهلک شدن سیستم برق خودرو باشند. البته بسیاری از افراد با استفاده از باتری اضافه یا دینام پرجریان‌تر (در خودروهایی که مجهز به سیستم صوتی سنگین هستند) و... اقدام به تقویت سیستم برق خودرو می‌کنند تا از بروز مشکلات در این بخش جلوگیری شود.

قطعات یدکی اصلی

بدیهی است استفاده از قطعات مرغوب در خودرو موجب افزایش دوام خواهد شد، اما عده‌ای از مالکان برخی خودروهای گران‌قیمت‌تر برای این که هزینه‌های جاری نگهداری خودرو را کاهش دهند، اصولا از قطعات متفرقه برای خودرو استفاده می‌کنند که قیمت بسیار کمتری نسبت به قطعات اصلی دارند. اما مسأله اینجاست که دوام قطعات تقلبی یا غیر اصلی یدکی خودرو از قطعات اصلی کمتر است و اگر در دراز مدت حساب کنید، دفعاتی که مجبور به تعویض قطعه متفرقه خواهید بود تقریبا به همان میزان یک‌بار خریداری قطعه اصلی هزینه برمی‌دارد. همچنین با توجه به این که قطعات یدکی اصلی کمتر خراب می‌شوند، قطعات مجاور نیز به دلیل باز و بسته شدن کمتر دوام بیشتری خواهند داشت.

عادات رانندگی‌تان را عوض کنید

عادات رانندگی می‌توانند اثرات زیادی روی عمر خودرو بگذارند. برای مثال نحوه گرم‌کردن خودرو پس از استارت اول صبح، از مواردی است که می‌تواند عمر موتور را کاهش یا افزایش دهد. بسیاری بر این عقیده هستند که خودرو پس از استارت اول صبح باید حداقل پنج دقیقه درجا کار کند تا گرم شود و سپس حرکت را شروع کرد. عده‌ای هم اصلا به این موضوع اعتقاد ندارند و به محض استارت حرکت خود را شروع می‌کنند. اما طبق بررسی‌های انجام شده، از آنجا که گیربکس تنها بخشی در خودرو نیست که نیاز به گرم شدن دارد و قطعاتی مثل گیربکس یا حتی دیفرانسیل در خودروهای با محور فعال عقب، برای گرم‌شدن به حرکت نیاز خواهند داشت پس توصیه می‌شود پس از استارت و با گذشت حدود یک دقیقه، حرکت خودرو را بسیار آرام شروع کنید و با دور موتور کمتر از ۱۵۰۰ دور بر دقیقه (دنده مرده)، دو تا سه کیلومتر رانندگی کنید. در این شرایط تمام قطعات خودرو به صورت موازی گرم خواهند شد و هیچ خطری دوام آنها را تهدید نخواهد کرد.

بسیاری از رانندگان عادت دارند مسیر را حتی در کوتاه‌ترین متراژ، پرگاز آغاز کنند و خیلی زود ترمز می‌کنند که این موضوع روی موتور، ترمزها، جلوبندی و... در طولانی‌مدت فشار زیادی وارد می‌کند. پیشنهاد می‌شود برای افزایش عمر خودرو، روان و یکنواخت برانید. همچنین عبور از پستی و بلندی‌های جاده (با حفظ قوانین عبور و مرور و احتیاط کامل) نیز می‌تواند دوام زیربندی خودرو را تضمین کند.

برخی افراد عادت دارند حتی در جاده‌هایی با شیب رو به بالای بسیار کم با دنده سنگین‌تر حرکت کنند که به خیال خودشان دنده خودرو چاق بماند و موتور نفس داشته باشد! اما این موضوع در درازمدت موجب افزایش استهلاک خودرو، ضعیف شدن زودهنگام رینگ پیستون‌ها، افزایش مصرف سوخت جاده‌ای و مسائلی از این قبیل خواهد شد که هیچ‌کدام، اتفاقات خوشایندی نیستند. همچنین پس از یک سفر طولانی و روشن بودن ممتد خودرو، پیش از خاموش شدن لازم است منتظر بمانید تا موتور یک بار با فن دوربالا کاملا خنک شود و وقتی به پایین‌ترین دمای ممکن رسید، اقدام به بستن سوئیچ کنید.

زمان‌بندی در سرویس‌های حیاتی

خودروهایی که ما در اختیار داریم اصولا به چند نوع سرویس دوره‌ای نیاز دارند که هر کدام بسته به برخی شرایط باید با فواصل زمانی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر انجام شوند. روغن موتور همان‌طور که گفته شد، تاثیر زیادی در سالم‌تر ماندن پیشرانه خودرو دارد. پس به این ترتیب اگر آن را پیش از موعد مقرر و قبل از این که خاصیت خود را از دست بدهد تعویض کنید، پیشرانه سالم‌تری خواهید داشت. به این ترتیب بسته به روغن مورد استفاده پیشنهاد می‌شود حداقل هزار کیلومتر زودتر از موعد مقرر نسبت به تعویض روغن موتور اقدام کنید. هرچند بعضی از ماشین‌بازهای وسواسی روغن موتور را هر چهار تا پنج هزار کیلومتر تعویض می‌کنند! همچنین با هر بار تعویض روغن حتما فیلتر روغن و هر ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر فیلتر هوا و صافی بنزین را نیز تعویض کنید. بررسی سلامت شمع‌ها، فیلرگیری (در خودروهایی که فیلر اتوماتیک نیستند) و... نیز از جمله مواد حیاتی هستند که باید به صورت دوره‌ای انجام شود.

گریس‌کاری

قطعات مکانیکی موجود در خودرو، چه در بخش پیشرانه و چه در بخش‌های دیگر، مثل سیستم انتقال قدرت یا زیربندی نیاز به روانکاری دوره‌ای برای کاهش اصطکاک بین قطعات و در نتیجه سالم ماندن بخش‌های متحرک مکانیکی در دراز مدت خواهند داشت. به همین علت پیشنهاد می‌شود بحث گریس‌کاری را کاملا جدی بگیرید! گریس‌کاری در جلوبندی، گیربکس، سیستم انتقال قدرت (مانند دفرانسیل، چارشاخ‌ها و... در خودروهای دفرانسیل عقب)، قطعات گیربکس، پلوس‌ها و... مواردی حیاتی هستند که در صورت بی‌توجهی برای شما دردسر ایجاد خواهند کرد.

‌ شست‌و‌شو

بله، درست خواندید: شست‌و‌شو! وقتی یک خودروی صفرکیلومتر تهیه می‌کنید، سطح بدنه آن صیقلی بوده و محصول در مراحل پایانی رنگ‌رزی خط تولید مورد پرداخت پوشش رنگ و اصطلاحا پولیش قرار می‌گیرد تا جلای خوبی داشته باشد. اما نشستن غبار، گرد و خاک و کثیفی به مرور زمان موجب کدر شدن رنگ خودرو خواهد شد که در صورت کثیف ماندن بدنه به مدت طولانی، این مسأله تشدید می‌شود. پس پیشنهاد ما این است به نظافت خودرو و شست‌وشوی اصولی بدنه (خشک‌کردن دقیق بعد از شست و شو) توجه کنید. بخصوص وقتی گل و لای زیر گلگیرهای خودرو و زیربندی خودرو نقش بسته، سریع با فشار کارواش آثار آن را از روی خودرو پاک کنید تا موجب پوسیده شدن بدنه و قطعات فلزی نشود.

رینگ و لاستیک

بالانس‌بودن چرخ‌های خودروی شما پیش از هر چیز در تسلط بهتر شما بر جاده (به علت جلوگیری از لرزیدن غربیلک فرمان) و در مرحله دوم سلامت ماندن جلوبندی تاثیر بسزایی دارد. پیشنهاد می‌شود هر سه تا شش ماه یکبار هر چهار چرخ خودرو را بالانس کنید و برای جلوگیری از بروز ناهماهنگی بین چرخ‌ها و البته ترک نخوردن تایرها (در صورت کم باد بودن)، هر هفته برای تنظیم باد به آپاراتی‌ها مراجعه کنید.

شست‌و‌شوی تایر با مواد شوینده مناسب (که مانع خشک شدن لاستیک شود) نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش عمر تایر داشته باشد. همچنین هنگام خرید تایر حتما گُل مناسب با شرایط جاده‌ای خود را انتخاب کنید تا شاهد رانندگی ایمن‌تر و همچنین دوام بیشتری باشید. رینگ‌های غیر استاندارد اسپرت که آلیاژی نامناسبی دارند و همچنین رینگ‌های سنگین وزن نیز می‌توانند ضرباتی به جلوبندی خودرو وارد کنند.

سوخت مناسب

مهم نیست خودروی شما بنزینی است، دیزلی است یا دوگانه سوز! مهم این است در هر شرایطی از سوخت مناسب، مرغوب و متناسب با نیاز خودرو استفاده کنید؛ برای مثال خودروهایی که از سیستم‌های پرخوران مثل توربوشارژر یا سوپرشارژر بهره می‌برند و همچنین موتورهایی که تراکم بالایی دارند (عدد تراکم که بعضا در کاتالوگ خودروها ارائه می‌شود. به نسبت بیشترین به کمترین حجم هر سیلندر در نقاط پایین و بالای مرگ پیستون گفته می‌شود که می‌تواند اعدادی مثل هشت به یک یا ۱۱ به یک و... باشد) به بنزین با اکتان بالا نیاز دارند و به همین علت برای این دسته خودروها پیشنهاد می‌شود از بنزین سوپر یا بنزین معمولی با مکمل‌های اکتان معتبر استفاده کنید. زیرا بنزین نامرغوب می‌تواند منجر به پدیده‌هایی مثل ناک و در نتیجه بروز ایراداتی در بخش رینگ پیستون‌ها، سرسیلندر و... شود.

همچنین توصیه می‌شود در صورت استفاده از خودرویی دوگانه سوز (گاز سی‌ان‌جی)، هر دو بار که با حالت گازسوز رانندگی می‌کنید، یک باک بنزین بسوزانید، زیرا دمای احتراق سی‌ان‌جی بسیار بالا بوده و همچنین این گاز، سوختی با طبیعت غیرچرب است که موجب افزایش استهلاک در دراز مدت می‌شود.