جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
۱۳:۴۷ - ۰۴ اسفند ۱۳۹۵ کد خبر: ۹۵۱۲۰۰۵۹۷
کتاب، شعر و ادب

مرگ مرد است

اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات,سيد علي ميرفتاح

ديروز، پريروز؛ در همين شبكه‌هاي اجتماعي، فيلمي به دستم رسيد كه خيلي تاثيرگذار بود. چند نفر از دوستانم تكه‌اي از فيلم دادگاه گلسرخي را فرستادند كه قبلا نديده بودم. نوشته بودند «فيلم كمتر ديده شده» اما به نظرم اصلا ديده نشده بود. ما بيشتر همان تكه معروف «نبايد مولايم حسين و سرورم علي» را ديده بوديم. زمان دادگاه من سني نداشتم، اما خاطرم هست كه پخش تلويزيوني دادگاه همه مناسبات و محاسبات را به هم ريخته بود. يادم هست كه چشمان پدرم گرد شد وقتي شنيد اين كمونيست سبيل پهن از حسين و علي مي‌گويد. كارگزاران شاه هم به نظرم از دست‌شان در رفت كه چنين فيلمي را پخش كردند.

 

آنها مخالف‌‌هاي حكومت را «خرابكار» مي‌ناميدند و از آنها به عنوان عنصر نامطلوب ياد مي‌كردند. تبليغات و ادبيات حكومت اين بود كه يكسري خرابكار از خدا بي‌خبر چشم ديدن رشد و ترقي ايران را ندارند و با هدايت بيگانگان در كار و بار مملكت اخلال مي‌كنند. «كمونيست» در قبل از انقلاب دقيقا مترادف «بي‌خدا» يا «دشمن خدا» بود كه به دين و اعتقادات مردم توهين مي‌كرد. اول انقلاب، آقا محمدي- خدابيامرز- شاطر محل، رفت روي سكوي نانوايي و گفت «كمون» يعني خدا، نيست هم كه يعني نيست؛ پس مرگ بر كمونيست كه مي‌گه خدا نيست.

 

منتها گلسرخي رو دست زد و با آن حرف‌هاي تند و تيزش محاسبات مردم را به هم ريخت. تا قبل از گلسرخي مردمِ كوچه و بازار خيلي دل‌شان براي «اعدامي»ها نمي‌سوخت و دل‌خوشي از چپ‌ها نداشتند. قصه سياهكل را هم كه مي‌دانيد روستاييان قضيه را لو دادند و باعث مرگ خرابكارها شدند. وقتي يكي از جوانان محله ما- كه خيلي هم مرد خوبي بود – بعد از سياهكل اعدام شد، عوام مي‌گفتند چشمش كور؛ او باشد كه چوب لاي چرخ مملكت نگذارد... اما درباره گلسرخي كسي نمي‌توانست بگويد چشمش كور. مردم خودشان شنيدند كه او اسم ائمه را مي‌آورد و خودش را پيرو آنها مي‌داند. من حتي شاهد بودم كه چند نفر از همين مردم كوچه و بازار –يواشكي- مشكي پوشيدند و پنهان از چشم حكومت برايش فاتحه خواندند... حكومت هم اشتباه كرد كه با حكم اعدام، مُهر تاييدي زد بر قهرماني خسرو گلسرخي.

 

اما حكومت‌ها معمولا اشتباه زياد مي‌كنند و متوجه تبعات اشتباه‌شان نيستند... اما اين تكه فيلمي كه اخيرا منتشر شده خيلي جالب است. وكيل مدافع تسخيري گلسرخي از او مي‌خواهد كه تقاضاي فرجام بدهد و حكم دادگاه را نپذيرد. اما گلسرخي سفت مي‌ايستد و تقاضاي تجديدنظر نمي‌دهد. جمله‌اي كه او مي‌گويد شاهكار است: «مي‌خواهم بميرم. توي اين جامعه حق من جان من است...» فيلم تاثيرگذاري است و اينكه يكي مثل گلسرخي به هر دليلي از مرگ نترسد و چنين شجاعانه به استقبال آن برود ارزشمند است. روش و منش گلسرخي را تاييد نمي‌كنم. بي‌مجامله بگويم كه با اين قهرمان‌‌بازي‌ها ميانه‌اي ندارم و اين نوع چپ‌بازي‌ها را نمي‌پسندم. اما نمي‌توانم منكر عظمتي شوم كه در چشم و زبان گلسرخي موج مي‌زد. مگر مي‌شود يكي بايستد و به اين قرص و محكمي بگويد مرگ را مي‌خواهد؟ امكان ندارد وقتي اين تكه فيلم را مي‌بينيد ياد آن بيتِ معروف حماسي نيفتيد كه: مرگ اگر مرد است گو نزد من‌آي/ تا در آغوشش بگيرم تنگ تنگ... ببينيد مرگ، موجود مهيبي است كه حتي شير نر هم از او مي‌ترسد: كز مرگ فتد لرزه به تن ضيغم نر را. در شعر و شعار مي‌شود حرف‌هاي درشت زد و خود را شجاع و پر دل و جرات نشان داد، اما وقتي محك تجربه به ميان مي‌آيد خيلي‌ها جامي‌زنند و پا پس مي‌كشند.

 

خيلي‌ها در زبان و تعارف مرگ مرگ مي‌كنند، اما وقتي پاي كار مي‌رسند، زانوان‌شان سُست مي‌شود و نفس‌شان به شماره مي‌افتد و عين بيد مي‌لرزند؛ به خصوص كساني كه اعتقاد به خدا و آخرت ندارند، از مرگ بيشتر مي‌ترسند و از تمام شدن و به صندوق عدم رفتن بيشتر خوف مي‌كنند. جاي خوف هم دارد. اما همين يك تكه فيلم گواهي مي‌دهد كه گلسرخي چيزي نيست كه ما فكر مي‌كنيم، نمي‌گويم او كمونيست نبود. حتي نمي‌گويم او با همقطارانش فرق داشت... اما مي‌گويم او بزرگ‌تر و ارجمندتر از چيزي است كه به چشم مي‌آيد. بي‌دليل نيست كه بعد از چهل سال هنوز از ياد نرفته و از چشم نيفتاده. «ما» بد زياد به گلسرخي گفته‌ايم. گاهي مسخره‌اش كرده‌ايم، عملكردش را زير سوال برده‌ايم، روانشناسانه تحليلش كرده‌ايم، فعل و قولش را بي‌ارزش خوانده‌ايم. حتي شعرهايش را به چيزي نگرفته‌ايم. به خصوص در اين سال‌هاي اخير كه گرفتار «خودليبرال‌پنداري» شده‌ايم و گلسرخي و گلسرخي‌ها را تخطئه كرده‌ايم. احتمالا جاي تخطئه هم دارد. اما خداوكيلي اين نترسيدن از مرگ و اين بي‌پروايي در برابر قدرت قاهره شاه چيزي نيست كه بتوانيم نديده‌اش بگيريم. گاهي بهتر است به جاي اظهارنظر، سكوت كنيم و با حيرت به عالم نگاه كنيم. ساز و كار دنيا با حيرت سازگارتر است تا با تبيين و توجيه.

 

سيد علي ميرفتاح

 

etemadnewspaper.ir
  • 15
  • 5
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش