جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
کد مقاله: ۹۶۱۰۰۰۰۱۵

عشایر در دوره رضاخان چگونه سرکوب شدند؟

عشایر در دوره رضاخان,سرکوب عشایر,سرکوب عشایر در دوره رضاخان

مقارن با برآمدن رضاخان، بیشتر مناطق ایران از جمله لرستان، کردسـتان، خوزسـتان و مـوارد دیگر در دست روسای عشایر قرار داشت.

 

درحالی‌که رضـاخان و اطرافیانش، نظر مساعدی نسبت به عشایر نداشتند و آنها را به‌عنوان عامل بی‌نظمی تلقـی کرده و زندگی ایلیاتی را مانع وحدت و نوسازی ایران می‌دانسـتند؛ بنابراین سرکوبی عشایر در راس همه برنامه‌های رضاخان قرار گرفـت. او خـود تاکیـد مـی‌کنـد: «تصمیم نهایی گرفته‌ بودم که کاخ و بنیان ملوک‌الطوایفی را از بیخ براندازم و روسـای منـاطق عشایر را سرکوب کنم و برای همیشه سر جای خود بنشانم» در چنین برنامه گسترده‌ای برای اصلاح وضعیت اجتماعی ایران، لرستان به‌عنوان یکـی از مهم‌ترین مراکز عشایری به‌شدت مورد توجه قرار گرفت.

 

در برنامه امنیتی رضاخان، تامین امنیت لرستان از چند جهت اهمیت داشت: الف) دسترسی به ایالت خوزستان: خوزستان علاوه بـر اهمیـت اقتصـادی و دارابـودن ذخایر نفتی، مرکز فعالیت شیخ خزعل بود که در اتحاد با برخی سران ایلات، کمیته قیام سعادت را در برابر قوای رضـاخان بـه‌وجـود آورده بـود. بنابراین، لرستان به‌عنوان معبر ارتباطی بین تهران و خوزستان و مکـانی بـرای نظـارت بـر خوزستان دارای اهمیت بود.

 

افزون براین، سیاست بریتانیا، قبل از شکل‌گیری انقلاب اکتبر روسیه در سال ۱۹۱۷م مبنی بر رویارویی ایلات با دولت مرکزی بود، بنابراین ماموران و جاسوسان انگلیسی برای تامین منافع خود مستقیما با عشایر محلی، قرارداد می‌بستند.

 

شدت این امر تا آن حد بود که عملا باعث ایجاد دولتی در دل دولتی دیگر شـده بـود. اگر چه بـه گفتـه محققـان، سیاست بریتانیا در قبال عشایر، بعد از انقلاب ۱۹۱۷ تغییر کـرده و در تـلاش بـرای ایجـاد حکومت مرکزی بود، با این‌حال مطابق اسناد موجود، در سال ۱۳۰۱ «کاپیتان ول» نامی که به‌عنوان مسافر از ایران عبور می‌کرد، مقداری فشنگ و توپ وارد کرده و به عشایر داده بود. این امر نشان می‌دهد که حداقل بخشی از کارگزاران انگلیسی سعی داشتند با تحریک ایلات مانع از تسلط دولت مرکزی بر خوزستان شوند.

 

بنابراین، رضاخان می‌کوشید تا با ایجـاد امنیـت در لرسـتان، راه ورود ارتش را به خوزستان باز کند و منابع نفتی آن ایالت را زیـر فرمـان دولـت مرکـزی بیاورد. ب) اخذ مالیات‌های معوقه. در ناامنی‌ها و بی‌نظمی‌هـای پـس از مشـروطه تا کودتای ۱۲۹۹، بسیاری از ایلات مالیات مقرر خود را نپرداخته بودند. 

 

ناگفته پیدا است که دولت برای تقویت خزانه خود نیاز مبرم به وصول این مالیات‌های عقـب افتاده داشت و اتخاذ مالیات جز با استقرار امنیت، ممکن نبـود. بنـابراین، یکـی دیگـر از اهـداف دولت پهلوی در لرستان، جمع‌آوری مالیات‌های منطقه بود. ج) تقابل بافت ایلی با برنامه‌های نوگرایانه پهلوی: اقدامات نوگرایانه دولت پهلـوی در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی معروف‌تر از آن است که نیاز به بحـث داشـته باشـد.

 

شـیوه معیشت عشایر که برخورداری از تسلیحات، پایبندی به ساختار فرهنگی سنتی، کوچ فصلی، بسندگی افراد ایل به زندگی ساده و عادت به زندگی سخت، علاقه بـه دامـداری به‌عنوان وسیله امرار معاش از ویژگی‌های اصلی آن به شمار می‌رفت هم از لحاظ اقتصادی و هـم از نظر ساختار اجتماعی و سیاسی عشایر با برنامه‌های نوسازی رضاشـاه در تعـارض بـود و تشکیل دولت تمرکزگرای پهلوی درتزاحم آشکار با منابع پراکنده قـدرت ایـلات و عشـایر قرار داشت. بنابراین رضا شاه برای تحقق اقدامات نوگرایانه خود باید بافت سنتی را در هم می‌شکست.

 

یکی از مهم‌ترین مناطقی که بافت سنتی ایلی را حفظ کرده بود، لرستان بود که به‌عنوان مکانی مملو از افراد مسلح، جز با لشکرکشی و توسل بـه حملـه نظـامی تحقـق برنامه‌ها و اهداف دولت پهلوی میسر نبود.

 

منبع: پژوهشنامه‌ تاریخ‌های محلی، سال دوم، شماره سوم، زمستان ۱۳۹۳، بخشی از یک مقاله به قلم ثریا شهسواری، سعیدنجار

 

 

 

donya-e-eqtesa​d.‎​com
  • 12
  • 3
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش