خط‌ونشان‌ها براي پيام‌رسان تلگرام به مرحله کوچ و خالي‌کردن صحنه رسيد. از صبح روز گذشته مسئولان و نهادهاي رسمي زيادي به‌صورت رسمي از پايان فعاليت خود در اين پيام‌رسان خبر دادند و اعلام کردند کانال‌هاي اطلاع‌رساني خود را تعطيل مي‌کنند.اولين خبر در اين زمينه را پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي منتشر کرد. خبري به اين شرح: «در راستاي پاسداشت منافع ملي و براي رفع انحصار از پيام‌رسان تلگرام، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي فعاليت خود در اين پيام‌رسان را متوقف کرد». براساس خبرهاي منتشر‌شده اين اقدام KHAMENEI.IR که پيش از شروع برنامه رسمي نهادهاي کشور در توقف استفاده از تلگرام انجام مي‌شود، براي حمايت از پيام‌رسان‌هاي داخلي و رفع انحصار فضاي مجازي از پيام‌رسان‌هاي غيرايراني است. در همين راستا اعلام شد از اين پس اطلاع‌رساني درباره اخبار و مطالب مربوط به رهبر انقلاب اسلامي در تعدادي از پيام‌رسان‌هاي داخلي انجام خواهد شد.
با اين حساب کانال اطلاع‌رساني KHAMENEI.IR در تلگرام با يک ميليون نفر دنبال‌کننده به کار خود پايان داد.
پس از آن دومين خبري که منتشر شد به اين شرح بود: «معاون اول رئيس‌جمهور فعاليت کانال تلگرامي خود را متوقف کرد». اين خبر در کانال تلگرامي اسحاق جهانگيري که دو هزار نفر دنبال‌کننده دارد به اين شرح آمده است: در چارچوب قوانين و مقررات کشور، از امروز در کانال تلگرامي معاون اول رئيس‌جمهور مطلبي منتشر نخواهد شد و از اين پس انتشار اخبار برنامه‌هاي ايشان از طريق پيام‌رسان‌هاي داخلي صورت مي‌گيرد که آدرس اين صفحات به‌زودي اعلام خواهد شد. رئيس دفتر رئيس‌جمهوري اعلام کرد از اين پس در پيام‌رسان تلگرام حضور نخواهد داشت و از پيام‌رسان‌هاي داخلي گپ و ويسپي استفاده خواهد کرد.محمود واعظي، رئيس دفتر رئيس‌جمهوري نيز با انتشار پيامي در صفحه شخصي خود در شبکه اجتماعي اينستاگرام، نوشت: «با توجه به تصميم هيئت محترم دولت و لزوم رفع انحصار از پيام‌رسان‌هاي خارجي، اين‌جانب از اين پس در پيام‌رسان تلگرام حضور نخواهم داشت و از پيام‌رسان‌هاي گپ و ويسپي استفاده خواهم کرد».
در ادامه نيز موجي از خبرها درباره خروج نهادها و شخصيت‌ها از تلگرام منتشر شد، بخشي از اين نهادها و شخصيت‌ها تا عصر روز گذشته به اين شرح بوده‌اند: شوراي نگهبان، شوراي عالي انقلاب فرهنگي، مجلس خبرگان، وزارتخانه امور خارجه و آموزش و پرورش، ابراهيم رئيسي، کانال وب‌سايت مشرق، کانال خبرگزاري دانشجو، نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه‌ها، علاءالدين بروجردي و صادق خرازي.
تا اين لحظه مشخص نيست اين موج کوچ از تلگرام با هدف فيلترکردن و به‌پايان‌رسيدن کار رسمي اين پيام‌رسان انجام مي‌گيرد يا صرفا با هدف خارج‌کردن انحصار اين کانال در زمينه فعاليت پيام‌رسان‌ها در ايران است.از ابتداي امسال تاکنون بارها خبرها و اظهارنظرهاي زيادي از مسئولان و مقامات رسمي کشور در زمينه لزوم انحصارزدايي از فعاليت پيام‌رسان‌ها در کشور مطرح شد، اما بايد ديد که آيا اين اتفاقات به فيلترشدن تلگرام به‌عنوان محبوب‌ترين و پرکاربرترين پيام‌رسان در ايران منجر خواهد شد يا خير.
نظر دولت
در‌همين‌حال روز گذشته محمود واعظي، رئيس دفتر رئيس‌جمهور، در حاشيه جلسه هيئت دولت در رابطه با موضوع تلگرام اين‌طور گفت: «هنوز تصميمي براي فيلترشدن شبکه‌هاي مجازي گرفته نشده. نبايد طوري صحبت کرد که گويي اين تصميم اجرائي شده است. تلگرام يک شبکه از شبکه‌هاي موجود در فضاي مجازي است. آقاي جهانگيري تصميم گرفته از تلگرام خارج شوند و اين تصميم خودشان است. براساس حقوق شهروندي الان خودمان تصميم گرفته‌ايم که از فضاي تلگرام خارج شويم».
او همچنين افزود: «حمايت از پيام‌رسان‌هاي داخلي موضوع جديدي نيست و چهار سالي هم که خودم وزير بودم همواره جزء سياست‌هايم بود و حمايت کردم، خوشبختانه آن حمايت‌ها دارد جواب مي‌دهد. در همين راستا، دبيرخانه شوراي عالي فضاي مجازي کار خوبي کرده و بين اين ١٥ تا ٢٠ پيام‌رسان داخلي پنج پيام‌رسان را معرفي کرده است. من هم در بررسي‌هايم متوجه شدم که اين پنج پيام‌رسان داخلي که همگان با آنها آشنا شده‌اند از مابقي بهتر است. مقام معظم رهبري فرمودند که ما بايد از کالاي ايراني استفاده کنيم».واعظي تصريح کرد: وقتي درباره پيام‌رسان‌ها صحبت مي‌کنيم، هم پول و هم اطلاعات مردم است که از بين مي‌رود.
به‌جاي اينکه اين اطلاعات در داخل کشور باشد در خارج از کشور وجود دارد. ما به‌عنوان دولت نمي‌خواهيم بگوييم کسي حق ندارد از پيام‌رسان خارجي استفاده کند. درحالحاضر تعداد زيادي پيام‌رسان خارجي در دسترس مردم است. ممکن است يک پيام‌رسان مشکلي براي مردم ايجاد کند که در جاي خود توسط شوراهاي مربوطه در آن تصميم‌گيري مي‌شود. توصيه ما درحالحاضر اين است که از پيام‌رسان‌هاي داخلي که وابسته به بخش خصوصي هستند، استفاده شود. امروز در دولت بحث شد و دوستانمان پيشنهاد کردند که ما از خودمان شروع کنيم. قرار شد کساني را که در پيام‌رسان‌هاي خارجي هستند، به پيام‌رسان‌هاي داخلي منتقل کنيم.همچنین براساس اعلام مرکز مدیریت راهبردی افتای (مرکز مدیریت راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات) ریاست‌جمهوری در بخشنامه‌ای به دستگاه‌های دولتی، ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی در دستگاه‌های دولتی را اعلام کرد.
در همین زمینه رضا جواهری، رئیس مرکز مدیریت راهبردی افتای ریاست‌جمهوری در بخشنامه‌ای به همه دستگاه‌های اجرائی، استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی در تمامی نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی غیردولتی را ممنوع اعلام کرده است. در متن این بخشنامه آمده است: «به استناد بند ۷ مصوبه شورای عالی فضای مجازی با موضوع سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی، باید کلیه نهادها و مؤسسات دولتی و عمومی غیردولتی هرگونه تبلیغات خود در محیط پیام‌رسان‌های اجتماعی را صرفا از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی که به صورت رسمی از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام می‌شود، انجام دهند. بدیهی است هرگونه استفاده از پیام‌رسان‌های اجتماعی خارجی برای مکاتبات اداری و ارائه خدمات اداری کماکان ممنوع است».
٥ شرط براي تلگرام
روز گذشته در خبري ديگر دبير کار‌گروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه از پنج شرط تعيين‌شده براي فعاليت تلگرام در ايران خبر داد و در اين رابطه اين‌طور گفت: براساس مصوبات شوراي عالي فضاي مجازي، هيچ پيام‌رسان خارجي‌ای در ايران حق فعاليت ندارد، مگر اينکه پنج شرط را رعايت کند. به گفته خرم‌آبادي، معاون قضائي دادستان کل کشور در امور فضاي مجازي، اين پنج شرط عبارت‌اند از دريافت مجوز فعاليت از مراجع ذي‌صلاح قانوني (وزارت ارتباطات)، ذخيره و پردازش داده‌هاي مربوط به کاربران ايراني در داخل کشور، جلوگيري از دسترسي به داده‌ها از سوي بيگانگان به‌نحوي‌که به‌هيچ‌وجه داده را در اختيار بيگانگان قرار ندهد و از دسترسي به داده‌ها جلوگيري کند.
رعايت قواعد و ضوابط قانوني مربوط به حفاظت و صيانت از حريم خصوصي کاربران. معرفي و حضور نماينده رسمي و تام‌الاختيار جهت اداره امور خود و پاسخ به استعلامات مراجع قضائي در داخل کشور. از جمله مقررات ديگري که پيام‌رسان‌هاي خارجي بايد رعايت کنند، همکاري در چارچوب قانون با مراجع قضائي براي پاسخ‌گويي به استعلامات قضائي مربوط به شکايات مردمي است.با‌اين‌همه اگر‌چه مسئولان هنوز به‌صراحت خبر فيلتر تلگرام را تکذيب مي‌کنند، اما برخي خبرها و اتفاقات و اظهارنظرها حکايت از آن دارد که فيلترکردن اين پيام‌رسان چندان دور از ذهن نيست و احتمالا اين اقدامات بخشي از زمينه‌چيني‌ها براي اين کار است. اقدامي که البته با واکنش و مخالفت و نارضايتي بسياري همراه خواهد شد، اما بايد ديد آيا اين مقدمه‌چيني‌ها مي‌تواند به کاستن از تبعات اين تصميم پردردسر و پرحاشيه منجر شود يا خير.
صدرا محقق
- 19
- 1
