اختلالات باد آورده!

بايد جايگزين داخلي خوبي براي شبكه‌هاي اجتماعي فراهم مي‌شد و سپس فيلترينگ صورت مي‌گرفت.

پس از انجام فيلترينگ بسياري از كسب و كارها با شكست مواجه شدند.

اگر زيرساخت‌ها تقويت مي‌شد، آن زمان استفاده از شبكه‌ اجتماعي بومي توجيه داشت.

اما مسئولان تصميمات كارشناسي نشده انجام مي‌دهند، اين مشكل كل كشور ما در تمام زمينه‌هاست.

بحث داغ اين روزها در اتوبوس، مترو،‌ تاكسي و ساير اماكن عمومي فيلترينگ است.‌ اينكه از چه فيلترشكني مي‌توان براي استفاده از شبكه‌‌هاي اجتماعي استفاده كرد. كدام فيلترشكن‌ها سرعت بيشتري دارند. سرعت اينترنت چرا كاهش پيدا كرده و... از جمله صحبت‌هاي آشنايي است كه تمام ما ايرنيان به نوعي با آن روبه‌رو شده‌ايم. به ويژه اين روزها كه كاهش سرعت اينترنت و فيلترينگ با هم تلاقي پيدا كرده است. پس از فيلترينگ سرعت اينترنت بسيار افت كرد و اين شايبه در ميان مردم قدرت گرفت كه همراه با فيلترينگ دولت سعي دارد سرعت را از اينترنت بگيرد تا فيلترشكن ها توان و قدرت كار كردن نداشته باشند. بنابراين اين روزها همزماني فيلترينگ با كاهش سرعت شديد اينترنت و اختلالات وسيع در ميان اپراتورهاي تلفن همراه و ساير حوزه‌ها حساسيت برانگيز شده است. در همين حال شايبه ديگري در خصوص افزايش هزينه‌هاي اينترنت براي برخي از وب‌سايت‌ها منتشر شد و اعتراضات بسياري در پي داشت. اين اواخر نيز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیويی اعلام کرده مسدودسازی یکی از پیام‌رسان‌های اجتماعی نباید در دسترسی به سایر کاربری‌های اینترنت اختلال ایجاد کند اما فیلتر تلگرام حالا اختلال گسترده‌اي در شبكه اینترنتي ایجاد كرده است. به ‌گونه‌اي كه مردم، بانك‌ها و به‌خصوص كسب و كارها با مشكلات بسيار زيادي روبه‌رو شده‌اند.

انتقاد وزيرانه

زمزمه‌های فیلتر تلگرام از سال گذشته آغاز شد و به سال جاری کشیده شد؛ ‌اين درحالي بود كه منتقدان اين اقدام مدام در حال چانه‌زني با مسئولان بودند و اعلام مي‌كردند كه بايد جايگزين داخلي خوبي براي شبكه‌هاي اجتماعي فراهم مي‌شد و سپس فيلترينگ صورت مي‌گرفت. اگرچه هر از چندگاهي صحبت‌هايي توسط مسئولان ارتباطی درباره فیلتر شدن و نشدن این پیام‌رسان اجتماعی منتشر می‌شد كه سرانجام از تاریخ دهم اردیبهشت و با دستور قضایی از طرف دادستانی تهران، مسدودسازی تلگرام به‌طوررسمي اعلام و این تصمیم از سوی اپراتورهای مختلف اینترنتی اعمال شد. فيلترينگ اكنون در حالي اعمال شده كه هنوز زيرساخت‌هاي آن در كشور ايجاد نشده است و به اعتقاد برخي كارشناسان، سرورهاي داخلي قابليت پشتيباني از شبكه‌هاي اجتماعي بومي را ندارند. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها در اين خصوص واکنش نشان داده و در شبكه‌هاي اجتماعي توييتر (كه هم اكنون فيلتر است) اعلام كرده‌است:‌ دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف‌ناپذیر است؛ هرچند استفاده از یک نرم‌افزار متوقف شود. نرم‌افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، دوباره فعال و در گردش خواهد بود. این خاصیت و لازمه‌دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است.

تكذيب و تاييد اختلالات

براساس گزارش‌هاي رسيده حدود چهار روز پیش چندین استان کشور با اختلال اینترنت مواجه شد‌ه‌اند و این اختلال برای شرکت‌هاي ارائه‌دهنده خدمات اینترنت پرسرعت محسوس است. مشترکان اینترنت نيز به شكل‌هاي مختلفي از اختلال گسترده اینترنت در کشور خبر می‌دهند. به گفته برخي شركت‌هاي ارائه خدمات اينترنتي از روز چهارشنبه هفته گذشته پهنای باند، نصف شده است.در نتیجه این اختلال افت کیفیت در دسترسی به سایت‌های داخلی کمتر بوده و عمده کندی در دسترسی به سایت‌های خارجی احساس می‌شود. برخی شرکت‌ها بروز این اختلال را از روز سه‌شنبه (۱۲ ارديبهشت) و برخی از چهارشنبه (۱۳ ارديبهشت) گزارش کرده‌اند و طبق اعلام ارائه‌دهندگان اینترنت و کاربران اینترنتیف این افت کیفیت در برخی سرویس‌دهنده‌ها همچنان ادامه دارد.

صحبت مسئولان در مذمت اختلالات

با اين وجود همراه مسدودسازی تلگرام، برخی از وب‌سایت‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی اعلام کردند کاربری‌های‌شان دچار اختلال شده است، از طرف مسئولان ارتباطی اعلام شده که این مسدودسازی نباید تاثیری در دسترسی به سایر کاربری‌های اینترنتی داشته باشد. حسین فلاح جوشقانی، ريیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیويی با اشاره به گزارش‌هایی مبنی بر اختلال در برخی نرم‌افزارهای کاربردی و نیز بازی‌های رایانه‌ای برخط و همچنین اختلال در بعضی وب سایت‌های اینترنتی پس از اجرای حکم قضايی در مسدودسازی یکی از پیام‌رسان‌های اجتماعی، گفت: اجرای این حکم نباید در مورد سایر کاربری‌های اینترنت اختلال ایجاد کند. از طرفي معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از مردم درخواست کرد در صورتی که برای استفاده از سایر کاربری‌های اینترنت با مشکل روبه‌رو شدند، موارد را از طریق سامانه ۱۹۵ جهت پیگیری اعلام کنند.

درباره نحوه رسیدگی به این شکایات نيزدر صورتی که با بررسی به این نتیجه برسیم که اپراتور در این زمینه سرویسی را با کیفیت نامناسبی ارائه کرده است در چارچوب پروانه با اپراتور برخورد می‌شود. پیش از این نیز محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه توییتر خود اگرچه اشاره‌ای به فیلتر تلگرام و تاثیر آن بر اختلال سایر سرویس‌های اینترنتی نکرد اما نوشت: در گزارش‌ها آمده بود که برخی از سرویس‌های ابری در کشور مختل شده است. خواستم پیگیری شود و اطلاع دادند که مشکل برطرف شده است.

چالش وی‌پی‌ان‌ها

در صورت داشتن بسته اینترنتی، هزینه مصرفی مشترکان به صورت آزاد محاسبه نخواهد شد، حتی اگر از نرم‌افزارهای تغییردهنده آی‌پی مانند وی‌پی‌ان استفاده کنند. در شرایطی که پس از فازهای چندگانه شبکه‌ ملی اطلاعات اعلام شد که سایت‌هایی که داخلی هستند از تعرفه‌ نیم‌بها برخوردار خواهند شد و تمامی اپراتورهای ارائه‌دهنده‌ اینترنت هم باید این تعرفه‌های ترجیحی را اعمال کنند، اپراتور ایرانسل نیز این کار را انجام داده بود؛ البته همان زمان هم در وب‌سایت خود آورده بود که در صورت استفاده از فیلترشکن‌هایی که آی‌پی را تغییر می‌دهند، قادر به شناسایی وب‌سایت نبوده و آن را با تعرفه عادی محاسبه خواهد کرد. با وجود این در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی شایعاتی مطرح بود مبنی بر اینکه اپراتور ایرانسل در صورت استفاده مشترکان از فیلترشکن و وی‌پی‌ان، حتی در صورت داشتن بسته‌های اینترنتی، برای آن‌ها تعرفه آزاد را محاسبه خواهد کرد اما این اپراتور با رد این خبر اعلام کرد که تنها به دلیل تغییر آی‌پی به دلیل استفاده از وی‌پی‌ان، سایت مورد استفاده حتی در صورت داخلی بودن شناسایی نخواهد شد و به همین دلیل تعرفه اینترنت عادی بین‌الملل برای آن محاسبه می‌شود و نه تعرفه‌ آزاد. این موضوع باعث شد اپراتور ایرانسل شفاف‌سازی کند که در صورت به کار بردن نرم‌افزارهای تغییردهنده IP در زمان استفاده از اینترنت، با توجه به عدم توانایی شناسایی آن توسط سیستم، حجم مربوط به ترافیک ملی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و در نتیجه امکان اعمال ترافیک ملی وجود نخواهد داشت.

روابط عمومی ایرانسل همچنین با بیان اینکه تحت هیچ شرایطی هزینه مشترکی که بسته فعال داشته باشد را با تعرفه آزاد اعلام نمی‌کند، توضیح داد: ایرانسل در هر شرایطی اعم از استفاده کردن یا نکردن از نرم‌افزارهای تغییردهنده IP نظیر VPN و ... مادامی که مشترک بسته فعال داشته باشد، هزینه مصرفی را تنها بر اساس همان بسته محاسبه می‌کند علاوه بر این مشترکانی که ترافیک مصرفی آن‌ها ناشی از سایت‌های اعلام شده در شبکه ملی اطلاعات باشد، مشمول تخفیف ۵۰ درصدی هستند. این تخفیف هم در بسته‌ها و هم در تعرفه بسته آزاد اعمال می‌شود. اما محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه‌ تويیتر خود درباره این اعتراضات کاربران اعلام کرد که به این شکایت رسیدگی شده و در صورت تخطی از مقررات، حقوق مصرف‌کنندگان اعاده شود. در این راستا حسین فلاح جوشقانی، ريیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده است: توضیحات اپراتور در مورد نحوه محاسبه درست بوده و بررسی سیستم‌های صورتحساب این اپراتور از رگولاتوری نشان می‌دهد محاسبه هزینه مشترکان دارای بسته فعال در چارچوب تعرفه‌های اعلامی انجام شده بر مبنای محاسبه تعرفه آزاد نبوده است. حقی از مشترکان اپراتور در استفاده از بسته‌های اینترنتی پایمال نشده است.

شكست كسب و كارهاي تلگرامي

سيد مهدي ميرمهدي كميجاني/ ريیس اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران

فيلترينگ به يك باره اتفاق افتاد. اگر زيرساخت‌ها تقويت مي‌شد، آن زمان استفاده از شبكه‌ اجتماعي بومي توجيه داشت اما مسئولان تصميمات كارشناسي نشده انجام مي‌دهند، اين مشكل كل كشور ما در تمام زمينه‌هاست. مسئولان بايد در ابتدا بررسي كاملي براي انجام يك طرح و يك تصميم انجام دهند؛ معايب و محاسن آن را متوجه شوند و سپس اجرا كنند. متاسفانه دولتمردان ابتدا اجرا مي‌كنند و بعد كه به بن بست خوردند، شروع به انجام كارهاي كارشناسي مي‌كنند.

پيش از فيلترينگ از دولت خواهش كردم كه اگر قرار است تلگرام فيلتر شود، مشكلي نيست، فيلتر شود اما به يك باره نبايد اين كار صورت بگيرد.

ابتدا بايد يك شبكه اجتماعي قوي جايگزين مي‌شد و پس از فعاليت و جا افتادن ميان مردم، فيلترينگ صورت مي‌گرفت تا مردم بتوانند به آرامي شبكه‌هاي اجتماعي خارجي را كنار بگذارند و به شبكه‌هاي اجتماعي بومي روي بياورند اما متاسفانه اين اتفاق نيفتاد.

چرخ بسياري از كسب و كارها با تلگرام مي‌چرخد. اكنون اين كسب و كارها با مشكل مواجه شدند و به نوعي شكست خوردند. برخي‌ استفاده از فيلتر شكن را درست نمي‌دانند و استفاده نمي‌كنند. اكنون كه بيكاري در كشور بيداد مي‌كند، ايجاد يك حرفه براي اقتصاد بسيار مفيد است. اين كسب و كارها به نوعي اشتغا‌ل‌آفريني كرده‌اند و پس از فيلترينگ بسياري بيكار شدند كه در اين وضعيت، اتفاق بسيار بدي است.

به اعتقاد بنده اعمال فيلترينگ پيش از ايجاد يك برنامه پايدار بومي و قوي كار اشتباهي بود. هنوز بسياري از مردم به شبكه‌هاي اجتماعي بومي مهاجرت نكرده‌اند.

مردم در اين اقدام دولت اذيت و دلزده شده‌‌اند. كسب‌وكارهاي بسياري با سرمايه‌گذاري بالا پا گرفتند اما با يك حركت دولت از بين رفتند و حالا ديگر توان اين را ندارند كه به فعاليت بپردازند. برخي ديگر به راحتي در حال نابودي هستند. اول بايد فضا فراهم مي‌شد.

به صورتي كه شبكه‌هاي داخلي و خارجي با هم به فعاليت مي‌پرداختند و فضا رقابتي مي‌شد؛ به اين صورت شبكه‌هاي اجتماعي داخلي مي‌توانستند پيشرفت كنند. وضعيت شبكه‌هاي اجتماعي بومي مناسب نيست. به‌گونه‌اي كه اگر ۴۰۰ كاربر بخواهند همزمان با هم از آن استفاده كنند، دچار مشكل مي‌شود و هنگ مي‌كند. اين مساله كاربران را دلزده مي‌كند. سرورها هنوز مهيا نشده است.

اين درحالي است كه اگر همزمان يك ميليون نفر از تلگرام استفاده كنند، هيچ اتفاقي صورت نمي‌گيرد. بنابراين اول بايد سرور تهيه شود. تصميم‌گيري دولت بايد كارشناسي شده باشد. حداقل اگر قرار باشد شبكه‌هاي اجتماعي داخلي مانند تلگرام پيشرفت داشته باشند بايد تا پايان سال روي آن‌ها كار شود و سخت افزار آن را تقويت كنند تا بتوانند توسط كاربران به عنوان يك جايگزين خوب انتخاب شوند.

فاطمه گنج كريمي