تکنولوژی، موتور رشد اقتصادی اروپا

صنعت تکنولوژی و رشد سریع آن در سال‌های اخیر آنقدر اهمیت دارد که توجه کشورهای مختلف سراسر دنیا را به خودش جلب کند. با اینکه بسیاری آمریکا را به خاطر سیلیکون‌ولی، مهد تکنولوژی دنیا می‌دانند، اما تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق کشورهای اروپایی نشان می‌دهد که کشورهای این منطقه هم عزم‌شان برای بهره‌گیری بیشتر از این صنعت پرسود و درآمدزا، کاملا جدی است.

در همین راستا هم چهار سال است که بخش تکنولوژی اتحادیه اروپا با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری Atomico، هر سال گزارشی آماری- تحلیلی از وضعیت صنعت تکنولوژی در کشورهای اروپایی و چشم‌انداز آینده‌شان منتشر می‌کند. حالا گزارش مربوط به سال ۲۰۱۸۸ به تازگی منتشر شده است و شاید مهم‌ترین موضوعی که در آن می‌توان یافت این است که میزان سرمایه‌گذاری در اکوسیستم تکنولوژی کشورهای اروپا به سرعت در حال افزایش است. این در حالی است که همزمان این کشورها برای رشد بیشتر در این صنعت ناگزیرند با چالش‌هایی مانند به‌کارگیری افراد از جنسیت و نژادهای مختلف- سفیدپوست و رنگین‌پوست- کنار آمده و  راه‌حلی جدی برای آن بیابند.

کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که صنعت تکنولوژی اروپا می‌تواند بهترین و روشن‌ترین امید برایرشد اقتصادی این کشورها در بلندمدت باشد. با این حال جذب سرمایه در این صنعت و به خصوص استارت‌آپ‌های تکنولوژی اروپا هنوز وابستگی زیادی به کشورهای خارجی و به‌خصوص آمریکا دارد. وجود شرکت‌های تکنولوژی چند میلیارد دلاری که ارزش آنها در طول یک دهه گذشته به بیش از ۱۵ برابر رسیده است، خود جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران آینده‌نگر ایجاد می‌کند.

رکورد رشد معنادار

سرمایه‌گذاری در صنعت تکنولوژی اروپا هر سال رکورد جدیدی به ثبت می‌رساند که اغلب بیش از تصور و پیش‌بینی کارشناسان و تحلیلگران این حوزه است. گزارش جدید نشان می‌دهد که میزان سرمایه‌گذاری در تکنولوژی کشورهای اروپایی در سال ۲۰۱۸ به رکورد ۲۳ میلیارد دلاری رسیده است که این میزان تا ۵ میلیارد دلار بیشتر از پنج سال گذشته است. کارآفرینان و موسسان شرکت‌های تکنولوژی در سراسر کشورهای اروپایی، شرکت‌هایی با ارزش ۱۷ میلیارد دلار راه‌اندازی کرده‌اند. از میان ۱۰۰ شرکت سهامی عام برتر جهان در سال ۲۰۱۸۸ که بیشترین سرمایه‌گذاری را دریافت کرده‌اند، سه شرکت اروپایی هستند. 

در شرایطی که اقتصاد رو به رکود گذاشته است، صنعت تکنولوژی اروپا اما با روندی قابل قبول به رشد خودش ادامه می‌دهد. در فصل سوم سال ۲۰۱۸۸ اقتصاد اروپا رشد ۲/ ۰ درصدی را تجربه کرد و این کمترین نرخ رشد اقتصاد این کشورها در طول چهار سال گذشته بوده است. در همین زمان اما صنعت نرم‌افزار اروپا تا پنج برابر بیشتر از بقیه اقتصاد این کشورها رشد کرده است. گزارش اخیر تایید می‌کند که صنعت تکنولوژی اروپا در سال‌های آینده به موتور رشد قدرتمندتری هم تبدیل می‌شود و این روند باعث می‌شود تا اهمیت این صنعت برایاقتصاد اروپا افزایش معناداری پیدا کند.

 این روند به تدریج نیاز اروپا به در اختیار داشتن نیروهای متخصص و کارآمد در حوزه تکنولوژی را افزایش می‌دهد. این موضوعی است که در گزارش سال گذشته هم به آن اشاره شده بود. به این ترتیب است که حالا بخش تکنولوژی اروپا مشغول جذب و جمع‌آوری توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و متخصص از بخش‌ها و صنایع دیگر است. بر اساس این گزارش، افزایش تعداد نیروهای تحصیلکرده، باتجربه و متخصص در دانشگاه‌ها، شرکت‌های تکنولوژی بزرگ و مراکز نوآوری در نهایت می‌تواند باعث افزایش میزان جذب سرمایه‌گذاری و البته رشد چشمگیر شرکت‌های تکنولوژی بشود. در واقع وجود چنین نیروهایی، شرایط لازم برای رشد انفجاری صنعت تکنولوژی اروپا در سال‌های آینده را به شکل مناسبی فراهم می‌آورد.

اما نکته جالب آنجاست که تعداد توسعه‌دهندگان اپلیکیشن و نرم‌افزار با سرعت بسیار بیشتری نسبت به تعداد کشورهایی که بیشترین سرمایه‌گذاری را جذب کرده‌اند، افزایش پیدا می‌کنند. در حال حاضر کشورهای ترکیه، اسپانیا و روسیه در میان دیگر کشورهای اروپایی بیشترین تعداد  توسعه‌دهندگان را در اختیار دارند و شیوع این روند در میان کشورهای اروپایی دیگر می‌تواند پتانسیل این منطقه برای تبدیل شدن به یک مرکز تکنولوژی بزرگ و بااهمیت را افزایش دهد.

اروپا باید به خودش متکی باشد

همین موضوع نشان می‌دهد که اروپا ظرفیت کافی برای تبدیل شدن به یک مرکز تحقیقاتی بزرگ در حوزه تکنولوژی را دارد. کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که با افزایش نفوذ علم و تکنولوژی در بخش‌ها و صنایع مختلف، رابطه میان مراکز تحقیقات و استارت‌آپ‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. این بررسی‌ها تاکید می‌کند که اروپا جامعه تحقیقاتی بزرگ‌تری از آمریکا و چین در اختیار  دارد، بنابراین لازم است تا اروپا از این ظرفیت به‌عنوان یک وجه تمایز مهم و غیرقابل چشم‌پوشی استفاده کند.

کارشناسان و تحلیلگران اروپایی معتقدند که روند رشد صنعت تکنولوژی در این کشورها آنقدر سریع و قابل توجه است که بسیاری آن را با عملکرد سیلیکون‌ولی مقایسه می‌کنند. تا مدت‌ها تصور این بود که سرمایه‌گذاری مخاطره‌ای در آمریکا از نظر پیشینه و البته روند بازگشت سرمایه، بسیار جلوتر از سرمایه‌گذاری مخاطره‌ای در اروپاست. اما این موضوع دیگر درست نیست. آخرین آمارهای مربوط به عملکرد این مدل‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که در دوره‌های زمانی اخیر، روند سرمایه‌گذاری مخاطره‌ای در اروپا بسیار مفیدتر و بیشتر از این مدل سرمایه‌گذاری در آمریکا بوده است.

به هر حال نباید فراموش کرد ۹۵ درصد از ارزش ایجاد شده در بخش تکنولوژی امروز آمریکا، مربوط به شرکت‌هایی است که ۱۵ سال پیش یا بیشتر تاسیس شده بودند. در حالی که موفقیت‌های اولیه شرکت‌های اروپایی ARM، Amadeus و Ocado بدون پشتوانه سرمایه‌گذاری به‌دست آمدند. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۱ شرکت اروپایی مبتنی بر سرمایه‌گذاری مخاطره‌ای که ارزشی بیش از یک میلیارد دلار دارند، از سال ۲۰۱۰ به بعد تاسیس و راه‌اندازی شده‌اند. با این اوصاف است که کارشناسان اطمینان دارند اروپا می‌تواند در همین نقاط اولیه شروع، آمریکای شمالی را پشت سر بگذارد.

همانطور که تجربه Spotify نشان می‌دهد، موسسان استارت‌آپ‌های اروپایی می‌توانند با جذب سرمایه‌گذاران ماهر و رده‌بالا، بهترین نیروهای بااستعداد و حرفه‌ای را هم به‌کار گرفته و با فاصله بسیار زیادی از سایر رقبایشان در کشورها و مناطق دیگر رشد کنند، سهام‌شان را در بازار بورس به عرضه عمومی برسانند و به جایگاهی جهانی و شناخته شده برسند. اکوسیستم تکنولوژی اروپا امروز میوه موفقیت بذرهایی را برداشت می‌کند که یک دهه پیش آنها را کاشته بود. درست به همین دلیل هم است که اروپا باید در سال‌های آینده منتظر موفقیت بهتر و بیشتری در این صنعت باشد.

چالش‌هایی از جنس تبعیض جنسیتی

با این همه اما کشورهای اروپایی در مسیر رشد خودشان در صنعت تکنولوژی، با چالش‌هایی جدی مواجه هستند؛ چالش‌هایی جدی از جنس تبعیض جنسیتی و نژادی. این گزارش نشان می‌دهد که ۴۶ درصد از زنان در صنعت تکنولوژی اروپا، نوعی تبعیض را تجربه کرده‌اند.

این در حالی است که ۹۳ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها و ۸۵ درصد از معاملات در صنعت تکنولوژی اروپا به مدیران و کارآفرینان مرد اختصاص دارد. زنان و اقلیت‌ها در سراسر اکوسیستم تکنولوژی این کشورها، نادیده گرفته می‌شوند. سیاست‌های  مربوط به ایجاد تنوع جنسیتی و نژادی در شرکت‌های تکنولوژی اروپا هنوز به‌عنوان نیاز در نظر گرفته نشده و اهمیت چندانی به آنها داده نمی‌شود. بررسی این شرایط و اعلام آمارهای مربوط به آن شاید اولین قدم در راه مواجهه با این چالش‌ها و از بین بردن آنها باشد.

ندا لهردی