وزن‌کشی سه ضلع اثرگذار در تجارت

تجارت کالاهای مصرفی گوی رقابت را از کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای ربوده‌اند و توانسته‌اند در صادرات کمترین افت و در واردات بیشترین رشد را داشته باشند. آماری که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر تجارت خارجی به تفکیک گروه‌‌های کالایی منتشر شده، نشان می‌دهد که کالاهای سرمایه‌ای در صادرات و واردات توفیق چندانی نداشته‌اند. به گونه‌ای که بیشترین افت ارزشی را هم در صادرات و هم در واردات تجربه کرده‌اند.

لازم به یادآوری است که کالاهای وارداتی و صادراتی به لحاظ نوع مصرف و آثار آن در اقتصاد به کالاهای واسطه‌ای (کالاهایی که در جریان تولید دیگر کالاها یا خدمات مصرف می‌شوند)، کالاهای مصرفی (کالاهای نهایی که در طول سال به‌طور مستقیم به وسیله مصرف‌کنندگان نهایی مصرف می‌شوند) و کالاهای سرمایه‌ای (کالاهایی که عمر اقتصادی آنها بیش از یک سال است و برای تولید کالاها یا خدمات جدید به‌کار می‌روند و در حین تولید تغییر شکل نمی‌دهند) تقسیم می‌شوند.

آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد صادرات کالاهای سرمایه‌ای در ۶ ماه منتهی به شهریور امسال، با افت وزنی ۱۳ درصدی و افت ارزشی ۵/ ۹ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته مواجه بوده است. صدور کالاهای مصرفی نیز در مدت زمان مذکور نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، هم به لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی، افت عملکرد صادرکنندگان را در این بخش نشان می‌دهد.

بر اساس آمارهای منتشر شده، افت حدود ۱۱ درصدی در وزن و افت حدود ۲ درصدی در ارزش، حاصل صادرات کالاهای مصرفی در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری است. در این میان، صادرات کالاهای واسطه‌ای به لحاظ وزنی افت کمتری را نسبت به دو گروه کالایی نام برده تجربه کرده است؛ به‌گونه‌ای که میزان صادرات این گروه کالایی در ۶ ماه منتهی به شهریور امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، از نظر وزنی افت ۴ درصدی و از نظر ارزشی هم افت ۳ درصدی را در کارنامه تجارت خارجی کشور ثبت کرده است.

در این گزارش، واردات نیز در سه گروه کالایی سرمایه‌ای،‌ مصرفی و واسطه‌ای به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، در نیمه نخست سال‌جاری در واردات کالاهای سرمایه‌ای هم به لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی شاهد افت بوده‌ایم. اما واردات کالاهای مصرفی و واسطه‌ای با رشد روبه‌رو بوده که از میان این دو، ورود کالاهای مصرفی هم به لحاظ وزنی و هم به لحاظ ارزشی رشد بیشتری را تجربه کرده است.

ورود کالاهای سرمایه‌ای در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، به لحاظ وزنی افت حدود ۴درصدی را نشان می‌دهد و به لحاظ ارزشی با افت حدود ۹ درصدی مواجه بوده است. واردات کالاهای واسطه‌ای هم رشد ۸ درصدی در وزن و رشد ۵/ ۲۱ درصدی را در ارزش به ثبت رسانده‌اند. اما ورود کالاهای مصرفی بیشترین رشد را در نیمسال نخست سال جاری از آن خود کرده است. رشد بیش از ۵۲ درصدی در وزن و رشد حدود ۳۳ درصدی در ارزش حاصل عملکرد این گروه کالایی در مدت زمان مذکور نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته است.

وضعیت تجارت خارجی در صنعت

از سویی براساس گزارشی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت درخصوص صادرات بخش صنعت در گروه‌های مختلف فعالیت منتشر شده، بیشترین رشد صادرات به لحاظ ارزشی به ترتیب مربوط به گروه‌های فعالیت «ساخت رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی»، «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر»، «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی»، «ساخت محصولات از توتون و تنباکو» و «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» است.

بر این اساس، در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته «ساخت رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی» به لحاظ وزنی رشد ۵/ ۱۴۹ درصدی و به لحاظ ارزشی رشد بیش از ۱۵۹ درصدی را تجربه کرده است. در همین راستا صادرات در بخش «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» به لحاظ وزنی افت ۱/ ۰درصدی و به لحاظ ارزشی رشد حدود ۷۶ درصدی داشته است.

صادرات «ساخت کاغذ و محصولات کاغذی» نیز در مدت زمان مذکور نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته از نظر وزنی با رشد حدود ۱۱۲ درصد و از نظر ارزشی با رشد حدود ۷۲ درصد روبه‌رو بوده است. گروه فعالیت «ساخت محصولات از توتون و تنباکو» نیز توانسته در نیمه نخست امسال از نظر وزنی و ارزشی رشد داشته باشد. بر این اساس، رشد وزنی حدود ۴۸ درصد و رشد ارزشی بیش از ۵۰ درصد، حاصل صادرات در این گروه کالایی است. «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» هم در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، با ثبت رشد وزنی ۵/ ۱ درصدی و رشد ارزشی حدود ۴۵ درصدی جزو کالاهایی است که بیشترین رشد صادراتی را تجربه کرده‌اند. 

بیشترین افت صادرات نیز مربوط به گروه‌های فعالیت «ساخت سایر تجهیزات جابه‌جایی طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر»، «ساخت وسیله نقلیه موتوری، ‌تریلر و نیم‌تریلر» و «ساخت محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات» است. براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، گروه فعالیت «ساخت سایر تجهیزات جابه‌جایی طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» بیشترین افت ارزشی را از آن خود کرده که کارنامه عملکرد این گروه از فعالیت‌های صنعتی نشان می‌دهد ارزش صادرات آن در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، ۵/ ۶۴ درصد افت داشته است. از نظر وزنی نیز این گروه افت بیش از ۵۷ درصدی را به ثبت رسانده است. صادرات «ساخت وسیله نقلیه موتوری،‌ تریلر و نیم تریلر» هم با ثبت افت وزنی ۵/ ۱۰ درصدی و افت ارزشی حدود ۲۵ درصدی، در مدت زمان مذکور، از جمله گروه‌های فعالیت‌های صنعتی است که بیشترین افت صادرات را تجربه کرده است. صادرات در گروه «ساخت محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات» نیز نشان می‌دهد افت وزنی بیش از ۱۶ درصد و افت ارزشی ۵/ ۱۷ درصد در نیمسال نخست سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته برای این گروه رقم خورده است.

همچنین میزان واردات نیمسال اول سال جاری در بخش صنعت نشان می‌دهد که گروه‌های فعالیت «فرش و صنایع‌دستی»، «دباغی و پرداخت چرم؛ ساخت چمدان، کیف دستی، زین و یراق و انواع پاپوش»، «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر»، «ضایعات و پسماند» و «ساخت سایر تجهیزات جابه‌جایی طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» بیشترین رشد واردات را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس، «فرش و صنایع‌دستی» به لحاظ وزنی رشد بیش از ۵۵۷ درصدی و به لحاظ ارزشی رشد ۵/ ۴۸۸ درصدی را در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته به ثبت رسانده است. همچنین واردات در گروه فعالیت «دباغی و پرداخت چرم؛ ساخت چمدان، کیف دستی، زین و یراق و انواع پاپوش» در مدت زمان مذکور نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، با رشد وزنی حدود ۸۳ درصدی و رشد ارزشی بیش از ۲۳۳ درصدی همراه بوده است.

واردات در گروه فعالیت «ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» هم حاکی از آن است که رشد وزنی حدود ۵۹ درصدی و رشد ارزشی بیش از ۷۸ درصدی در نیمه نخست امسال در این گروه رقم خورده است. «ضایعات و پسماند» از دیگر گروه‌های فعالیتی در بخش صنعت است که توانسته با رشد وزنی بیش از ۳۰ درصد و رشد ارزشی بیش از ۷۲ درصد، رشد واردات را در نیمه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کند. واردات در گروه فعالیت «ساخت سایر تجهیزات جابه‌جایی طبقه‌بندی‌نشده در جای دیگر» هم در ۶ ماه منتهی به شهریور سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با رشد وزنی حدود ۴۰ درصد و رشد ارزشی بیش از ۶۰ درصد مواجه بوده است.