افزایش قیمت دلار چه تاثیری بر صادرات می‌گذارد؟

این روزها در بازار اقتصادی حال و هوای خاصی حاکم شده است. افزایش نرخ ارز، التهاب و نگرانی را روانه بازار کرده و با وجود افزایش چشمگیر قیمت‌ بسیاری از کالاها، فروشگاه‌ها همچنان مملو از جمعیت است. در این میان با وجود نیازهای داخلی به بسیاری از کالاهای مصرفی شاهد صادر کردن این کالاها به خارج از کشور هستیم.

نوسان‌های اخیر ارز و تلاطم در بازار کالاهای مصرفی، نشان می‌دهد که واردات چندان به‌صرفه نیست و این امر باعث شد بسیاری از تولیدکنندگان ترجیح ‌دهند کالاهای خود را به خارج از مرزها صادر کنند و از این طریق سود بیشتری عایدشان شود.

افزایش قیمت دلار چه اثری بر صادرات می‌گذارد؟

افزایش قیمت دلار پیامدهای اقتصادی مهمی را در تولید، صادرات و واردات در ایران دارد که زندگی عموم مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما بالا رفتن نرخ ارز تا چه حد صادرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ مسعود خیاط‌‌‌‌‌زاده عضو اتاق بازرگانی ایران در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: دلار فراتر از خط قرمزها می‌رود و روزبه‌روز شاهد افزایش قیمت آن هستیم. گرانی عجیب دلار طی چند روز گذشته نمی‌تواند هیچ توجیه اقتصادی داشته باشد و طبیعی است که در چنین شرایطی تولیدکننده به فکر منافع خود باشد و مسائل ملی را پشت پا بگذارد.

دلیل آن‌هم می‌تواند علاوه بر سوددهی، ضررهایی باشد که تولیدکننده‌ در فرآیند تولید می‌دهد و در پی‌ جبران این ضرر خواهد بود. در این اوضاع، دولت باید تمهیداتی کند که حداقل جلوی این اتفاقات را بگیرد. به عبارتی دیگر باید سعی کند ثبات را به بازار برگرداند تا تشویق و رغبت برای صادر کردن کالاهای مصرفی از بین برود. وقتی ارزش پول ملی ما روز‌به‌روز پایین می‌آید، صادرکننده بیشتر صادرات را انجام می‌دهد و مشکلاتی که این روزها در بازار شاهد آن هستیم حتی برای قشر مرفه رخ می‌دهد. در این جریان نمی‌شود منکر آن شد که در صورت صادر کردن کالاهای مصرفی به آحاد مردم ضربه اساسی وارد می‌شود.

مجید پورکائد یکی دیگر از اعضا اتاق بازرگانی ایران نیز با تاکید بر رابطه مستقیم قیمت ارز و میزان صادرات می‌گوید: تحولات اقتصادی چه در زمینه صادرات و چه واردات با نرخ ارز ارتباط مستقیم دارد. وقتی صحبت از افزایش نرخ دلار به میان می‌آید دو جنبه در این زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ فرصت‌ها و تهدیدها! از طرفی یک تهدیدی به وجود آمده که باعث گرانی اجناس شده است و از طرف دیگر باعث به وجود آمدن یک فرصت برای صادرکنندگان است. به عبارتی دیگر افزایش قیمت دلار باعث افزایش صادرات کالاهای مصرفی می‌شود و مسائل دیگر اقتصادی را هم درگیر می‌کند.

گرانی اجناس در پی صادرات

با نگاه کردن به بسته‌‌ کالاهای مصرفی و تفاوت قیمت آن‌ها با یک ماه گذشته به این فکر می‌کنیم چه شد که قیمت‌ها از چنین جایی سر در آوردند؟ آیا بالا رفتن حجم صادرات می‌تواند تاثیری در این زمینه داشته باشد؟

پورکائدی با توجه به ارزآوری توسط صادر کردن محصولات مصرفی می‌گوید: صادر کردن اجناس باعث ارزآوری می‌شود؛ این یک فرصتی است که با یک برنامه‌ریزی دقیق و برگرداندن ارز به شبکه، می‌توانیم قیمت کالاها را در داخل کنترل کنیم. اما شرایطی را که اکنون شاهد آن هستیم یک بی‌نظمی اقتصادی است و می‌بینیم که سیستم‌های نظارتی عمل‌کرد منظمی برای رفع مشکلات ندارد. کسانی که زمامدار مدیریت کلان کشور هستند باید به دنبال راه‌کاری برای حل مشکلات باشند.

خیاط‌‌زاده با تاکید بر اینکه گرانی باعث شده که بسیاری از واحدهای تولیدی نتوانند کالاهای مشابه‌ای را وارد کنند و این یک فرصت برای آنان است که کالاهای‌شان را صادر کنند، می‌گوید: وقتی در کشور صادرات کالاها با حجم بالایی اتفاق می‌افتد در مقابل با افزایش قیمت همان کالا در داخل مواجه می‌شویم. یک تولیدکننده در گذشته با توجه به اینکه اختلاف آنچنانی در قیمت ارز وجود نداشته مقدار زیادی از محصول تولید شده خود را در داخل کشور عرضه می‌کرد و مازاد تولید خود را برای ارز‌آوری به کشورهای دیگر صادر می‌کرد. اما الان که تفاوت سرسام‌آوری بین پول ما و دلار وجود دارد ترجیح بر آن است که تولید اصلی را صادر کنند و در این شرایط هم افزایش قیمت کالا را در کشور خواهیم داشت.

سایه گرانی بر سر مردم

مشکلات تامین کردن کالاهای ضروری با قیمت‌های نجومی گریبان‌گیر مردم شده است، به‌گونه‌ای که نه راه پس دارند و نه راه پیش! گرانی و هزینه زندگی عوامل فشار روانی هستند که پیر و جوان را به خود مشغول کرده است. خیاط‌زاده بار روانی مردم را اینگونه ارزیابی می‌کند: بسیاری از مردم بر این باورند که این دوره مقطعی است و ممکن است در چند ماه آینده تمام مشکلات رفع شود و ثبات به بازار برگردد. برخی‌ها می‌گویند این جریان یک شوک اقتصادی است و این ماجرا پایانی دارد اما وقتی این روند ادامه‌دار باشد قطعا تاثیر خود را می‌گذارد و مردم سونامی را که در حال رخ دادن است، احساس می‌کنند.

مردم انتظار دارند که این گرانی‌ها در آینده نه‌چندان دور پایانی داشته باشد. از دولت این انتظار می‌رود که هرچه زودتر به این عرصه ورود پیدا کند و به بخش تولید کمک کند. این طبیعی است که هر کسی به دنبال منافع خودش باشد چه دولت و چه بخش خصوصی! وقتی دولت از تولید و تولیدکنندگان حمایت کند می‌تواند آثار مثبتش را ببیند و باعث آرامی در بازار تولید باشد.

پورکائدی از بی‌نظمی اقتصادی حاکم بر جامعه می‌گوید: اجناس و بی‌نظمی اقتصادی حاکم بر جامعه اثرات خوبی ندارد، من در بخش‌های مختلف نظرسنجی کرده‌ام و اکثرا معتقد بودند که این شرایط ثابت نمی‌ماند، شاید قیمت‌ها به گذشته برنگردد اما مطمئنا این شرایط را هم نخواهیم داشت. ما در جامعه شاهد دو نرخی بودن هستیم که می‌تواند چند نرخی بودن را هم به دنبال داشته باشد. ما باید به دنبال برنامه‌ای برای کنترل وضعیت و پایان دادن به این بی‌نظمی‌ها باشیم. مردم نگران بازار آشفته هستند هرچند با صبر این دوران را تحمل می‌کنند اما هر چه زودتر باید نظم اقتصادی برگردد. در این شرایط هم از مصرف‌کننده حمایت می‌شود و تولیدکنند هم راه خود را پیدا می‌کند.

کیمیا نجفی