«نه» سوئیسی‌ ایرانی‌ها به یارانه

تنها پس از حدود ۵.۵ سال از آغاز پرداخت یارانه‌های نقدی و پس از چهار سال روشنگری و انتخاب سیاست‌های جایگزین صحیح، مردم ایران در یک رفراندوم بزرگ همانند سوئیسی‌ها به افزایش سه تا چهار برابری یارانه نقدی نه گفتند.

نتایج اولیه شمارش آرا در برخی از استان‌های محروم و روستاها نشان می‌دهد که آنها با صدای رساتری به یارانه نه گفته‌اند. حال با حذف تدریجی پردرآمدها از فهرست یارانه‌ها و افزایش یارانه کم درآمدها انتظار می‌رود که هدفمندی یارانه‌ها در جهت عادلانه‌کردن توزیع درآمد نقش اصلی خود را بازیابد.

تقریباً یک سال پیش در اواسط خرداد ماه ۱۳۹۵ خبری در رسانه‌های داخلی منتشر شد که از جهات زیادی جالب توجه بود. در این خبر اعلام شده بود که سوئیسی‌ها در یک رفراندوم به طرح دولت این کشور برای پرداخت یارانه ۲۲۰۰ یورویی در هر ماه نه گفتند. مردم سوئیس در رفراندومی شرکت کردند که از آنها می‌پرسید، آیا موافقند تمام افراد بالای ۱۸ سال درآمدی معادل ۲۲۶۰یورو و افراد زیر ۱۸ سال ۵۶۵ یورو در ماه از دولت بگیرند؟

اما روز ۱۶ خرداد ۱۳۹۵ برابر با ۵ ژوئن ۲۰۱۶ مردم سوئیس در یک همه‌پرسی با اکثریتی قاطع با طرح تعیین حقوق بی‌قید و شرط ۲۲۰۰یورو برای تمام شهروندان این کشور مخالفت کردند. در این همه‌پرسی ۷۸ درصد در مخالفت و ۲۲ درصد در موافقت به این طرح رأی دادند.

طرفداران این طرح استدلالشان این است که در سوئیس آینده نباید کسی برای تأمین درآمد زندگی‌اش مجبور به کار کردن باشد. در صورت اجرایی شدن این طرح، حقوق بیکاری، کمک هزینه اجتماعی و نیز بازنشستگی برداشته می‌شد. علاوه براین که این طرح در میان سوئیسی‌ها با بحث و گفت‌و‌گوهای بسیاری همراه بود، در ایران نیز منشأ بحث‌های جالبی شد.

برخی از مخاطبان با نگاه طنز دست رد سوئیسی‌ها با ماهانه ۲۲۶۰ یورو(نزدیک به ۱۰ میلیون تومان) را عجیب می‌دانستند و آن را با شیوه پرداخت یارانه‌ها و نگاه برخی از گروه‌ها به آن مقایسه می‌کردند. برخی دیگر نیز با نگاهی آرمانخواهانه آرزو می‌کردند که روزی ایرانیان نیز به طرح‌های اینچنینی نه بگویند.

اما تنها پس از حدود ۵.۵ سال از آغاز پرداخت یارانه‌های نقدی و پس از چهار سال روشنگری و انتخاب سیاست‌های جایگزین صحیح، مردم ایران نیز در یک رفراندوم بزرگ همانند سوئیسی‌ها به افزایش سه تا چهار برابری یارانه نقدی نه گفتند. ایرانی‌ها روز ۲۹ اردیبهشت ماه درحالی که دوگزینه حفظ وضع موجود و افزایش مبلغ یارانه‌ها را پیش رو داشتند راه نخست را انتخاب کردند. درواقع نزدیک به ۵۸ درصد مردم ایران دست رد به سیاست توزیع پول زدند و به توسعه پایدار آری گفتند.

نه بزرگ محرومان به یارانه سه برابری

ولی نه ایرانی‌ها و سوئیسی‌ها به یارانه از نگاهی دیگر متفاوت است و آن سهم استان‌های کمتر برخوردار و محروم در این نه گفتن است. جدای از آرای بالای حسن روحانی در تهران و شهرهای بزرگ نتایج اولیه شمارش آرا در برخی از استان‌های محروم و روستاها نشان می‌دهد که آنها با صدای رساتری به یارانه نه گفته‌اند. این درحالی است که برخی در روزهای تبلیغات انتخابات برای خارج کردن رقیب خود (روحانی) از میدان رقابت اعلام کردند که وی قصد دارد یارانه روستاییان را قطع کند  ولی حتی شایعه قطع یارانه هم کارساز نشد.

بر اساس نتایج اولیه شمارش آرا، یکی از این شهرها خاش در استان  سیستان‌و‌بلوچستان است که با رأی بالای ۹۱ درصدی مردم به حسن روحانی و مشارکت ۹۳ درصدی مردم همراه بود. در این انتخابات مردم خاش به میزان ۷۰۰۰۳ نفر به روحانی و ۵۸۷۳ نفر به ابراهیم رئیسی رأی دادند. در استان «لرستان» نیز از مجموع ۸۲۹۲۹۹ رأی، حسن روحانی ۴۵۵۲۷۷ رأی و سیدابراهیم رئیسی ۳۶۳۳۰۰ رأی کسب کرده‌اند. بر این اساس، روحانی ۵۵ و رئیسی ۴۳درصد کل آرا را در لرستان کسب کرده‌اند.

در برخی روستاهای استان آذربایجان‌شرقی نیز نتایج اولیه نشان می‌دهد که تا ظهر روز گذشته تعداد آرای کسب شده در روستای بایقراکوه برای روحانی ۱۳۵و رئیسی ۴۳ رأی، روستای اکیز گنبدی روحانی۲۵۲ و رئیسی۵۳، روستای سنگل روحانی۳۰۰ و رئیسی۱۰۰، روستای آغبلاغ روحانی۱۳۰ و رئیسی۷۰، روستای قرمزی تخت روحانی۱۰۸رئیسی۵۰، روستای قره سقال روحانی ۹۵و رئیسی۴۹، روستای یانیق روحانی۲۲۰ ،رئیسی۴۰، روستای نصیر آباد روحانی۳۰۰ ،رئیسی۷۳، چرلو روحانی۲۱۱ ،رئیسی۴۱ و روستای سعادتلو روحانی۳۸۱ و رئیسی۱۱۰ بوده است.

البته آذربایجان شرقی تنها استانی نیست که ترکیب آرا این گونه است چرا که نتایج انتخابات در برخی از روستاهای چهارمحال و بختیاری نیز وضعیت مشابهی را نشان می‌دهد. طبق نتایج اولیه شمارش آرا در روستای سرخون اردل روحانی ٦٠٠ و رئیسی ٢٠٠، در روستای کردگل باغبهزاد لردگان روحانی۱۰۰ و رئیسی۱۱ و روستای باغ بهزاد روحانی ۹۹۶ و رئیسی ۳۰۰ به دست آورده‌اند.

در روستاهای حاشیه شهرستان سرباز در استان سیستان و بلوچستان هم نتایج خیره‌کننده‌ای نسبت به دو رویکرد کاندیداها به چشم می‌خورد. به طوری که مردم روستای بیچند ۱۹۲ رأی به روحانی و ٢ رأی به رئیسی داده‌اند. در روستای جک سوخته هم درحالی که رئیسی هیچ رأیی به دست نیاورده است، روحانی ١٩٢ رأی کسب کرده است.

در روستای باندمان نیز روحانی ٢٥١و رئیسی ٣ و در روستای اسلام آباد سرکر ۲۲۲ رأی روحانی در مقابل ۲ رأی رئیسی قرار دارد.

 مردم به نیکی دریافته اند

با نگاهی گذرا به رفتار شهروندان ایرانی اعم از شهرها و روستاها نسبت به یارانه نقدی شاهد یک تغییر اساسی هستیم. درحالی که در نخستین سال اجرای هدفمندی یارانه‌ها تمام ایرانی‌ها حتی بیش از جمعیت رسمی (خارج نشینان و متوفیان) برای دریافت یارانه صف کشیدند، ولی اکنون وعده یارانه ۲۵۰ هزار تومانی برای هر نفر هم آنها را وسوسه نمی‌کند. چراکه آنها به نیکی دریافته‌اند که اگر به جای خرد‌کردن ماهانه ۳۵۰۰ میلیارد تومان در بسته‌های ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی که حداقل برای اقشار متوسط به بالا گرهی باز نمی‌کند، آن را صرف بخش بهداشت و درمان و اشتغال کنند به مراتب نتیجه بهتری خواهند گرفت.

ایرانیان درطول این سال‌ها به روشنی دیدند که وقتی قانون بدرستی اجرا نشود و اصول اقتصادی رعایت نشود، باید به ازای هر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی که دریافت می‌کنند حداقل ۲۰۰ هزار تومان برای افزایش هزینه و قیمت‌ها بپردازند. بدین ترتیب وعده یارانه در میان ایرانی‌ها رنگ باخته است.

البته همان‌طور که رئیس دولت یازدهم گفت قرار نیست یارانه مردم بخصوص روستاییان قطع شود ولی با اضافه کردن یارانه اقشار آسیب پذیر که از ابتدای امسال به سه برابر قبل رسید بازگرداندن هدفمندی به ریل اصلی سرعت گرفت. پیش از این نیز از محل درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها بخشی برای اجرای طرح تحول نظام سلامت که هزینه درمانی ایرانی‌ها را تا حد زیادی کاهش داده اختصاص یافت.

حال با حذف تدریجی پردرآمدها از فهرست یارانه‌ها و افزایش یارانه کم درآمدها انتظار می‌رود که هدفمندی یارانه‌ها در جهت عادلانه‌کردن توزیع درآمد نقش اصلی خود را بازیابد.