توليد بنزين در كشور آهسته و پيوسته اما مصرف اين فرآورده با سرعت بالا درحال پيشروي است؛ به‌طوري‌كه هرچه پالايشگاه‌ها سعي در تامين سوخت مورد نياز مردم دارند باز هم زورشان به باك خودروها نمي‌رسد. اينكه آمار و ارقام از افزايش توليد بي‌سابقه بنزين در داخل كشور خبر مي‌دهند هنوز هم بخشي از نياز جامعه از طريق واردات تامين مي‌شود.
ارزان بودن قيمت سوخت، افزايش توليد و واردات خودرو، افزايش مصرف گرايي در مردم و عدم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومي، چهار ضلع مربعي هستند كه سد خودكفايي ايران در توليد بنزين شده‌اند.
روند رو به رشد مصرف بنزين در كشور
بازخواني آخرين آمار و ارقام از ميزان توليد و مصرف در كشور نشان مي‌دهد متوسط مصرف بنزين در خردادماه سال جاري ۸۳ ميليون و ۶۰۰ هزار ليتر بوده كه نسبت به مدت مشابه سال قبل كه ۷۵ ميليون و ۲۰۰ هزار ليتر بوده است، ١١,٢ درصد رشد داشته است. البته رشد مصرف بنزين در كشور موضوع جديدي نيست و تورق پرونده مصرف سوخت حاكي از افزايش هرساله مصرف بنزين در بين ايرانيان است.
بر اين اساس متوسط ميزان مصرف بنزين در سال ۱۳۹۰ نسبت به سال ۱۳۸۹، ٥.٩٣ درصد، در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال ۱۳۹۰، ٧.٨٥ درصد، در سال ۱۳۹۲ نسبت به سال ۱۳۹۱، ١.٧٤ درصد، در سال ۱۳۹۳ نسبت به سال ۱۳۹۲، دو درصد، در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۹۳، ٥.٢٨ درصد و متوسط مصرف بنزين در ماه فروردين ۱۳۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ١١.٣ درصد رشد داشته و پيش‌بيني شده است كه امسال ۹ درصد رشد مصرف داشته باشيم.
توليد ٨٨ ميليون ليتر بنزين در كشور
به گفته عليرضا صادق آبادي، مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي با افتتاح فاز دوم ستاره خليج فارس توليد بنزين در كشور توسط ١٠ پالايشگاه كشور به ٨٨ ميليون ليتر در روز رسيده است. در سال ٩٢ توليد بنزين در پالايشگاه‌هاي كشور حدود ٦٠ ميليون ليتر در روز بود كه سهم بنزين يورو ٤ از اين ميزان ٣,٤ ميليون ليتر در روز بود. اين ميزان تا سال ٩٥ تقريبا ثابت ماند. در سال ٩٦ فاز نخست پالايشگاه ستاره خليج فارس راه‌اندازي شد و توليد بنزين در سه ماهه آخر سال ٩٦ با تثبيت توليد در فاز اول ستاره خليج فارس به ٧٥ ميليون ليتر در روز رسيد كه ٢٨ ميليون ليتر آن طبق استاندارد يورو ٤ بود.
مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي با بيان اينكه راه‌اندازي فاز دوم پالايشگاه ستاره خليج فارس در فروردين ماه آغاز شد، اظهار كرد: توليد بنزين در ستاره خليج فارس به مرور زمان از ١٢ ميليون ليتر به ٢٦ميليون ليتر در روز رسيد.
فاصله پنج ميليون ليتري توليد و مصرف
در مقابل واردات بنزين در سال ۱۳۹۶ با رشدي كه داشته روزانه ١٢,٦ ميليون ليتر بود. البته واردات بنزين تا دي‌ماه بيش از سه درصد رشد داشته كه از زماني كه پالايشگاه ستاره خليج فارس وارد مدار شد واردات بنزين بيش از ۷۴ درصد در دي، بهمن و اسفندماه كاهش داشت و پيش بيني شد واردات بنزين در سال ۱۳۹۷ كاهش يابد. از گفته‌هاي مسوولان چنين برداشت مي‌شود كه درحال حاضر فاصله بين توليد و مصرف بنزين حدود پنج ميليون ليتر است. البته گفته شده قرار است ميزان توليد بنزين در كشور تا آذرماه به ١٠٠ ميليون ليتر در روز برسد.
در اين راستا، فريد عامري، مديرعامل اسبق شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي بهترين راهكار كنترل مصرف بنزين را واقعي كردن قيمت اين فرآورده عنوان كرد.
عامري به «اعتماد» گفت: با اصلاح قيمت سوخت، دولت در بودجه كشور ميزان بسيار زيادي يارانه نخواهد داد.
قيمت غيرواقعي سوخت
وي با اشاره به قيمت سوخت و دلار در سال ١٣٩٢ اظهار كرد: قيمت دلار در اواخر سال ١٣٩٢ و اوايل سال ١٣٩٣ حدود ٣٢٠٠ تومان بود و نرخ دولتي دلار در حال حاضر حدود ٤٣٠٠ تومان است اما قيمت سوخت طي اين سال‌ها تغييري نكرده است.
به گفته اين كارشناس ارشد حوزه انرژي ارزش واقعي يك ليتر بنزين بر اساس ريال ايران به كمتر از نصف نسبت به پنج سال گذشته كاهش پيدا كرده است.
عامري در ادامه به تكنولوژي خودروها اشاره كرد و توضيح داد: تكنولوژي هر خودرويي كه از كشورهاي ديگر، مخصوصا كشورهاي اروپايي وارد كشور مي‌شود از خودروهايي كه داخل كشور توليد مي‌شود بالاتر است. اين موضوع باعث كاهش مصرف سوخت و در نتيجه كاهش آلودگي هوا مي‌شود. اما از آنجايي كه در كشور محدوديت ارزي داريم تصميم گرفته شده واردات خودرو ممنوع شود. بهينه‌سازي خودروهايي كه داخل كشور توليد مي‌شوند با خودروهايي كه در دنيا توليد مي‌شود قابل قياس نيست.
وي با بيان اينكه رفاه و آسايش عمومي درحال افزايش است، اظهار كرد: سرانه خودروي ايران نسبت به تعداد نفر در مقايسه با كشورهاي هم‌سطح ايران از نظر ميزان درآمد سرانه اختلاف دارد. مردم ايران در شهرهاي كوچك يا نقاط روستايي هم درحال خريد خودرو هستند. در نتيجه تعداد خودرو بيشتر مي‌شود و اين، مصرف بيشتر سوخت را به همراه دارد.
قيمت سوخت؛ كمتر از يك هفتم دلار
مديرعامل اسبق شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي با اشاره به قانون هدفمندي يارانه‌ها، گفت: در اين قانون پيش‌بيني شده بود قيمت سوخت به صورت سالانه و طي پنج سال بايد ٢٠درصد افزايش پيدا كند تا به ٩٠ درصد قيمت بين‌المللي يا فوب خليج فارس برسد. متاسفانه زماني هم كه قوانين خوب مصوب مي‌شود اجراي آن دستخوش مسائل سياسي مي‌شود. درمورد اين قانون هم مجلس و دولت توپ را در زمين يكديگر انداختند و در آخر هم اجرا نشد. به نظر من بايد قانون مذكور اجرا و قيمت سوخت به تدريج واقعي شود.
عامري ادامه داد: قيمت سوخت در ايران طبق ارز آزاد كه اثرگذار است، كمتر از يك هفتم يك دلار است. قيمت سوخت در ايران حدود ٢٥سنت است و درحالي كه بايد حداقل ٧٠ سنت باشد. اگر امروز هم اراده كنيم و قيمت سوخت را سالانه ٢٠ درصد افزايش دهيم، اگر ارزش پول ملي هم تغيير نكند، اگر امروز يك چهارم قيمت بين‌المللي هستيم حدود ١٠ سال ديگر به قيمتي كه بايد مي‌رسيم.
وي با انتقاد از وضعيت ناوگان حمل و نقل عمومي اظهار كرد: در قانون ديده شده بود كه از محل افزايش درآمدي كه دولت از افزايش نرخ سوخت كسب مي‌كند ناوگان عمومي را تقويت كند اما هنوز بعد از حدود هشت سال مي‌شنويم كه متروي تهران دچار مشكل است. زيرساخت حمل و نقل عمومي تقويت نكرديم نشده است.
بنزين دو نرخي فسادآور است
اين كارشناس ارشد انرژي درمورد سهميه‌بندي يا دو نرخي كردن قيمت سوخت نيز گفت: دو نرخي كردن و سهميه‌بندي سوخت فساد مي‌آورد و من با آن صددرصد مخالف هستم. نرخ بالا اثر تورمي مي‌گذارد، زيرا سوخت با نرخ پايين‌تر هم عرضه مي‌شود اما حمل و نقل عمومي بر اساس نرخ بالاتر كرايه اخذ مي‌كنند زيرا همه حمل و نقل عمومي توسط تاكسي‌ها نيست.
قيمت بنزين در ايران حدود ٢٥ سنت فوب خليج‌فارس است درحالي كه بايد حداقل ٧٠ سنت باشد. اگر امروز هم اراده كنيم و قيمت سوخت را سالانه ٢٠ درصد افزايش دهيم، اگر ارزش پول ملي هم تغيير نكند، اگر امروز يك چهارم قيمت بين‌المللي هستيم حدود ١٠ سال ديگر به قيمتي كه بايد مي‌رسيم.
پونه ترابي
- 13
- 6
