آینده بورس تهران از نگاه تحلیل‌گران

بورس تهران از ابتدای سال‌جاری روند نسبتا ضعیفی را به نمایش گذاشته است. با این حال نتایج نظرسنجی «دنیای اقتصاد» از ۵۰ تحلیلگر بورسی نشان می‌دهد فقط ۸ درصد کارشناسان وضعیت سهام در سال ۹۷ را نزولی می‌دانند و عمدتا بازدهی بین ۲۰ تا ۳۰ درصدی را برای این بازار پیش‌بینی می‌کنند. به اعتقاد شرکت‌کنندگان، حرکت نرخ دلار در مسیر صحیح و بدون مداخله، حداقل بازدهی سال گذشته را برای صنایع کالایی بازار سهام تکرار خواهد کرد تا شاخص بورس باز هم از این ناحیه با رشد مواجه شود.

بورس تهران معاملات خود در سال جاری را با بیم و امیدهای زیادی آغاز کرد. در هفته‌های نخست سال ۹۷ و حتی قبل‌تر از آن یعنی در روزهای پایانی سال گذشته، روند بورس در دست تحولات بازار ارز و مسائل پیرامون برجام افتاد تا حجم و ارزش معاملات در سطوح نسبتا پایینی قرار بگیرد. با گذشت ۲۸ روز کاری از آغاز معاملات سهام در این سال همچنان نیز ابهامات پیرامون برجام و تحولات بازار ارز مانع از بهبود تقاضای سهام شده است.«دنیای اقتصاد» در یک نظر‌سنجی وضعیت معاملات بورس در سال ۹۷ را از منظر ۵۰ کارشناس بازار سهام ارزیابی کرده است و مطابق نظر‌سنجی هر هفته سایت تحلیلی «دنیای بورس» نیز به اخذ نظرات این تحلیلگران در باب انتخاب گزینه‌های مدنظر پرداخته است.

علاوه بر این به منظور تحلیل بهتر شرایط، دلایل ۵ تحلیلگر حاضر در این نظر‌سنجی را تشریح کرده است.در این گزارش به بررسی پرسش و پاسخ‌های مزبور می‌پردازیم. باید توجه داشت در زمان انجام این نظر‌سنجی نظر ترامپ در مورد پایبندی ایران به برجام مشخص نبود، بر همین اساس موضوع برجام همچنان نزد سهامداران ابهام داشت. از این رو این سهامداران در اظهار‌نظر خود در مورد اثر‌گذاری تعیین تکلیف برجام بر بورس فرضیاتی مد نظر قرار داده‌اند.

سوال ۱- کدام بازار در سال ۹۷ بازدهی بالاتری کسب خواهد کرد؟

این موضوع که کدام بازار در سال جاری نسبت به دیگر بازارها سوددهی بیشتری نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند، از موضوعات مورد توجه فعالان عرصه اقتصاد کشور است. فعالان  تالار شیشه‌ای در این راستا بیشترین رای را به گزینه اول یعنی بازار سهام داده‌اند. به عبارت دقیق تر ۴۴ درصد از تحلیلگران حاضر در نظر‌سنجی «دنیای اقتصاد»، پربازده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری در سال جاری را بازار سهام عنوان کرده‌اند.

در تشریح این دلایل کارشناسان می‌گویند بازار سهام از بازارهای ارز و سکه در کسب بازدهی عقب افتاده است. در سال ۹۶ بازار ارز و سکه با بازدهی به ترتیب ۳۰ و ۵/ ۳۳ درصدی در صدر جدول بازدهی بازار‌ها قرار گرفتند و در سال جاری نیز به روند صعودی خود ادامه دادند هر‌چند تعیین نرخ دستوری ۴۲۰۰ تومانی برای دلار ابهاماتی به بازار ارز افزود.

در مجموع به اعتقاد کارشناسان رشد نرخ ارز با یک فاصله زمانی اثر خود را بر معاملات سهام به جا می‌گذارد، بر‌همین اساس نیز به نظر می‌رسد در سال جاری از محل نرخ دلار بازار با صعود عمومی قیمت سهام مواجه خواهد شد. پس از بورس، بازار مسکن بیشتر مد‌نظر بورس بازان در کسب بازدهی بیشتر نسبت به سایر بازارها قرار داشته است. به عبارت دقیق‌تر ۲۲ درصد از کارشناسان نیز بازار مسکن را پربازده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری در سال ۹۷ انتخاب کرده‌اند.

   سوال ۲- عملکرد بازار سهام تا پایان سال ۹۷ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

۶۲ درصد از کارشناسان حاضر در نظر‌سنجی مزبور روند شاخص سهام را در سال جاری صعودی ارزیابی کرده‌اند. این کارشناسان نرخ دلار را عامل صعود این بازار عنوان می‌کنند.  این در حالی است که تنها چند هفته از تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای این ارز می‌گذرد. این امر نشان می‌دهد کارشناسان معتقدند این نرخ دستوری نمی‌تواند در بلند‌مدت صعودی باشد. علاوه بر این ثبات بازارهای جهانی نیز دیگر عامل تقویت‌کننده معاملات سهام ارزیابی می‌شود.

   سوال ۳- چه میزان سودآوری را در بورس سال ۹۷ انتظار دارید؟

۴۰ درصد کارشناسان حاضر در نظر‌سنجی معتقدند که در سال جاری بورس تهران سود ۲۰ تا ۳۰ درصدی عاید سهامداران خود خواهد کرد. این کارشناسان معتقدند همچنان صنایع مختلف فعال در بورس با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند و بازهم رشد بازار سهام نمی‌تواند فراگیر باشد. به گفته کارشناسان امسال نیز مطابق سال گذشته پیش‌بینی می‌شود که به مدد بهبود وضعیت صنایع کالایی شاخص سهام بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بازدهی نصیب سهامداران خود کند. ۳۶ درصد تحلیلگران نیز می‌گویند بورس با بازدهی بیش از ۳۰ درصدی در سال ۹۷ مواجه خواهد شد.

   سوال ۴- عملکرد بازار سهام در کدام نیمه سال ۹۷ بهتر خواهد بود؟

۷۸ درصد تحلیلگران عملکرد بازار سهام در نیمه دوم سال را بهتر از نیمه اول سال ارزیابی می‌کنند. این کارشناسان می‌گویند که به دلیل هیجاناتی که در حال حاضر بر معاملات سهام از ناحیه برجام وجود دارد پیش‌بینی می‌شود، فروکش کردن هیجانات ناشی از نگرانی‌های برجامی تا حدودی زمانبر باشد.قرار است ساعت ۲۲:۳۰ روز تهیه این گزارش ترامپ نظر خود را در مورد پایبندی ایران به برجام اعلام کند.

در لحظه تنظیم این گزارش همچنان خبری از چگونگی تصمیم ترامپ در دسترس نیست با این حال شاید باور فعالان حالا نسبت به تایید برجام از سوی ترامپ تغییر کرده است. یا اینکه در سطح کنونی قیمت‌ها با ارزنده دانستن سهام به این نتیجه رسیده‌اند که اثر برجام در معاملات کمرنگ تر شده است.

به هر ترتیب بسیاری معتقدند به دلیل زمان بر بودن فروکش کردن هیجان و همچنین زمان برگزاری مجامع بخش بزرگی از شرکت‌ها در نیمه اول سال، عملا شرایط تصمیم‌گیری برای سهامداران در نیمه دوم سال فراهم می‌شود. به اعتقاد بسیاری از این کارشناسان سهامداران از زمان پایان یافتن مجامع شرکت‌ها یعنی عملا از میانه‌های مرداد‌ماه با برآورد دقیق تر از وضعیت معاملات در سمت تقاضا حاضر خواهند شد تا بازار در نیمه دوم سال بازدهی بیشتری نصیب سهامداران کند.

   سوال ۵- کدام مورد اثر بیشتری بر احتیاط معامله‌گران و کاهش ارزش معاملات هفته‌های اخیر بورس دارد؟

۶۶ درصد از کارشناسان حاضر در نظر‌سنجی معتقدند در روزهای اخیر ابهامات پیرامون برجام مهم‌ترین موضوعی بوده است که معاملات را در وضعیت فرسایشی قرار داده است. ۲۴ درصد سهامداران نیز نوسان نرخ دلار و ابهامات پیرامون تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومانی را مهم‌ترین عامل اثر‌گذار بر روند روزهای اخیر بورس دانسته‌اند. بورس پیش از این نیز از ناحیه برجام و توافق هسته‌ای با چنین شرایطی مواجه بوده است. باید دید بالاخره ترامپ در مورد برجام چه تصمیمی اتخاذ می‌کند و بورس‌بازان از آن چه موضوعی را برداشت می‌کنند. به هر ترتیب رشد بیش از ۷۰۰‌واحدی شاخص سهام در دو روز کاری گذشته نشان می‌دهد، از وزن‌دهی سهامداران به موضوع برجام تا حدودی کاسته شده است.

   سوال ۶-  کدام عامل نقش کلیدی‌تری بر روند قیمت سهام تا پایان سال ۹۷ خواهد داشت؟

در شرایط کنونی موضوع برجام و نرخ دلار مهم‌ترین موضوعی است که فعالان تالار شیشه‌ای به دقت آن را رصد می‌کنند و آن را مهم‌ترین موضوعی می‌دانند که وضعیت قیمت سهام را تحت‌تاثیر قرار داده است. اما غالب کارشناسان معتقدند تا پایان سال این نوسانات نرخ دلار خواهد بود که نوسانات بازار سهام را رقم خواهد زد. ۴۸ درصد تحلیلگران تحولات بازار ارز و ۴۲ درصد تحلیلگران نیز وضعیت سیاسی (برجام) را مهم‌ترین‌ موضوعات اثر‌گذار بر روند بورس می‌دانند. این کارشناسان معتقدند تعیین تکلیف برجام با هر سرنوشتی، موضوعی است که می‌تواند معاملات سهام را در مسیر صعودی یا نزولی قرار دهد.

   سوال ۷-  به نظر شما سال ۹۷ چه نوع تحلیلی بیشتر مورد اقبال بورس‌بازان قرار خواهد گرفت؟

در این رابطه تحلیل بنیادی بیشتر مد‌نظر سهامداران قرار داشته است. به عبارت دقیق‌تر ۴۶ درصد تحلیلگران حاضر در نظر‌سنجی معتقدند نقش تحلیل بنیادی در روند داد وستد سهام سال‌جاری اثر زیادی خواهد داشت. ۳۶ درصد اما معتقدند بورس‌بازان در سال‌جاری از دو تحلیل تکنیکال و بنیادی در معاملات استفاده خواهند کرد. دلیل عمده این کارشناسان این است که بر‌خلاف تصور سهامداران زمانی که ابهامات در بازار سهام بیشتر می‌شود، توجه به تحلیل بنیادی بیشتر می‌شود، چرا‌که سهامداران در جست‌وجوی سهامی هستند که حداقل از لحاظ وضعیت بهبود سودآوری مناسب باشند.

   سوال۸- به‌نظر شما مهم‌ترین اولویت سازمان بورس در سال ۹۷ چه باید باشد؟

در سوال ۸ و ۹ این نظر‌سنجی، «دنیای‌اقتصاد» روندی متفاوت با ۷‌سوال پیشین را در نظر گرفته است.بر این اساس از کارشناسان حاضر در نظر‌سنجی درخواست شده است که اهداف سازمان را بین ۴ موضوعی که به‌نظر می‌رسد درخواست فعالان بازار سهام در سال‌های اخیر بوده است، اولویت‌بندی کند. در این میان کارشناسان بیشترین امتیاز را به عامل رفع محدودیت‌هایی همچون دامنه نوسان و حجم مبنا داده‌اند.این کارشناسان معتقدند با حذف این دو محدودیت می‌توان به رونق بیشتر معاملات در سال جدید امیدوار بود.پس از این عامل نیز توسعه ابزار‌های جدید مثل آتی واختیار وزن بیشتری در نگاه سهامداران داشته‌اند.

   سوال۹- کدام گروه‌ها در سال ۹۷ بازدهی بیشتری به ثبت می‌رسانند؟

در سوال ۹ نیز از کارشناسان خواسته شد، گروه‌های بزرگ بازار را از منظر بازدهی در سال جدید رتبه‌بندی کنند (عنوان این صنایع را می‌توان در نمودار مقابل مشاهده کرد). تحلیلگران همچنان امتیاز بالاتری برای صنایع فلزات اساسی، پتروشیمی و پالایشی قائل هستند.پس از صنایع کالایی صنعت رایانه امتیاز بیشتری در بین ۹ صنعت مزبور اخذ کرده است.دلیل این امر نیز به این موضوع بر‌می‌گردد که کارشناسان به ثبات قیمت‌ها در بازار جهانی و عدم پایداری تعیین دستوری نرخ دلار ۴۲۰۰‌تومانی اعتقاد دارند و تحت‌تاثیر این موارد معتقدند بازار در سال‌جاری از محل قیمت‌های جهانی و بازگشت نرخ دلار به مسیر صعودی شاهد رشد قیمت خواهند بود.

 بورس و شعار زنده‌باد خام فروشی

محمد نوربخش

شعار اقتصاد داخلی ایران در چند سال اخیر زنده‌باد خام‌فروشی بوده است. باید توجه داشت که حتی در صورت خروج رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام باز‌هم این صنایع کالایی هستند که به دلیل فروش مواد‌خام می‌توانند در بازار خودنمایی کنند. این در حالی است که صنایع دیگر مثل خودرو و بانک به دلیل وضعیت بنیادی کنونی چندان مورد اقبال نخواهند بود. ضمن آنکه ابهامات پیرامون برجام بر وضعیت معاملات سهام این گروه‌ها فشار وارد خواهد کرد.ترامپ ‌همچنان نظر خود را در مورد برجام ارائه نداده است اما با وجود خروج آمریکا از برجام نیز بورس تهران در سال ۹۷ به مدد صنایع کالایی در مسیر صعودی حرکت می‌کند.

باید در نظر داشت نرخ دلاری که به‌صورت دستوری ۴۲۰۰ تومان تعیین شد، نمی‌تواند پایدار باشد. از سوی دیگر قیمت کالاها در بازارهای جهانی همچنان مناسب هستند و پیش‌بینی‌ها از روند آتی قیمت آنها همچنان مثبت است. تحت‌تاثیر این دو عامل در سال‌جاری بورس‌بازان باز‌هم شاهد رشد شاخص کل از ناحیه صنایع کالایی خواهند بود. بیش از ۵۰ درصد از صنایع فعال در بورس از منظر ارزش بازار مرتبط با کالاهای جهانی و نرخ دلار هستند و از این‌رو می‌توان بازدهی قابل‌قبولی برای بورس در سال‌جاری متصور بود. این روند البته بسته به سیاست دولت در قبال بازار ارز است. اگر نرخ دلار در یک مسیر منطقی بدون دخالت سیاست‌گذار حرکت کند، می‌توان بازدهی مناسبی برای بورس در سال ۹۷ انتظار داشت.

 بورس ۹۷ و باز‌هم سهام دلاری

حسام حسینی

قبل از تک‌نرخی شدن ارز و اعلام قیمت ۴۲۰۰ تومانی برای دلار بیشتر کارشناسان معتقد بودند که صنایع کالایی در صدر صنایع پربازده امسال قرار می‌گیرند.این ارزیابی‌ها بعد از تک‌نرخی شدن ارز نیز تغییر محسوسی نکرد. دلیل آن را می‌توان در سابقه بورس‌بازان ازسیاست‌های دستوری در بازار ارز طی سال‌های اخیر جست‌و‌جو کرد.

بعید به‌نظر می‌رسد که تصمیم سیاست‌گذار در راستای تک‌نرخی شدن ارز پایدار بماند، علت این است که این امر ابهامات و مشکلات زیادی در اقتصاد به‌وجود می‌آورد. از این‌رو به‌نظر می‌رسد با گذشت زمان در نهایت نرخ دلار در مسیر صحیح خود حرکت کند. این امر می‌تواند بار دیگر وضعیت صنایع کالایی را بهبود دهد.در نهایت مسیر بورس در سال ۹۷ نیز از ناحیه رشد مناسب نرخ دلار رقم خواهد خورد.

این روند البته به‌نظر می‌رسد در نیمه دوم  سال رخ دهد. درست مانند وضعیت معاملات سهام در سال ۹۱. در آن سال نیز با رشد نرخ دلار بازار در نیمه دوم سال در مسیر صعودی حرکت کرد.در سال ۹۱ نیز در نیمه اول بورس تهران ضعیف تر از ۶ ماه دوم ظاهر شد. در مجموع به نظر می‌رسد از ناحیه صعود نرخ ارز در صورت عدم دخالت سیاست‌گذار بتوان بازدهی بین ۲۰ تا ۳۰ درصدی برای داد‌و‌ستد سهام در سال جاری برای بورس پیش‌بینی کرد. البته در این میان ریسک عوامل نو ظهور دیگر را نیز باید در نظر داشت.

 بازار ارز پیشتاز بازارها خواهد بود

محمد گرجی‌آرا

پیش‌بینی می‌شود، بازار ‌سهام تا پایان سال جاری بازدهی حدود ۳۰ درصدی را نصیب سهامداران خود کند. بر همین اساس نیز گفته می‌شود بورس اوراق بهادار تهران در سال جاری عقب ماندگی خود را از سایر بازارها مانند ارز، طلا و مسکن جبران خواهد کرد. علاوه بر این صنایع کالایی از جمله پتروشیمی، فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی همچنان جزو صنایع پیش رو بازار در سال جاری خواهند بود. از جمله دلایل جذابیت سهام شرکت‌های کالایی به ویژه تولید‌کنندگان مواد خام، فروش صادراتی این شرکت‌ها به دلار است.

جایی که به اعتقاد فعالان اقتصادی کشور در نهایت قانون فروش دلار ۴۲۰۰ تومانی (نرخ تعیین شده توسط دولت) به وارد‌کنندگان از طرف شرکت‌های صادراتی با توجه به نرخ دلار بازار آزاد امکان‌پذیر نخواهد بود و سرانجام دولت نرخ ارز رسمی و نحوه فروش آن را تعدیل خواهد کرد. در بررسی وضعیت بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری نیز به نظر می‌رسد با توجه به تحولات ادامه دار سیاسی طی سال جاری و عدم اطمینان موجود در بازار سهام، بازار ارز (دلار) به عنوان عامل حفظ ارزش دارایی‌ها همچنان در بین سایر بازارهای مختلف کشور پیشرو باشد. به عبارت دیگر  درسال جاری به دلیل ابهاماتی که پیرامون بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد، سرمایه‌گذاران به بازار دلار اقبال بیشتری نشان خواهند داد.

  امیدواری سهامداران به نیمه دوم۹۷

ولید هلالات

 بر‌اساس قاعده ریسک – بازده به‌نظر می‌رسد، در سال‌جاری باز‌هم توجه معامله‌گران به صنایعی جلب شود که نسبت به دیگر گروه‌ها وضعیت سودآوری مطلوب‌تر و در نتیجه پتانسیل تقسیم سود مناسبی را داشته باشند. در صدر این صنایع، گروه‌های کالایی و وابسته به نرخ دلار هستند. در این میان هر‌چند همچنان وضعیت نرخ دلار شفاف نیست اما بعید است نرخ ۴۲۰۰ تومانی تعیین‌شده از سوی بانک مرکزی برای دلار پایدار بماند. از این‌رو ارزیابی می‌شود، سرانجام نرخ دلار در روند صعودی قرار بگیرد.این عامل در نهایت رشد شاخص کل از محل همین صنایع دلاری و کالایی را به همراه خواهد داشت.

از سوی دیگر ثباتی که بازارهای کالاهای جهانی از خود نشان داده‌اند، دیگر عامل تقویت‌کننده سهام کالایی خواهد بود.در این میان بازدهی بیشتر در نیمه دوم سال محتمل‌تر است.در شرایط فعلی ابهامات در بازار زیاد است. در زمان زیاد بودن ابهامات در بورس، معامله‌گران دست از خرید می‌کشند و قیمت‌ها در یک روند فرسایشی در مسیر اصلاح حرکت می‌کند. با پایان یافتن فصل مجامع و اتمام انتشار گزارش سه ماه ابتدایی سال‌جاری از میانه مرداد ماه زمینه صعود قیمت‌ها در بورس فراهم می‌شود. در این بین با روشن شدن ابهامات سیاسی پیرامون برجام و همچنین کمرنگ شدن عامل سیاسی مربوط به برجام، سهامداران می‌توانند عملکرد بهتری در نیمه دوم سال را شاهد باشند.

بازار سهام در صورت لغو برجام

مهرداد خالقی

در سال‌جاری رد پای بسیاری از تحولات در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری را می‌توان در توافق هسته‌ای جست‌وجو کرد. هر‌گونه پیش‌بینی در مورد روند بازار‌ها در سال ۹۷ نیازمند روشن شدن ابهامات پیرامون این موضوع است. در زمان انجام این گفت‌وگو همچنان نظر ترامپ در مورد پایبندی ایران به برجام مشخص نیست، با این حال با فرض اینکه نگرانی‌های پیرامون برجام بیش از حد نباشد، می‌توان به صعود قیمت سهام امیدوار بود، ضمن اینکه اگر طرح معافیت از پیمان ارزی که در روزهای اخیر مطرح شد، اجرا شود، انتظار می‌رود صنایع کالایی حتی با وجود عقب‌نشینی قیمت‌ها در بازارهای جهانی حداقل سود سال گذشته خود را تکرار کنند.

برهمین اساس از نیمه دوم سال به تدریج این نشانه‌ها در معاملات سهام ظهور خواهد یافت.اگر آمریکا در برجام باقی بماند، بورس به‌طور قطع وضعیت مطلوبی را در سال‌جاری تجربه خواهد کرد. با این حال اگر آمریکا از برجام خارج شود، فشار فروش در بازار در کوتاه‌مدت افزایش می‌یابد اما در نهایت روند صعودی نرخ دلار و تورم می‌تواند ضامن رونق بورس در ادامه کار باشد. در مجموع در سال جاری نیز پیش‌بینی می‌شود بورس بازان مانند سال گذشته از منظر رشد نرخ دلار شاهد رشد صنایع کالایی و بالطبع افزایش نماگر اصلی بازار سهام باشند. در این میان البته تصمیمات دولت در قبال بازار ارز را باید به دقت رصد کرد.