به گزارش دنیای اقتصاد، شاخص کل بورس تهران پس از اصلاح ۵/ ۱ درصدی طی معاملات روز یکشنبه، دیروز بار دیگر در مسیر صعودی قرار گرفت و با رشد ۲۳۶۲ واحدی (معادل ۵/ ۱ درصد)، بار دیگر کانال ۱۵۸هزار واحدی را پس گرفت. در این میان ارزش معاملات خرد سهام برای چهارمین روز متوالی، در سطوح بالاتر از یک‌هزار میلیارد تومان باقی ماند. این موضوع در کنار پتانسیل رشدسودآوری شرکت‌های بورسی با توجه به متغیرهای اقتصادی و همچنین قابلیت بالای بازار سهام برای جذب نقدینگی از دیگر بازارهای موازی، نشانه‌هایی از تداوم رونق در بورس تهران است.
چهارمین روز هزار میلیارد تومانی
همان‌طور که اشاره شد روز گذشته بار دیگر ارزش معاملات خرد در سطوح بالاتر از یک هزار میلیارد تومان قرار گرفت. این چهارمین روز متوالی بود که نقدینگی قابل توجه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومانی در دادوستد سهام جریان داشت (میانگین ارزش معاملات خرد سهام در ۴ روز معاملاتی اخیر به ۱۱۲۰ میلیارد تومان رسید). این شرایط حتی در روز یکشنبه که شاخص سهام روندی نزولی را تجربه کرد، نیز مشاهده شد. پدیده‌ای که سابقه آن در بازار سهام تا پیش از این وجود نداشت و حکایت از افزایش عمق بازار و جلب توجه سهامداران جدید به این حوزه سرمایه‌گذاری دارد. به این ترتیب تداوم این میزان نقدینگی در جریان معاملات روزانه آن فارغ از جهت نوسان شاخص کل اولین نشانه بازگشت بورس به مسیر رونق است.
پتانسیل رشد سودآوری سهام
در حالی برخی جهش‌های فعلی بازار را به رفتارهای هیجانی معامله‌گران ارتباط می‌دهند که تحلیل‌ها نشان می‌دهد بر اساس متغیرهای مختلف، همچنان پتانسیل قدرتمندی برای رونق بورس وجود دارد. پیش از این نیز «دنیای اقتصاد» در گزارشی تحت عنوان «چشم‌انداز بورس از سه دوربین» به بررسی سرنوشت بازار سهام بر اساس متغیرهای کلان اقتصادی شامل اقتصاد جهانی، نرخ ارز و شاخص‌های داخلی بازار سهام پرداخت.
بر اساس این گزارش با فرض ثبات نسبی دو عامل اصلی موثر بر سودآوری شرکت‌ها یعنی قیمت‌های جهانی و نرخ ارز و عدم تشدید غیر‌منتظره ریسک سیستماتیک سیاسی، مسیر آتی بورس تهران در کوتاه‌مدت کماکان تحت‌تاثیر تطبیق ارزش‌گذاری سهام با واقعیت‌های اقتصادی جدید به‌ویژه نرخ ارز قرار خواهد داشت. به این ترتیب، به علت عدم انعکاس آثار مثبت تضعیف سریع ارزش ریال در ۶ ماه گذشته در قیمت‌های سهام، انتظار می‌رود کماکان یک انگیزه قوی برای رشد سودآوری شرکت‌ها وجود داشته باشد که به تدریج آثار خود را در گزارش‌های مالی چند فصل آینده منعکس خواهد کرد. در حال حاضر نسبت P/ E بازار در محدوده ۷ واحد قرار دارد.
این نسبت به‌طور تاریخی بین ۴ تا ۹ واحد نوسان می‌کند و متوسط ۲۰ ساله آن نیز ۶ واحد است. در شرایط فعلی، نسبت قیمت بر درآمد از میانگین بالاتر است. با توجه به انعکاس رشد ارز در درآمدشرکت‌های بورسی، انتظار کاهش این نسبت به دلیل افزایش قابل توجه مخرج کسر (سودآوری شرکت‌ها) در آینده نزدیک وجود دارد و بنابراین احتمالا این نسبت به‌زودی به زیر میانگین تاریخی می‌رود، بنابراین می‌توان گفت این نسبت در شرایط کنونی نشانه‌ای از حباب یا مخاطره جدی در جهت ایجاد پیامدهای رکودی (مثلا مانند اوایل دهه ۹۰ یا دی ماه ۹۲) در‌بر‌ندارد و از این منظر نیز می‌توان همچنان به حمایت عوامل بنیادی از صعود سهام امیدوار بود.
رقابت بورس با بازارهای موازی
همان‌طور که اشاره شد در حال حاضر انگیزه‌های فراوانی برای ورود نقدینگی جدید به بازار سهام وجود دارد. در این میان نشانه‌های مشاهده شده مبنی بر رسیدن به سقف‌های قیمتی در بازارهای موازی خود نوید دهنده کوچ نقدینگی به بازار سهام است. در بازار مسکن، طی روزهای اخیر، از حجم معاملات نسبت به ماه‌های اوج معاملات به شدت کاسته شده است. در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد گروه خاصی از سفته‌بازان ملکی که در مقاطع زمانی مختلف و با توجه به چشم‌انداز و وضعیت بازارهای اقتصادی اقدام به خرید آپارتمان کرده بودند، عمده‌ترین گروه عرضه‌کننده فایل فروش آپارتمان در روزهای گذشته را تشکیل می‌دهند.
تغییر نقش سفته‌بازها از خریدار به فروشنده، علامتی از رسیدن تورم ملکی به نقطه اوج خود محسوب می‌شود. در بازارهای ارز و سکه نیز شنیده‌ها وضعیت مشابهی را نشان می‌دهد. به این ترتیب به نظر می‌رسد طی روزهای آتی شاهد کوچ پرمقدار نقدینگی از سوی بازارهای موازی به سمت بازار سهام باشیم. البته باید توجه داشت، بازار سهام بازاری متشکل با بازیگران زیاد است که اجازه نمی‌دهد تا بازار به شکلی نامتوازن رشد کند. به این ترتیب نباید انتظار داشت روندی مشابه با جهش پرشتاب قیمتی در بازار ارز و سکه در بازار سهام مشاهده شود.
خطای بزرگ سیاست‌گذار
در شرایط کنونی شاهد تعلل سیاست‌گذار برای هموار کردن مسیر تداوم رونق بازار سهام هستیم. از یکسو از ناظر بازار انتظار می‌رود عرضه‌های اولیه شرکت‌های بزرگ‌تر را در جریان گذاشته و با عمق‌بخشی بیشتر به بازار، زمینه جذب نقدینگی را فراهم آورد. باید توجه داشت ورود شرکت‌های بزرگ که از جذابیت‌های بنیادی مناسبی برخوردارند، نقدینگی قابل توجهی را جذب بازار سرمایهمی‌کند.
به عبارتی دیگر از آنجا که این عرضه‌ها امری جذاب و فرصتی مناسب برای کسب بازدهی با کمترین ریسک ممکن به شمار می‌روند، راه را برای ورود نقدینگی تازه به بازار سهام فراهم می‌کنند. نتیجه جذب این نقدینگی به سهام، بازاری بزرگ و پویا است که زمین‌بازی معامله‌گران حرفه‌ای بازار را وسعت بخشیده و گزینه‌های بیشتری پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در این خصوص می‌توان به عرضه سهام پتروشیمی پارس در اوایل تابستان اشاره کرد. «پارس» در زمان عرضه اولیه نقدینگی قابل توجهی را جذب بازار سهام کرد. در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد نقدینگی که به سبب عرضه اولیه پتروشیمی پارس روانه بورس تهران شده بود، همچنان در بازار باقی مانده و در میان دیگر سهام بورسی جولان می‌دهد. توجه به این موضوع خود تاکید دوچندان بر اهمیت عرضه‌های اولیه اینچنینی بر روند معاملات بازار دارد.
از دیگر غفلت‌های فعلی بازار سهام، می‌توان به عدم عرضه سهام از سوی سهامداران عمده اشاره کرد. نگاهی به آخرین وضعیت سهام شناور شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۸۵ درصد از سهام بورسی در مالکیت سهامداران عمده یا فعالان حقوقی دولتی و شبه‌دولتی قرار دارد. در بورس‌های پیشرفته اما این رقم کمتر از ۱۰ درصد است. افزایش عرضه از سوی این گروه از سهامداران، افزایش عمق، افزایش نقد‌شوندگی سهام و در نهایت افزایش کارآیی بازار را به دنبال خواهد داشت.
مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی
روز گذشته همزمان با بازگشایی بازارهای جهانی، احتمال وضع تعرفه‌های جدید از سوی آمریکا بر کالاهای چینی سبب شد تا فضای منفی بر بازار فلزات حاکم شود. در این خصوص بر اساس شنیده‌ها انتظار می‌رود ایالات متحده در هفته جاری در تداوم جنگتجاری خود با چین، دور جدیدی از تعرفه‌ها را که ۲۰۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی را هدف قرار داده است، معرفی کند. تعرفه‌های جدید - احتمالا به میزان ۱۰ درصد - بیش از ۱۰۰۰ محصول از جمله گوشی‌های هوشمند، اسباب بازی‌ها و تلویزیون را در بر خواهد گرفت که به نوبه خود باعث افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی می‌شود.
در این میان نیز وال استریت ژورنال گزارش داد دولت چین قصد دارد مذاکرات تجارى با خزانه‌دارى آمریکا را متوقف کند. پیش‌تر کاخ سفید از تصمیم خود برای وضع تعرفه ۲۵ درصدی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار به کالاهای چینی خبر داده بود. این شرایط سبب شد در ساعات معاملاتی بورس تهران، هر تن آلومینیوم در معاملات آتی لندن با افتی ۲/ ۱ درصدی در سطح ۲۰۱۳ دلار قرار گیرد و روی با کاهش قیمت ۱/ ۰ درصد به ۲۳۰۵ دلار در تن معامله شود. بهای هر تن سرب نیز با افتی ۸/ ۰ درصدی در سطح ۲۰۱۹ دلار قرار داشت. در این میان مس با افت قیمت ۳/ ۰ درصدی در سطح ۵۸۸۹ دلار قیمت خورد.
معاملات پتروشیمی با چاشنی احتیاط
روز گذشته با انتشار گزارشی از سوی یکی از شرکت‌های پتروشیمی، معاملات نمادهای زیرمجموعه این گروه تحت فشار قرار گرفت. دیروز پتروشیمی مبین با انتشار یک شفاف‌سازی از افزایش ۹۵ درصدی نرخ تسعیر ارز این شرکت به‌عنوان یکی از شرکت‌های تامین‌کننده گاز خوراک واحدهای پتروشیمی خبر داد. بر اساس این گزارش، طبق قرارداد فروش سرویس‌های جانبی با شرکت‌ها، نرخ تسعیر ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ملاک عمل صدور صورتحساب‌های «مبین» خواهد بود و به این ترتیب از ۴۲۰۰ تومان به ۸۱۶۴ تومان افزایش خواهد یافت. این خبر سبب شد تا معاملات واحدهای مصرف‌کننده یوتیلیتی تحت فشار قرار گیرند. هر چند باز شدن سقف رقابت برای فروش محصولات پتروشیمی در بورس کالا، این شرکت‌ها را مورد اقبال معامله‌گران قرار داده بود اما خبر افزایش نرخ تسعیر ارز پتروشیمی مبین، سبب شد تا معامله‌گران با احتیاط بیشتری به معامله سهام گروه پتروشیمی بپردازند.
خودرو چشم انتظار افزایش قیمت
تمامی نمادهای زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات طی معاملات روز گذشته شاهد رشد محسوس قیمت‌ها بودند. در این میان لیدرهای خودرویی حتی تا سقف مجاز قیمتی نیز حرکت کردند و با افزایش تقاضا شاهد تشکیل صف خرید بودند. به این ترتیب روند صعودی خودرویی‌ها برای چهارمین روز متوالی تداوم یافت. درخصوص معاملات این گروه، به دنبال افزایش نرخ دلار، رشد قیمت مواد اولیه مورد استفاده در این صنعت همچون فولاد و مس و آلومینیوم و البته پایان تخصیص ارز رسمی به تولیدکنندگان صنعت خودرو (خودروسازان و قطعه‌سازان) احتمال افزایش قیمت خودرو را در نگاه سهامداران پررنگ کرده است.
روزهای سبز بانکی‌ها
بانکی‌ها نیز به دنبال انتظار بازار برای تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها با نرخ بازار دوم شاهد تداوم صف‌های طولانی خرید در نمادهای این گروه، به‌ویژه بانک تجارت بودند. «وتجارت» روز گذشته شاهد تشکیل صف ۳۵۵ میلیون سهمی به ارزش ۳۳ میلیارد تومان بود. این شرایط در ۱۰ روز معاملاتی اخیر، بازدهی ۴۸ درصدی از آن سهامداران این بانک کرده است. دیگر بانکی‌ها نیز طی روزهای اخیر، نوسانات مثبتی را پشت سر گذاشته‌اند.
کوچک‌ترهای بورسی در صدر
بررسی روند صنایع بورسی طی معاملات روز گذشته نشان می‌دهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، ۳۳ صنعت با افزایش شاخص همراه شدند و در مقابل شاهد افت شاخص ۴ صنعت بورسی بودیم. گروه‌های کوچک همچنان در صدر جدول بازدهی روزانه بورس تهران قرار دارند. رشد قیمتی گروه‌های کوچک بازار از نیمه دوم معاملات دیروز بورس تهران، به دنبال عقبگرد بزرگان، شکلی جدی‌تر به خود گرفت. شرایطی که سبب شد تا شاخص کل هم‌وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) بار دیگر از شاخص کل سبقت گرفته و رشد بیش از ۷/ ۲ درصدی را نشان دهد. بر این اساس گروه وسایل ارتباطی با تک نماد «لپارس» رشد حدود ۵ درصدی را تجربه کرد. استخراج زغال‌سنگ با معاملات مثبت در تک‌نماد «کطبس» شاهد رشد ۸/ ۴ درصد شاخص بود. دارویی‌ها نیز که طی روزهای اخیر خوش درخشیده‌اند، دیروز نیز در ۹۰ درصد از نمادهای زیرمجموعه خود، شاهد رشد قیمت سهام بودند.
فاطمه اسماعیلی
- 11
- 2
