به گزارش دنیای اقتصاد، معاملات بورس تهران در روز گذشته با رشد ۵۶۴۶ واحدی به پایان رسید تا این نماگر پس از ۱۲ روز کاری، مجددا کانال ۱۸۸ هزار واحدی را فتح کند. به‌نظر می‌رسد مورد تایید بودن گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها با انتظارات سهامداران در کنار اخبار مثبت در فضای سیاسی موجب افزایش تقاضا و رشد ارزش سهام شده است. با این حال به دلیل رشد دسته‌جمعی قیمت سهام خطر هیجانی شدن فضای بازار در کمین است و امید می‌رود این‌بار مقام ناظر با انجام اقداماتی مانع از ایجاد چنین شرایطی برای بورس تهران شود.
دلایل جهش دیروز قیمت سهام
رصد داد‌وستد سهام در نخستین روز هفته، از رشد دسته‌جمعی قیمت سهام و صنایع حکایت داشت. تقریبا تمام شاخص‌‌ها مثبت بودند و قیمت اکثریت قریب به اتفاق نمادها نیز رشد کرد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد از ۳۱۰ نماد معامله شده تنها ۵۲ نماد با افت قیمت مواجه شدند. بر این اساس دیروز ۸۲ درصد از نمادهای مورد معامله در بازار با رشد قیمت به کار خود پایان دادند. رصد جدول صنایع نیز نشان می‌دهد دیروز تنها ۳ صنعت با زیان مواجه شدند اما این توجه دسته‌جمعی به سهام از چه موضوعی ناشی می‌شود؟
اقبال به سهام از یک‌طرف به دلیل اخبار مثبت سیاسی و از سوی دیگر به دلیل بهبود وضعیت اطلاعات سهام در گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها است.جایی که غالب گزارش‌های منتشر شده با انتظار سهامداران همخوانی دارد. حالا نگاه غالب اهالی تالار شیشه‌ای به سامانه کدال و رصد گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها دوخته شده است. انعکاس افت ارزش ریال در صورت‌های مالی شرکت‌ها مهمترین دلیل وزش نسیم مساعد از سوی گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها به فضای تالار شیشه‌ای است. با این حال کارشناسان معتقدند بررسی اثر افت ارزش ریال در سودآوری شرکت‌ها باید به دقت مورد تحلیل قرار گیرد. از این‌رو تنها به سبب این موضوع نمی‌توان وضعیت سودآوری شرکت‌ها را مثبت ارزیابی کرد، بلکه مدل‌های ارزش‌گذاری کمی پیچیده هستند.در نظر نگرفتن زوایای مختلف وضعیت سودآوری شرکت‌ها و حرکت به صرف دنباله‌روی و هیجان در نهایت می‌تواند سرنوشت تلخ دوره صعود پیشین سهام را تکرار کند.اما اقبال سهامداران که از سوی غالب کارشناسان و سهامداران حاضر در نظرسنجی سایت «دنیای بورس» نیز پیش‌بینی می‌شد، دلایل دیگری نیز داشت.
انتشارات اخباری مبنی بر جدی‌تر شدن بسته حمایتی اروپا برای مقابله با تحریم‌ها عامل دیگر تقویت‌کننده سهام به‌شمار می‌رود. در این‌باره فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اطمینان از اجرای طرحی از سوی این اتحادیه به منظور ایجاد یک کانال مالی جهت حفظ تعامل تجاری با ایران گفته است؛ موضوعی که با اعطای فرصت ۴ ماهه به ایران از سوی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) رنگ و بوی عملی‌تر شدن به خود گرفته است. پررنگ شدن بسته حمایتی اروپا در باور سرمایه‌گذاران با تخفیف نگرانی‌ها نسبت به آینده منجر به اقبال از سهام شد.در بازار ارز نیز این خوش‌بینی‌ها منجر به عقب‌نشینی قیمت دلار شد.نشانه‌های عملی شدن این موضوع با دادن اطمینان نسبت به آینده و همچنین انعکاس در صورت‌های مالی شرکت‌ها می‌تواند تداوم افزایش قیمت سهام را رقم بزند.
خطر دوباره رفتار هیجانی
موضوعی که دیروز نیز در بازار خودنمایی می‌کرد، حرکت و صعود دسته‌جمعی قیمت سهام است.در حالی که شاخص کل رشد حدود ۱/ ۳ درصدی را ثبت کرد،شاخص هموزن نیز با افزایش بیش از ۳/ ۲ درصدی مواجه شد. این موضوع حاکی از سبزپوشی نمادها و صنایع غالب بازار‌ها است.روندی که در بسیاری از نمادها منطق و تحلیل بنیادی ندارد و از این‌رو می‌توان رگه‌های هیجان در داد‌وستد سهام را مشاهده کرد. شاید در نگاه اول افت ارزش ریال به‌عنوان عامل بهبود وضعیت سودآوری شرکت‌ها، منجر به اقبال سهامداران از بورس شده باشد با این حال باید در نظر داشت بسته به نوع شرکت و صنعت (وارداتی یا صادراتی بودن و...) اثر متفاوتی را برجا می‌گذارد. اگر هم بوی بهبود در فضای سیاسی عامل تقویت سهام غیر‌بنیادی بوده است، بازهم باید گفت این بسته در صورت مشاهده نشانه‌های عینی در فضای معاملات این امر نیز در صنایع اثر متفاوت به‌جا می‌گذارد. از این‌رو شاید هیچ‌عاملی جز آغاز سیطره مجدد هیجان در بازار اقبال به سهام را توجیه نمی‌کند. تشدید‌کننده این هیجانات نیز تشکیل صف‌های خرید و فروش است که علت را باید در محدودیت‌های معاملاتی و ضعف ساختاری بورس تهران جست‌وجو کرد. این موضوع بر اساس تجربه صعود اخیر قیمت سهام باید مورد توجه سهامداران و مهم‌تر از آن سیاست‌گذار بورسی قرار گیرد.
انفعال سیاست‌گذار تا کی؟
همان‌طور که اشاره رشد شاخص بورس تهران در معاملات دیروز با رشد دسته‌جمعی صنایع همراه شد. در دوره صعود پرشتاب اخیر قیمت‌ها، هیجان در نهایت نزول سنگین شاخص را سبب شد و زیان سنگینی را متوجه سهامداران کرد.عوامل زیادی از سوی کارشناسان به‌عنوان عوامل کنترل‌کننده هیجان در معاملات و حفظ نقدینگی از سوی کارشناسان مطرح شد. قوانین محدودکننده و هیجان‌ساز همچون دامنه نوسان، توسعه عرضی بازار به منظور جلوگیری از رشدهای افسارگسیخته و الزام به افزایش سهام شناور آزاد شرکت‌ها و تسهیل و تسریع در روند افزایش سرمایه شرکت‌ها مواردی بودند که در دوره صعود قیمت‌ها از سوی کارشناسان مطرح شد. سیاست‌گذار اما به‌راحتی از این فرصت چشم پوشید و تنها سقف‌شکنی‌های شاخص کل را به نظاره نشست. هنوز هم خبری از اقدامات سازمان بورس در ساماندهی این وضعیت مشاهده نمی‌شود. تجربه دوره نزول اخیر پس از یک دوره صعود بی‌وقفه و پرشتاب بسیار تازه است و همچنان در اذهان سهامداران قرار دارد.
امید است آغاز معاملات این هفته درسی برای سهامداران در پرهیز از دنباله روی از دیگران و سهامداری بی‌تحلیل باشد و برای سیاست‌گذار نیز فرصتی مجدد برای اقداماتی باشد که خیلی پیش‌تر باید انجام می‌داد. علاوه بر این، فرصت کنونی برای دارندگان سهام برای اصلاح پرتفو نمادها و جایگزین کردن نمادها با قابلیت سودآوری کمتر با نمادهای ارزنده بیشتر است.
نگاه کلی به معاملات دیروز
ارزش معاملات خرد سهام بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد تومان بود. در معاملات این روز ۱۴۸ نماد با صف خرید به کار خود پایان داد. ارزش این صفوف خرید به ۴۳۶ میلیارد تومان می‌رسید. امری که نشان از هجوم سهامداران برای خرید سهام دارد. مقایسه ارزش صفوف خرید در پایان معاملات نسبت به ارزش معاملات خرد نشان می‌دهد که در شرایط کنونی تمایل به عرضه و فروش سهام نزد سهامداران چندان بالا نیست. البته که عرضه سهامداران عمده در شرایط کنونی برای افزایش سهام شناور آزاد شرکت‌ها اقدامی درخور است با این حال سهامداران مزبور ترجیح داده‌اند در معاملات شاید برای ممانعت از هراس احتیاط بیشتری به‌کار گیرند. رصد جدول صنایع طی معاملات دیروز حاکی از رشد شاخص ۳۳ صنعت است.در این روز تنها دو گروه با افت شاخص مواجه شده‌اند. ارزش خالص تغییر مالکیت سهام در پایان معاملات دیروز بالغ بر ۲۵۳ میلیارد تومان به نفع سهامداران حقیقی رقم خورد. فرآورده‌های نفتی، محصولات شیمیایی و بانک در صدر خرید سهامداران حقیقی قرار داشتند. در مقابل سهامداران حقوقی به سهام سه صنعت تامین آب و برق گاز و زغال‌سنگ اقبال نشان دادند.
زهرا رحیمی
- 9
- 3
