وضع سلامت دانش‌آموزان تعریفی ندارد، ٢١درصدشان یا چاق هستند یا اضافه‌وزن دارند، ١٦,١درصدشان لاغرند و وضع ایده‌آلی ندارند، ٣٣.٦درصد هیچ‌وقت صبحانه نمی‌خورند، ۲۷.۵درصد در طول هفته غذاهای بی‌فایده مثل چیپس و پفک و ۲۵.۷درصد نوشابه‌های گازدار مصرف می‌کنند. ۱۵درصد دانش‌آموزان در طول یک هفته به‌طور مرتب فست‌فود مصرف می‌کنند، ۶۰درصدشان روزانه شیر و ٦٨درصدشان روزانه سبزی و میوه نمی‌خورند. حالا در کنار همه این آمارهای تغذیه‌ای، مسواک‌نزدن ٤٨درصد دانش‌آموزان هم مشکل بهداشتی دیگری است که این کودکان با آن درگیر هستند.
ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت که قائم‌مقام وزیر بهداشت هم است، نتیجه بررسی انجام‌شده در پاییز سال ٩٥ با موضوع سلامت دانش‌آموزان را در نشست خبری دیروزش اعلام و بر این موضوع تأکید کرد که مصرف‌نکردن شیر، سبزیجات و میوه به صورت روزانه، به دلیل محرومیت‌های اقتصادی است: «در مواردی که دانش‌آموزان به دلیل محرومیت‌های مالی مصرف درست مواد غذایی را نداشته باشند، تلاش کرده‌ایم تا با بسته‌های حمایتی این مشکل را برطرف کنیم اما متاسفانه در بیشتر موارد انتخاب الگوی غذای بد باعث می‌شود تا دانش‌آموزان موادغذایی سالم مانند شیر و میوه و سبزیجات را مصرف نکنند.» این‌که ٤٨درصد دانش‌آموزان مسواک نمی‌زنند، هم نکته دیگری بود که از سوی این مسئول در وزارت بهداشت اعلام شد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که ٢٣درصد آنها روزانه تنها دوبار مسواک می‌زنند.
همه اینها در شرایطی است که بیش از دو‌سال در ۶۰هزار مدرسه ابتدایی به ۴۵هزار دانش‌آموز خدمات بهداشت دهان و دندان ارایه شده و تمام این خدمات برای روستاییان رایگان است.» با این همه او معتقد است که با ارایه خدمات دهان و دندان، خیلی از مشکلات دهانی برطرف شده: «خدماتی که در ۶۰هزار مدرسه ابتدایی صورت گرفته، منجر شده تا تعداد دانش‌آموزان که فاقد مشکلات دندانی هستند، دوبرابر شود که این دستاورد مهمی است و ما موفق شدیم شاخص دندان‌های خراب را از ۲.۹درصد به ۱.۸۴صدم کاهش دهیم.» ماجرا اما به این‌جا ختم نمی‌شود، مصرف نمک هم در میان دانش‌آموزان بالاست، به گفته حریرچی، ٢١درصد آنها همیشه به غذایشان نمک می‌زنند،
همه اینها درحالی است که بیشتر دانش‌آموزان در طول هفته تنها یک روز ورزش می‌کنند: «۲۷درصد دانش‌آموزان تری‌گلیسرید نسبتا بالایی دارند که این به علت مصرف غذاهای چرب و فست‌فود است؛ این درحالی است که ۸۶.۸درصد مادران دانش‌آموز خانه‌دار هستند و می‌توانند با هر سطح اقتصادی غذای سالم برای فرزندانشان تأمین کنند. این مطالعات در سال‌های متناوبی انجام شده اما آماری که ارایه شد، متعلق به پاییز سال ۹۵ است.»
سخنگوی وزارت بهداشت، این آمار را اعلام کرد و درباره نظارت‌های وزارت بهداشت در زمینه اغذیه‌فروشی‌ها توضیح داد: «نظارت بر اغذیه‌فروشی‌ها و رستوران‌های مجاز برعهده دو گروه وزارت بهداشت و گروه‌های صنفی که مشتمل بر وزارت بازرگانی، تعزیرات و صنوف است. اغلب نظارت‌ها برعملکرد اغذیه‌فروشی‌ها توسط صنوف انجام می‌شود اما ما نیز بازرسی‌هایمان را از این مکان‌ها داریم و تذکرات لازم به آنها داده می‌شود.» او ادامه داد:
«موضوع مهم این است که اگرچه برخی از انواع رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها از نظر بهداشتی مشکلی ندارند، اما توزیع مواد غذایی که آن‌جا تولید می‌شود، از نظر ما ایراد دارد؛ چراکه انواع چیپس و فست‌فودها در آن‌جا ارایه می‌شود. اگرچه از نظر بهداشتی مشکلی ندارند اما مصرف این‌گونه مواد از نظر وزارت بهداشت دارای مشکل است.»
حالا بنا به گفته حریرچی، در صورتی که بازرسان این وزارتخانه، تخلفی در اغذیه‌فروشی‌ها ببینند، با آن برخورد می‌کنند: «باید با فرهنگ‌سازی تولید‌کننده را به سمتی ببریم که خود رعایت استانداردها را بکند. خوشبختانه ما در زمینه اغذیه‌فروشی‌ها وضع نامطلوبی نداریم.» یکی از خبرنگاران پرسید که نظارت بر بوفه‌های مدارس به چه صورت است و حریرچی، توضیح داد: «تفاهمنامه‌ای بین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش درباره پایگاه‌های تغذیه سالم در مدارس امضا شده است و ما فهرستی را ارایه دادیم که براساس آن مواد غذایی مجاز در این بوفه‌ها عرضه و از مواد غذایی غیرمجاز جلوگیری شود.»
او به لیست موادغذایی غیرمجاز در پایگاه‌های تغذیه مدارس هم اشاره کرد: «وزارت بهداشت توزیع انواع چیپس‌ها و غلات حجیم‌شده با هر نام تجاری، انواع یخمک، نوشابه‌های گازدار، دوغ گازدار، ماءالشعیر، آدامس‌های حاوی مواد قندی، سوسیس و کالباس و فرآورده‌های آن، همبرگر بدون بسته‌بندی، انواع سالاد الویه ، لواشک، آلو و آلوچه، فلافل و سمبوسه، اشترودل گوشتی و انواع آن، پیراشکی، بستنی یخی، پاستیل، خیارشور و انواع سس‌ها را ممنوع کرد. همچنین توزیع آش، سوپ، لوبیا، عدس و فرنی در صورتی که پخت آنها به صورت روزانه و در شرایط بهداشتی نباشد، ممنوع است.»
آموزش و پرورش نتوانستهبه وظیفه اصلی‌اش عمل کند
سلامت دانش‌آموزان نگران‌کننده است و با اعلام آمارهای اخیر از سوی وزارت بهداشت، شاید این سوال بیش از همه در ذهن تداعی شود که وزارت آموزش و پرورش، برای ارتقای سلامت و فرهنگ اجتماعی دانش‌آموزان چقدر موفق بوده است. چندی پیش، پس از ماجرای واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان هرمزگانی، وزیر آموزش و پرورش، در جلسه‌ای تمام تقصیرها را به گردن گرفت و اعلام کرد که آموزش و پرورش در وقوع این حادثه مقصر است، با این توضیح که آموزش و پرورش نتوانسته فرهنگ استفاده و بستن کمربند ایمنی را به دانش‌آموزان آموزش دهد.
پیش از آن هم بر سر اتفاقاتی که برای آتنا، دختر پارس‌آبادی رخ داده بود، همه از ضرورت آموزش آگاهی‌های جنسی در مدارس صحبت می‌کردند. محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزشی است، او بر روش‌های تعلیم و تربیت در مدارس انتقاد زیاد دارد و معتقد است که در مدارس تنها ذهن دانش‌آموزان برای به دست آوردن معدل و نمره پرورش داده می‌شود و فرهنگ‌سازی در زمینه‌های اجتماعی، سلامت و بهداشت و... مورد غفلت قرار گرفته است: «متاسفانه آموزش و پرورش مرجعیت گذشته‌اش را از دست داده است، الان آموزش‌های غیررسمی برای دانش‌آموزان جذابیت بیشتری دارد تا آموزش‌های رسمی در مدارس. یک زمانی بود که آموزش و پرورش در زمینه آموزش‌های اجتماعی و بهداشتی، پررنگ عمل می‌کرد، اما حالا وضع به‌گونه‌ای شده که دانش‌آموز تنها برای نمره و معدل درس می‌خواند و خانواده‌ها هم همین را می‌خواهند.
آنها تنها انتظار دارند که فرزندشان در علوم و ریاضی نمره بالایی بگیرد تا بعدها در کنکور بتواند در رشته بهتری پذیرفته شود.» این کارشناس آموزشی، دبیر فیزیک هم هست و از نزدیک با شرایط دانش‌آموزان آشناست: «متاسفانه حتی اگر هم آموزش‌های اجتماعی در کتاب‌ها گنجانده شده باشد، از سوی معلم جدی گرفته نمی‌شود، مثل همین مسواک‌زدن. برای خانواده آموزش این مسائل به فرزندشان مهم نیست، آنها می‌خواهند بچه‌هایشان تست بیشتری بزنند، درحالی که در گذشته خود من، مسواک‌زدن را از مدرسه یاد گرفتم و آن را به داخل خانواده آوردم. قبلا آموزش‌ها تأثیر بیشتری روی دانش‌آموزان می‌گذارد.» به گفته نیک‌نژاد، خیلی از آموزه‌های بهداشتی در بخش‌های مختلف درسی آمده، اما تمرکز مدیر مدرسه و خانواده بر این است که دانش‌آموز در مدرسه تیزهوشان قبول شود یا بتواند تست بیشتری زند:
«قبلا ارتباط مدارس و خانواده‌ها زیاد بود، الان خانواده‌ها ورود زیادی به مسائل درسی می‌کنند، اما از آموزش‌های اجتماعی و بهداشتی غافل شده‌اند.» آموزش و پرورش مشکلات اقتصادی دارد و این مسأله بر تمام بخش‌های دیگر هم سایه انداخته: «نزدیک به یک‌ماه از روی کارآمدن وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم می‌گذرد و بیشترین تمرکز او بر مسائل اقتصادی است، چون این وزارتخانه مشکل مالی و کمبود بودجه دارد، در شرایطی که باید آموزش در اولویت قرار گیرد.» به گفته او، آموزش و پرورش نتوانسته به وظایف اصلی‌اش عمل کند.
- 9
- 2
