فردوسی‌پور سرطان است او را از تلویزیون بیرون کنید!

صدا و سیمای هر کشوری چند مجری محبوب دارد. این مجریان وزنه‌های سنگینی برای پرمخاطب کردن یک برنامه‌ی تلویزیونی هستند. در صدا و سیمای ایران نیز این اتفاق جریان دارد؛ عادل فردوسی پور یکی از آن مجریان است. حتی می‌توان حدس زد که وی محبوب‌ترین مجری صدا و سیما باشد. عادل فردوسی پور از سال ۱۳۷۳ وارد تلویزیون شد و سال ۱۳۷۸ برنامه‌ی پرمخاطب ۹۰ را به نمایش درآورد. ۹۰ از زمان شروع به کار تاکنون محبوبیت خود را حفظ کرده و حتی به محبوبیتش اضافه شده است. گذشته از محتوای خوب این برنامه، مجری‌گری عادل فردوسی‌پور شهرت آن را دوچندان کرده است.

شایعه است!

اما این محبوبیت بدون حاشیه نبوده است. این برنامه‌ی پرمخاطب و مجری آن فردوسی‌پور همواره در صدر خبرهای ورزشی و حتی غیرورزشی حضور داشته است. اخیرا نیز با شروع جام‌جهانی یک بار دیگر نام فردوسی‌پور بیش از پیش این بار با برنامه‌ی ۲۰۱۸ بر سر زبان‌ها افتاد. در این برنامه در بازی اول ایران که با مراکش برگزار شد، ساموئل اتئو به عنوان مهمان خارجی در برنامه حضور یافت. قرار شد در بازی بعدی، یعنی مسابقه‌ی ایران و اسپانیا، کارلوس پویول بازیکن بازنشسته‌ی اسپانیا، در برنامه‌ی ۲۰۱۸ حضور پیدا کند. از چند روز قبل خبر حضور این بازیکن در فضای مجازی پیچید.

کارلوس پویول به ایران آمد، اما به صدا و سیما نه! یعنی اجازه‌ی حضور پیدا نکرد. پویول کمی‌تهران‌گردی کرد و از ایران رفت. پس از این اتفاق فردوسی‌پور در برنامه‌ی ۲۰۱۸ گفت: «من به پویول چی بگم؟ این همه راه اومدی آخرش اینجوری،‌ای خدا» در این میان خبرهایی مبنی بر این که دلیل عدم راهیابی پویول به صدا و سیما اوضاع ظاهری اوست، در فضای مجازی پیچید! صدا و سیما چند روز در این باره سکوت کرد تا این‌که بالاخره مرتضی میرباقری، معاون سیما سکوت را شکست. جام‌جم از قول این معاون این‌گونه نوشت: «شایعه عدم حضور این کارشناس به دلیل ظاهرش از سوی بی‌‌بی‌‌سی بوده و رسانه ملی این مسئله را صد در صد تکذیب می‌کند.»

حضور مهمان خارجی ممنوع

روزنامه‌ی جام‌جم در این باره از زبان میرباقری نوشت: «رسانه ملی از ماه‌ها قبل خودش را برای پخش حرفه‌ای بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه آماده کرده بود تا به بهترین نحو انجام شود. به همین دلیل برای بهتر انجام شدن کار، تهیه‌کنندگان حرفه‌ای را درگیر کردیم و قوی‌ترین استودیو جام‌جم که استودیو ۱۱ است را در نظر گرفتیم. این استودیو مجهزترین و بزرگ‌ترین استودیوی رسانه ملی است که تجهیزات اچ‌دی برای پخش دارد و با توجه به اهمیت پخش بازی‌های جام‌جهانی، این کار را انجام دادیم و در اختیار برنامه ۲۰۱۸ قرار دادیم.» میرباقری در ادامه به عدم حضور پویول در تلویزیون اشاره کرد و گفت: «در واقع بعد از دعوت فیگو کاپیتان تیم ملی پرتغال در برنامه سال گذشته حواشی زیادی شکل گرفت که لزومی‌ندارد یک یک چهره خارجی برای حضور چند دقیقه‌ای‌اش در برنامه ورزشی، چند صد میلیون پول دریافت کند. همان موقع رسانه ملی اعلام کرد که هزینه حضور این چهره‌های خارجی از سوی اسپانسرها بوده و به هیچ وجه از بودجه صدا و سیما هزینه نشده است. این مسئله در رسانه ملی ولو این‌که اسپانسر هزینه حضور یک کارشناس خارجی را بدهد مورد بررسی قرار گرفت و رئیس شورای ورزش سیما بعد از بررسی و این‌که جلو حواشی را بگیرد، رسما ابلاغ کرد دعوت از کارشناسان خارجی در برنامه‌های ورزشی و پرداخت چند صد میلیونی برای چند دقیقه حضور ولو این‌که از سوی اسپانسر هم صورت بگیرد، ممنوع و مخالف سیاست‌های رسانه ملی است. بنابراین ما از ابتدا هم تصمیمی‌برای حضور کارشناس خارجی در برنامه ۲۰۱۸ نداشتیم. بهتر است به جای پرداختن به حواشی، انرژی خودمان را برای حمایت از تیم ملی قرار بدهیم. همچنین برنامه‌سازان نباید درگیر حاشیه شوند و از خلاقیت‌های خودشان برای حمایت از ورزشکاران استفاده کنند. هدف ما در رسانه ملی تاکید بر امیدآفرینی است. بنابراین هماهنگی برای حضور کارشناس خارجی صورت نگرفته بود.»

اما سوال اینجاست وقتی بنا بر گفته‌ی این معاون از چند ماه قبل تدارکات و برنامه‌ریزی‌های مربوط به پخش ویژه‌برنامه‌ی جام‌جهانی، انجام شده بود، چطور ممکن است هماهنگی در مورد مهمانان برنامه صورت نگرفته باشد؟ چطور ممکن است فردوسی‌پور بدون هماهنگی مهمان خارجی دعوت کند؟ حتما رضایت مجموعه‌ی بزرگ و عظیم صدا و سیما در پس این دعوت بوده است. بدون رضایت کدام مجری اقدام به دعوت کردن مهمان، آن هم مهمان خارجی می‌کند؟ مهمانی که چند هزار کیلومتر را سفر کند و در پایان با یک تهران‌گردی ساده راهی کشورش شود.

نامه علی مطهری

علی مطهری نماینده‌ی مردم تهران در همین خصوص نامه‌ای خطاب به رئیس صدا و سیما نوشته است. در بخشی از این نامه به نقل از ایسنا آمده است: «با اهداء سلام، ماجرای دعوت از آقای کارلوس پویول کارشناس و بازیکن سابق تیم ملی فوتبال اسپانیا برای شرکت در برنامه جام‌جهانی شبکه سه در آستانه بازی ایران و اسپانیا و سرانجام لغو آن پس از اعلام در آن برنامه، نشانه [...] و یا فرمانبری از بیرون در آن سازمان است. توجیه این خطا با صرفه‌جویی در هزینه، آن هم هزینه‌ای که توسط بخش خصوصی پرداخت شده بود قابل قبول نیست. هزینه معقول برای حفظ نشاط جامعه، زائد نیست. این در حالی است که مهمان نیز وارد کشور شده و در هتل محل اقامت خود در انتظار ورود به صدا و سیما بود. لغو چنین برنامه‌ای خصوصاً با توجه به اعلام قبلی آن خلاف اخلاق بود. نظیر این اتفاق در لغو پخش مصاحبه مرحوم ناصر ملک‌مطیعی رخ داد که در حالی که همه چیز هماهنگ شده بود تا مصاحبه این پیرمرد ۸۸ ساله که در آن از انقلاب اسلامی‌و رزمندگان اسلام تمجید کرده بود با اعلام قبلی ناگهان پخش نمی‌شود. 

تصمیمات دقیقه نودی

این ماجرا به مجلس نیز کشیده شد. سیده فاطمه ذوالقدر نایب رئیس کمیسیون فرهنگی در گفت‌وگو با ایلنا گفت: « این گله هم‌چنان وجود دارد که باید از قبل برنامه‌ریزی صورت می‌گرفت و دعوتی از سوی برنامه برای حضور کارشناس خارجی انجام نمی‌شد. نقد وارد بر رفتار صدا و سیما در این مورد این است که دقیقه ۹۰ اعلام کردند کارشناس خارجی نمی‌تواند در برنامه حضور پیدا کند و این موجب بازتابی منفی در فضای مجازی و افکار عمومی‌شد. در مجموع صدا و سیما عدم صدور مجوز برای حضور کارشناس خارجی به علت مشکلات ظاهری را به طور کل انکار کرده و توضیح داده است مشکل هزینه‌هایی است که در وضعیت اقتصادی فعلی برای دعوت کارشناس خارجی تراشیده می‌شود. ما در جلسه این هفته کمیسیون فرهنگی بررسی طرح نظارت بر اداره سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی‌ایران را داریم، در این جلسه قطعا معاونت پارلمانی و مسئولان صدا و سیما حضور دارند و ما این مشکل را همین جلسه مطرح می‌کنیم و تصمیم‌های دقیقه ۹۰ در این حوزه را نقد خواهیم کرد.»

سرطان را بیرون کنید!

بر پایه‌ی نامه‌ی این نماینده‌ی مجلس در صدا و سیما نظرها و سلیقه‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است کاملا با هم مغایر باشد. ممکن است برنامه‌ای ریخته، تصمیمی‌گرفته و مهمانی دعوت شود و در دقیقه‌ی ۹۰ لغو شود. اما حواشی مربوط به ۲۰۱۸ تنها و به طور مستقیم به خود صدا و سیما مربوط نمی‌شود. بعضی از روزنامه‌های اصولگرا از این فرصت استفاده کرده و به عادل فردوسی‌پور تاخته‌اند. روزنامه‌ی وطن امروز در این باره نوشت: «پس از دعوت سامی‌اتوئو در روز بازی ایران و مراکش، مدیریت سازمان صداوسیما در ابتدا تصمیم به برخورد با تهیه‌کننده برنامه و ممانعت از حضور این بازیکن در برنامه مذکور گرفت اما در نهایت از این مورد چشم‌پوشی کرد. ولی با تکرار این رفتار توسط مجری جنجالی و دعوت از کارلس پویول، این بار مدیریت سازمان با این خلف وعده و بی‌اعتنایی مجری با سیاست‌های سازمان مقابله کرده و مانع حضور بازیکن اسپانیایی در ویژه‌برنامه جام جهانی ۲۰۱۸ شد. اما هزینه دعوت کارلس پویول چقدر بود؟ یک میلیارد تومان. همان چیزی که فردوسی‌پور نمی‌خواهد بگوید. اگر دقت کرده باشید مجری برنامه نیز تلاش فراوانی داشت دلیل ممانعت صداوسیما از حضور پویول را نگوید. او که برای تسلیم کردن مدیریت سازمان به همان شیوه قدیمی‌و غیرحرفه‌ای یعنی قهر متوسل شده بود در نهایت به استودیو بازگشت اما چه بازگشتی!»

اما این روزنامه تاختن به فردوسی‌پور را در همین حد باقی نگذاشت و در ادامه‌ی یادداشت با زبانی تند‌تر و لحنی عریان‌تر نوشت: «در ماجرای دعوت پویول نخستین باری نیست که این مجری نسبت به قواعد و ساختارهای صداوسیما بی‌توجهی می‌کند. اما حالا به نظر می‌رسد این بچه لوس تلویزیون، تبدیل به یک سرطان برای صداوسیما شده و قاعدتا باید سریع‌تر آن را معالجه کرد. رفتار فردوسی‌پور تبدیل به سرطان شده از آن جهت که حالا رفتار او می‌تواند به سایر برنامه‌های صداوسیما نیز سرایت کند. کما اینکه نشانه‌هایی از سرایت شاختارشکنی او در برخی برنامه‌های تلویزیون مشاهده شده است. ساختارشکنی و ایجاد هرج‌ومرج در برنامه‌های زنده صداوسیما نخستین تبعات این عارضه است و این یک بیماری کشنده برای اعتبار و اقتدار سازمان صداوسیماست.»

این لحن هیچ درکی از قلم یک روزنامه‌نگار در ذهن ایجاد نمی‌کند. چنین قلمی، همان‌گونه خود نویسنده در مورد صدا و سیما اشاره کرده، ممکن است اعتبار مطبوعات را به خطر اندازد.

تبلیغ انگلیس و فرانسه!

اما وطن امروز تنها روزنامه‌‌ی معترض نبود. کیهان دیگر روزنامه اصولگرا از در دیگری وارد شد و در این باره نوشت: «برنامه ۲۰۱۸ با اجرا و تهیه‌کنندگی عادل فردوسی‌پور، علاوه‌بر پخش زنده مسابقات این دوره از جام جهانی و تحلیل آنها، بخش دیگری هم دارد. یکی از این بخش‌ها به معرفی کشورهای حاضر در جام جهانی می‌پردازد. در این بخش، به بهانه رقابت تیم‌های هر کشوری، گزارشی از تاریخ سیاسی و اجتماعی آن کشور ارائه می‌شود. اما نکته قابل تامل، سانسور و تحریف بسیاری از واقعیت‌های مهم تاریخی درباره این کشورهاست و گویی برنامه ۲۰۱۸ درحال تبلیغ این کشورهاست. به‌طور مثال فردوسی‌پور در معرفی کشورهای انگلیس و فرانسه، هیچ‌ اشاره‌ای به مهم‌ترین بخش‌های تاریخ معاصر این کشورها، یعنی استعمار و برده‌داری و جنایات گسترده آنها در کشورهای تحت سلطه‌شان نکرد. این درحالی است که این برنامه فرصت بسیار مناسبی برای بیان بسیاری از واقعیت‌ها به مخاطب انبوه این برنامه است. همچنین حجم بسیار زیاد دعوت از بینندگان این برنامه برای شرکت در مسابقه و قرعه‌کشی با دادن وعده جوایز چندین میلیونی در این برنامه، برخلاف رسالت صداوسیما در جهت ترویج اقتصاد مقاومتی و دوری از ‌اشرافی‌گری است. طوری که گاهی فضای برنامه به مراسم بلیت بخت‌آزمایی شباهت می‌یابد.»

معلوم نیست چرا چنین توقعاتی از یک برنامه‌ی ورزشی می‌رود. شاید این اعتراضات تنها برای تضعیف این برنامه انجام می‌شود. اینکه فردوسی‌پور علی‌رغم محبوبیت نزد بخش زیادی از مردم ایران، برای عده‌ای چندان قابل تحمل نیست، واقعیتی عیان است. به جرئت می‌توان گفت برنامه‌ی ۹۰ محبوب‌ترین برنامه‌ی تلویزیون است، با تخریب مجری این برنامه، صدا و سیما بخش بزرگی از مخاطبانش را که یک هفته انتظار می‌کشند تا به تماشای ۹۰ بنشینند از دست می‌دهد. مجری‌هایی مانند فردوسی‌پور می‌توانند فرصتی را برای جذب افراد به تلویزیون و رونق‌بخشی به فضای این رسانه فراهم کنند.