دلایل تزلزل فوتسال باشگاهی ایران

در حالی که کمتر از سه ماه تا شروع فصل جدید لیگ برتر فوتسال باقی مانده، بسیاری از تیم‌ها در بلاتکلیفی به سرمی‌برند و در این میان دو تیم تاسیسات دریایی تهران و آتلیه طهران قم نیز به طور رسمی کناره‌گیری خود را اعلام کرده‌اند. منحل‌شدن تیم‌ها در فوتسال اتفاق جدیدی نیست اما در سال‌های اخیر سرعت بیشتری گرفته و روزبه‌روز تعداد تیم‌های متمول و سرمایه‌گذار در این رشته کمتر می‌شود. تیم فوتسال تاسیسات دریایی تهران که سابقه دو قهرمانی در لیگ برتر ایران و یک قهرمانی جام‌ باشگاه‌های آسیا را داشت، چندی پیش به طور رسمی کناره ‌گیری خود از لیگ برتر فوتسال را اعلام کرد.

تیمی که بازیکنان شاخصی همچون وحید شمسایی، مصطفی نظری، جواد اصغری مقدم، مهدی جاوید و مهران عالیقدر را در ترکیب خود داشت و در سال ۲۰۱۵ نیز از سوی AFC ‌به عنوان بهترین تیم قاره انتخاب شد. تمام تیم‌هایی که سابقه قهرمانی در لیگ را دارند، دیگر نامی از آن‌ها نیست؛ به جز دو تیم مس سونگون و گیتی‌پسند اصفهان که زمان زیادی از تاسیس آن‌ها نمی‌گذرد و بعید نیست آن‌ها نیز بعد از اشباع شدن، عطای تیم‌داری را به لقایش ببخشند. گویی همین دیروز بود که تیم تاسیسات دریایی با قهرمانی در آسیا همه را غرق را در شادی کرده بود اما با بی مهری های مسئولان، اکنون باید به ندیدن نام این تیم پر افتخار در جدول مسابقات لیگ برتر فوتسال عادت کنیم. چند روز بعد از انحلال تیم فوتسال تاسیسات دریایی بود که تیم آتلیه قم نیز از حضور در لیگ برتر فوتسال انصراف داد تا این رشته با چالشی بی سابقه روبه‌رو شود؛ چالشی که کمیته فوتسال راهکاری برای آن ندارد. هفته گذشته بود که شرکت تاسیسات دریایی با انتشار بیانیه ای و به خاطر مشکلات مالی از تیم‌داری در لیگ برتر فوتسال انصراف داد تا امتیاز این تیمِ پرافتخار منحل شود. به فاصله چند روز بعد از انصراف تاسیسات، تیم فوتسال آتلیه قم نیز از شرکت در مسابقات لیگ برتر انصراف داد تا فوتسال ایران دچار شوک بزرگی شود.

رسول قلی زاده، مدیرعامل باشگاه آتلیه قم در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که این تیم توانایی شرکت در لیگ برتر را ندارد و تا روز دوم اردیبهشت، نامه انحلال این تیم به طور رسمي ابلاغ می شود اما شرایط به گونه‌ای پیش رفت که قبل از زمان ذکر شده، مالک باشگاه آتلیه، انحلال این تیم را با انتشار بیانیه ای رسانه ای کرد. حالا فوتسال ایران در فاصله کمتر از سه ماه تا شروع لیگ برتر با چالش بی سابقه‌ای روبه‌رو شده است و نشانه های ورشکستگی خود را هر روز بیشتر عیان می کند. آتلیه در حالی قید تیم‌داری در لیگ برتر را زد که فقط یک سال در سطح اول فوتسال ایران حضور داشت و به خاطر عدم حمایت از این تیم، عمر فعالیت حرفه ای‌اش کوتاه ماند. بزرگ‌ترین دغدغه باشگاه هایی که عطای کار در لیگ برتر را به لقایش می بخشند، مسائل مالی است. از یک سو، شرکت ها و سازمان های حامی تیم‌ها با بحران های مالی دست و پنجه نرم می کنند و از سوی دیگر، عدم پخش مسابقات لیگ برتر از تلویزیون و پرداخت‌نشدن حق پخش، انگیزه ای برای ادامه فعالیت اسپانسرها باقی نگذاشته است.

علی کفاشیان، ريیس کمیته فوتسال سکوت در پیش گرفته است. با این حال، کاظم سلیمانی، دبیر سازمان لیگ می گوید: راهی برای جلوگیری از انصراف تیم ها وجود ندارد و کمیته فوتسال در این زمینه بی تقصیر است. سلیمانی با بیان اینکه این مشکلات ریشه در مشکلات اقتصادی کشور دارد، به تلاش کمیته فوتسال برای پخش تلویزیونی و اینترنتی مسابقات فوتسال و کمک مالی به باشگاه ها از این طریق اشاره کرد. فوتسال، حالا به سان کشتی به گِل نشسته ای است که توان حرکت ندارد. سال ۹۷ در حالی آغاز شده که تیم پرافتخار تاسیسات از لیگ کنار کشیده و آتلیه قم نیز با سرمایه عظیم بازیکنان و هوادارانش، قصد تیم‌داری ندارد. این اتفاقات می‌تواند زنگ خطر بزرگ برای فوتسال کشوری باشد که در جام جهانی ۲۰۱۶ با وجود تمامی کاستی‌ها و مشکلاتش توانست بر روی سکوی سوم جهان بایستد و این درحالی است که برخلاف پیش‌بینی‌ها، وضعیت این رشته هر روز بدتر از دیروز می‌شود و همیشه بخشی از مصاحبه‌های بازیکنان تیم ملی به عدم دریافت پاداش جام جهانی و مشکلات ادامه دار این رشته اختصاص دارد.

دلایل تزلزل فوتسال باشگاهی ایران

بسیاری از تیم‌های فوتسال، نگاه دايمی به این رشته ندارند و می‌خواهند به قهرمانی ایران و آسیا برسند یا اینکه مدیرعامل باشگاه یک سری اهداف سیاسی از تیم‌داری دارد. زمانی که به این اهداف رسید، تیم را منحل می‌کند. از دلایل سیاسی که بگذریم، با کمی بررسی متوجه این موضوع خواهیم شد که دلیل اصلی کنار کشیدن بیشتر تیم ها مسائل مالی است و مدیران و مالکان تیم های فوتسال معتقدند ضرر حضور در لیگ برتر فوتسال بیشتر از سود آن است. طبیعی است که اولویت اغلب باشگاه‌ها مسائل مالی باشد. پخش زنده مسابقات و جذب اسپانسر، یکی از راه هایی است که تیم‌ها حاضرند به خاطرش در لیگ حضور داشته باشند چون نه تنها دیده می‌شوند بلکه از نظر مالی نیز برای آن ها حضور در لیگ برتر فوتسال مقرون به صرفه خواهد بود. از دیگر دلایل افت فوتسال باشگاهی ایران در سال های اخیر می توان به نبود فدراسیون مستقل فوتسال در کشورمان اشاره کرد.

فوتسال ایران طی سال های اخیر کماکان زیر سایه فوتبال بوده است. از مسئولان فدراسیونی که حتی با تهیه لباس شکیل برای تیمی که به جام جهانی صعود کرده مشکل دارند، نمی‌­توان انتظار داشت که برای امور کلان رشته فوتسال کاری از پیش ببرند. یکی از اصلی ترین روزنه های امید فوتسال ایران برای رهایی از شرایط کنونی می‌تواند داشتن فدراسيون مستقل نیز باشد. در صورتی که همه چیز سرجای خود باشد و لیگ برتر فوتسال روی نظم و اصول اداره شود، باید این قانون نیز وجود داشته باشد که وقتی باشگاهی کنار می­ رود، ضرر مالی بدهد تا دیگر شاهد این گونه اتفاقات در فوتسال نباشیم. در پایان با توجه به اینکه هنوز فدراسیون فوتسال مستقل وجود ندارد و فوتسال و فوتبال ایران زیر نظر فدراسیون فوتبال اداره می­‌شوند، انتظار می‌رود مهدی تاج، ريیس فدراسیون فوتبال که هم اکنون سرمست از صعود تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه است، توجهی بسیار بیشتر به رشته فوتسال که اولین عنوان ورزش‌های گروهی را برای کشورمان به ارمغان آورد، داشته باشد. درحال حاضر بی‌انگیزگی و ناامیدی در فوتسال حرف اول را می زند و با شرایطی که حاکم شده، بعید نیست تعداد تیم‌های منحل شده بیش از این نیز بشود.

محمدمهدی رکنی