تغییر محور نوسان ارزی

در ساعات ابتدایی اولین روز هفته، دلار زیر کانال ۴ هزار تومانی معامله شد، ولی در ساعات انتهایی به سمت سطح ۴ هزار و ۵۰ تومان حرکت کرد تا دو نیمه کاملا متفاوت را تجربه کرده باشد. در نهایت روز شنبه، دلار با قیمت ۴ هزار و ۳۷ تومان به کار خود پایان داد که ۳۲ تومان بالاتر از قیمت پنج‌شنبه بود. به گفته فعالان، در شروع بازار، قیمت دلار تحت‌تاثیر انتظارات کاهشی، کاهش دامنه نوسان نرخ حواله درهم و پایین آمدن بهای این ارز در معاملات فردایی مسیر کاهشی را انتخاب کرد. با این حال، از نیمه دوم روز، معامله‌گران با ایجاد جو روانی پیرامون کاهش حجم ارز فیزیکی موجود در بازار، قیمت را بالاتر بردند. این اتفاق در حالی رخ داد که در روزهای گذشته محرک اصلی قیمت دلار در بازار داخلی افزایش نرخ حواله درهم بود، حال آنکه در روز شنبه قیمت در پاساژ افشار تحت‌تاثیر این متغیر بیرونی قرار نداشت و تحت‌تاثیر متغیر درونی چون کاهش حجم ارز موجود در بازار و تحرکات دلالان در مسیر افزایشی قرار گرفت. همسو با رشد قیمت دلار، روز شنبه سکه تمام بهار آزادی با ۹ هزار تومان افزایش به قیمت یک میلیون و ۱۵۶ هزار تومان رسید. این رشد در شرایطی شکل گرفت که دیدگاه‌های دوگانه‌ای در بازار در ارتباط با حباب قیمت سکه وجود داشت. گروهی باور دارند ارزش ذاتی سکه بسیار کمتر از سطح قیمت بازاری آن است، این در حالی است که گروه دیگر معتقدند با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، سکه حبابی نخواهد داشت.

نشانه‌های کاهشی

در ابتدای اولین روز هفته جاری، عوامل کاهشی در بازار فعالانه‌تر از عوامل افزایشی عمل می‌کردند. در نتیجه این موضوع قیمت دلار در شروع بازار زیر ۴ هزار تومان معامله شد و حتی تا محدوده ۳ هزار و ۹۸۰ تومان پایین رفت. روز شنبه، دلار معاملات خود را با قیمت ۳ هزار و ۹۹۰ تومان آغاز کرد که کاهشی ۱۵ تومانی نسبت به قیمت بسته شده روز پنج‌شنبه داشت. در کنار این، در معاملات فردایی نیز قیمت دلار پایین‌تر از معاملات نقدی بود، امری که دیگر نشانه حرکت فعالانه کاهشی‌های بازار بود. اما کاهش دامنه نوسانات نرخ حواله درهم شاید مهم‌ترین عاملی بود که موجب شد قیمت دلار در ابتدای روز تمایل بیشتری به کاهش قیمت داشته باشد. نرخ حواله درهم در ابتدای روز شنبه بیشتر در مسیر کاهشی قرار داشت. به گفته شماری از فعالان، اظهارات برخی از مسوولان ارزی بر موقتی بودن رشد دلار در انتهای هفته گذشته یکی دیگر از علت‌هایی بود که انتظارات بازیگران ارزی را کاهشی کرده بود و موجب شروع کاهشی روز شنبه و پایین آمدن قیمت در معاملات فردایی شده بود.

در ابتدای روز شنبه زمانی که قیمت دلار در محدوده ۳ هزار و ۹۹۰ تومان بود، بهای این ارز در معاملات فردایی در محدوده ۳ هزار و ۹۸۰ تومان معامله شد. در ادامه روز، بهای شاخص ارزی افزایش بیشتری یافت ولی همچنان قیمت در معاملات فردایی پایین‌تر از بهای نقدی باقی ماند. به گفته یکی از حاضران در بازار از اواسط روز این شایعه در بازار مطرح شد که اسکناس نقدی چندانی در بازار وجود ندارد و علت پایین آمدن قیمت در ابتدای روز عقب‌نشینی تقاضا بوده است. به‌عبارت دیگر، این عده اعتقاد داشتند، حجم پایین معاملات و کاهش تقاضا به‌دلیل احتیاط ناشی از امکان عرضه شدید بازارساز موجب شده بود که قیمت در ابتدای روز پایین بیاید. این در حالی بود که به عقیده این عده، ارز فیزیکی چندانی در بازار وجود نداشت و قیمت توان آن را داشت که در مسیر افزایشی قرار بگیرد. از حدود ساعت ۱۲:۳۰ ظهر جهت قیمت تحت‌تاثیر چنین تحلیل‌هایی افزایشی شد و در کمتر از ۴۵ دقیقه، قیمت دلار تا ۴ هزار و ۱۵ تومان بالا رفت.

در حالی که عده‌ای این افزایش را ناشی از ورود تقاضا به بازار عنوان کردند، عده دیگری باور داشتند، گروهی از معامله‌گران با جوسازی پیرامون حجم ارز موجود در بازار سعی کرده‌اند، قیمت دلار در معاملات نقدی را پیش از زمان تسویه معاملات بالاتر بیاورند و در نتیجه این امر بتوانند نرخ تسویه معاملات فردایی را در سطح بالاتری قرار دهند. با این وجود، افزایش دلار در همین مقطع زمانی متوقف نشد و پس از اعلام تسویه‌های ارزی، قیمت بالاتر رفت. به‌طوری‌که حدود ساعت ۴ بعدازظهر قیمت ۴ هزار و ۳۷ تومان به ثبت رسید. رشد بهای دلار در روز شنبه در حالی رقم خورد که نرخ حواله درهم نوسان چندانی را تجربه نکرده بود و حتی نسبت به روز پنج‌شنبه افت قیمت را تجربه کرد. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد متغیرهای درون بازاری زمینه‌ساز رشد قیمت شدند.

روز شنبه از حدود ساعت ۲ بعدازظهر سرعت افزایش قیمت بالا رفت و پس از ساعت ۳ بعدازظهر بود که قیمت به یکباره اوج گرفت. در این شرایط، در غیاب نسبی بازارساز، دلالان ارزی قدرت‌نمایی کردند و با معاملات محدود قیمت را به محدوده ۴ هزار و ۴۰ تومان نزدیک کردند. به گفته فعالان، حجم معاملات ارزی در ساعات انتهایی روز چندان بالا نبود؛ بنابراین ممکن است فردا با افزایش عرضه ارز قیمت کمی تعدیل شود.این در شرایطی است که انتظارات افزایشی معامله‌گران فردایی هم در بعدازظهر شنبه کمتر از معامله‌گران نقدی بود. سقف قیمتی که در معاملات فردایی تا ساعت ۴ بعدازظهر وجود داشت، ۴ هزار و ۱۷ تومان بود که نشان‌دهنده اختلافی ۲۰ تومانی با قیمت نقدی بازار بود. به گفته فعالان، کاهش حجم ارز نقدی موجود در بازار مهم‌ترین عامل زمینه‌ساز قدرت‌نمایی دلالان بود. در این شرایط، عده زیادی انتظار تعدیل قیمت را دارند، حال آنکه دسته دیگری معتقدند در صورت شکسته شدن نقطه ۴ هزار و ۵۴ تومانی، این ارز رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد.

اشتباه بازارساز

مشاهده و رصد رفتار بازارساز در روزهای اخیر نشان می‌دهد که در ساعات انتهایی روز نرخ‌های بسیار پایین‌تر از قیمت بازار اعلام می‌شود. در واقع، به‌نظر می‌رسد بازارساز ارزی با هدف کنترل قیمت اقدام به اعلام نرخ‌هایی می‌کند که در آن سطح قصد فروش ندارد. به‌عنوان مثال، در ساعات انتهایی روز شنبه، برخی صرافی‌های بانکی نرخ فروش خود را ۳ هزار و ۹۸۴ تومان اعلام کردند، این در حالی بود که در همان مقطع زمانی این ارز در بازار با قیمت ۴ هزار و ۳۰ تومان معامله می‌شد. این اعلام نرخ که به گفته فعالان با فروش ارز همراه نیست، علاوه‌بر اینکه اعتبار سیاست‌گذار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، به‌عنوان سوخت بیشتری در جهت افزایش نوسان می‌تواند عمل کند. در واقع، این نوع رفتار در نطفه اهداف خود که همان کنترل قیمت‌هاست را زیر سوال می‌برد.

سایه ارز بر سکه

در روزهایی که همه نگاه‌ها در بازار داخلی به نوسانات قیمت دلار بود، به گفته تعدادی از معامله‌گران حباب سکه بیشتر شد. این ادعا در حالی از سوی این دسته از معامله‌گران بیان می‌شود که گروه دیگری اعتقاد دارند قیمت سکه حباب خاصی ندارد. دسته دوم باور دارند، در فرمول محاسبه ارزش ذاتی سکه باید مالیات بر ارزش افزوده را لحاظ کرد. با در نظر گرفتن این موضوع سکه حباب خاصی نخواهد داشت. با این حال، اگر ارزش ذاتی سکه بدون مالیات بر ارزش افزوده محاسبه شود، حباب فلز گرانبهای داخلی بالای ۷۰ هزار تومان خواهد بود. در این فرض، آنچه بیش از هر عاملی به افزایش حباب سکه کمک کرده، کاهش نامتناسب آن در مقایسه با افت بهای اونس در بازارهای جهانی بوده است. در این شرایط، اگر افزایش دلار نبود، حباب سکه به مقادیر بیشتری نیز می‌رسید. یکی از کارشناسان بازار اعلام می‌کند در مرحله اول عرضه سکه مالیات بر ارزش افزوده محاسبه می‌شود ولی در معاملات بعدی این مالیات لحاظ نمی‌شود. در واقع پس از عرضه اولیه و احتساب مالیات یاد شده، سایر معاملاتی که با سکه خریداری شده صورت می‌گیرد، فارغ از مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود.

البته اختلاف دیدگاه‌ها در رابطه با میزان حباب در حالی در بازار وجود دارد که قیمت فلز گرانبهای داخلی در روزهای پیشین نوسان چندانی را تجربه نکرده و نسبت به بازار ارز از ثبات بیشتری برخوردار بوده است. البته، برخلاف روزهای کم نوسان یک ماه گذشته، روز شنبه سکه تحت‌تاثیر رشد بهای اونس تا قیمت یک میلیون و ۱۵۶ هزار تومان بالا رفت. رقمی که ۹ هزار تومان بالاتر از روز پنج‌شنبه بود. روز شنبه، سکه تمام بهار آزادی معاملات خود را در کانال یک میلیون و ۱۴۰ هزار تومان آغاز کرد، ولی هر چقدر قیمت دلار بالاتر رفت، فلز گرانبهای داخلی نیز تمایل بیشتری به رشد نشان داد و در نهایت به کانال یک میلیون و ۱۶۰ هزار تومان نزدیک شد.