هر آنچه باید درباره قرص آهن بدانید

مصرف خودسرانه قرص آهن باعث بروز مشکلاتی برای بدن میشود

کم خونی ناشی از فقر آهن:

کم خونی ناشی از فقر آهن، رایج ترین بیماری کمبود تغذیه‌ای در جهان است و در میان کودکان و زنان شایع‌تر است. این نوع کم خونی به خاطر مقدار ناکافی از آهن در رژیم غذایی، نقص در جذب آهن، از دست دادن شدید خون بر اثر جراحی یا تصادف، از دست دادن تدریجی خون از طریق عادت ماهیانه یا خونریزی از دستگاه گوارش توسعه پیدا می‌کند. دریافت ناکافی ویتامین C نیز می‌تواند به کمبود آهن کمک کند.

این ویتامین برای جذب آهن موجود در گیاهان ( آهن غیر هم) ضروری است. کم خونی ناشی از فقر آهن نباید با کم خونی مگالوبلاستیک که ناشی از دریافت ناکافی فولات و ویتامین B12 است اشتباه گرفته شود. کم‌خونی پرنیسیوز یا کم‌خونی پرنیشیوس (Pernicious anemia) نوعی کم‌خونی مگالوبلاستیک است که علت آن کمبود ماده‌ای به نام فاکتور داخلی در معده است که منجر به جذب ضعیف ویتامین B12 می‌شود.

مقدار توصیه شده برای مصرف قرص آهن:

معمولا مقدار مجاز مصرف آهن در روز به سن و جنسیت فرد بستگی دارد.

نوزادان:

۰ الی ۶ ماهه: ۰.۲۷ میلی گرم

۷ الی ۱۲ ماهه: ۱۱ میلی گرم

کودکان:

یک الی سه ساله: ۷ میلی گرم

چهار الی هشت ساله: ۱۰ میلی گرم

مردان:

۹ الی ۱۳ ساله: ۸ میلی گرم

۱۴ الی ۱۸ ساله: ۱۱ میلی گرم

۱۹ سال و بیشتر:۸ میلی گرم

زنان:

۹ الی ۱۳ ساله:۸ میلی گرم

۱۴ الی ۱۸ ساله: ۱۵ میلی گرم

۱۹ تا ۵۰ ساله: ۱۸ میلی گرم

۵۱ به بالا: ۸ میلی گرم

دوران بارداری:۲۷ میلی گرم

کمبود آهن در دوران بارداری می تواند منجر به زایمان زودرس شود. مکمل‌های آهن می‌تواند برای افرادی که از طریق رژیم غذایی قادر به دریافت آهن نیستند مناسب باشد. معمولا بهتر است برای دستیابی به وضعیت آهن خوب در بدن، غذاهای غنی از آهن مصرف شود و در عین حال موادی که مانع جذب آهن می‌شود از رژیم غذایی حذف شده یا کاهش یابد. بیشتر غذاهای غنی از آهن حاوی انواع مواد معدنی مفید برای بدن هستند که می‌توانند سلامت کلی بدن را تامین کنند.

فیفول(Fefol)چیست؟

واژه “اسپانسول “به مفهوم آزاد سازی تدریجی یا SR Sustained Released بوده که این واژه بصورت یک نام تجارتی و منحصرا برای این محصول ثبت شده است.

قرص آهن باید در جای خشک، خنک و دور از رطوبت نگهداری شوند

عملکرد دارویی قرص آهن:

فیفول یک فرآورده­ خون ساز می باشد که ۸۰% آهن آن بصورت SR فرموله شده که به تدریج و در طی چند ساعت در دستگاه گوارش آزاد می شود، به گونه ای که بیشترین اهن موجود در آن در بخش فوقانی روده کوچک (جایی که بیشترین جذب در آنجا صورت می پذیرد) به تدریج آزاد میشود و نه در معده، زیرا آهن باعث تحریک معده و احساس ناراحتی می گردد.

موارد منع مصرف قرص آهن:

- مصرف سه ماه اول بارداری

- بالا بودن میزان اسید فولیک و آهن بدن

- بروز هر گونه حساسیت نسبت به مصرف قرص آهن

شکل دارویی قرص آهن:

کپسول خوراکی.پوسته کپسولها از دو قسمت شفاف و سبز تشکیل شده است که حاوی گرانولهایی به رنگگ قرمز، زرد کم رنگ و سفید می باشد.

شرایط نگهداری قرص آهن:

قرص آهن باید در جای خشک، خنک (دمای زیر ۲۵ درجه) و دور از رطوبت نگهداری شوند.

پس از هر بار مصرف قرص آهن، بقیه کپسولها را داخل جعبه گذاشته، در جای خنک و دور از دسترس اطفال و کودکان نگهداری کنید.

بهترین زمان مصرف قرص آهن:

بهترین زمان برای استفاده از قرص آهن را می توان زمانی دانست که معده خالی باشد، چرا که هنگامی که معده خالی باشد بدن مقدار بسیار بیشتری آهن جذب خواهد کرد. اگر كسی پس از استفاده از قرص آهن به ویژه با معده خالی حالت تهوع پیدا كند می‌تواند آن را پس از غذا و قبل از خواب مصرف كرده و بلافاصله بخوابد.

خواص قرص آهن برای سلامتی:

کمبود آهن می‌تواند مشکلات زیادی برای سلامتی انسان داشته باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به اختلال عملکرد شناختی ، اختلالات گوارشی ، عملکرد ضعیف در تمرینات ورزشی و کار ، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و ضعف در تنظیم درجه حرارت بدن اشاره کرد.

کم خونی فقر آهن با شرایطی مانند آرتریت روماتوئید (RA) و لوپوس اریتماتوس مرتبط است.

منابع غذایی آهن دار عبارتند از:

جگر، قلوه ، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات ؛ مثل عدس و لوبیا، هم چنین میوه های خشک (برگه ها) به خصوص برگه زرد آلو و دانه‌های روغنی.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها

۱- اسید سیتریک و اسید اسکوربیک ( ویتامینC) که درآلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی‌ها ، آب پرتقال، لیمو شیرین ، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند، می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

۲- هویج ، سیب زمینی، چغندر، کدو تنبل ، گوجه‌فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است، سبب افزایش جذب آهن می‌شود.

۳- محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می‌شوند.

توصیه‌های زیر را در مورد مصرف قرص آهن به کار بندید:

هنگام استفاده از غذاهایی که غنی از آهن هستند، از منابع غذایی حاوی ویتامین در هر وعده غذایی، جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گریپ فروت، گوجه‌فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبز و لیمو ترش) استفاده کنید.

 گوشت قرمز، ماهی یا مرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

 از مصرف چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا پرهیز کنید.

خطرات احتمالی مصرف قرص آهن:

مقدار مصرف قابل تحمل برای آهن ۴۰ الی ۵۰ میلی گرم است. افرادی که دارای اختلال ژنتیکی هموکروماتوز هستند سه الی چهار برابر بیشتر از سایر افراد آهن جذب می‌کنند. بنابراین این افراد در معرض خطر دریافت بالای آهن قرار دارند. این امر موجب می‌شود آهن اضافی در کبدها و سایر اندام‌های بدن ذخیره شود و رادیکال‌های آزادی ایجاد گردد که می‌تواند به سلول‌ها و بافت‌های کبد، قلب و پانکراس آسیب وارد نماید.

همچنین این موضوع می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش دهد. حدود ۱۰ درصد از افراد سفید پوست اروپای شمالی، این ژن را همراه خود دارند. مصرف مکمل‌های آهن تا ۲۰ میلی گرم یا بیشتر به صورت مکرر می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و درد معده شود، به خصوص اگر مکمل به همراه مواد غذایی مصرف نشود. در موارد شدید، مصرف بیش از حد آهن می‌تواند به نقص عضو، کما، تشنج و حتی مرگ منجر شود.

به همین خاطر دور نگه داشتن مکمل آهن از دسترس کودکان به منظور کاهش خطر ابتلا به مصرف بیش از حد کشنده ضروری است. مصرف اتفاقی مکمل آهن دلیل حدود یک سوم از مرگ و میرهای کودکان در ایالات متحده بین سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۹۱ بود. به همین خاطر نیز تغییر قابل توجهی در پوشش و بسته بندی این مکمل‌ها صورت گرفت تا کودکان نتوانند از آن‌ها استفاده کنند. برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف بیش از حد آهن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و سرطان را افزایش دهد.

اخیرا، دانشمندان شروع به تحقیق در مورد نقش احتمالی آهن اضافی در توسعه و پیشرفت بیمار‌ی‌هایی مانند ام اس و آرتریت کرده اند. تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که آهن کافی برای کمک به مراقبت از سیستم عصبی و مفاصل در استخوان ها نیاز هست در حالیکه اختلال در متابولیسم آهن می‌تواند باعث افزایش آسیب اکسیداتیو و التهاب گردد. آهن نقش کلیدی در استرس اکسیداتیو و آسیب‌های پوستی بازی می‌کند. مصرف اضافی آهن می‌تواند باعث تشکیل رسوب آهن در پوست گردد.

مکمل‌های آهن می‌تواند با داروهای مختلفی همچون لوودوپا ( در درمان سندرم بی قراری پا و پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرد) و لووتیروکسین ( برای درمان کم کاری تیروئید ، گواتر و سرطان تیروئید استفاده می‌شود ) تداخل داشته باشد. اگر می‌خواهید مکمل آهن استفاده کنید بهتر است از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. مصرف بیش از حد آهن می‌تواند خطرناک باشد و استفاده از مکمل آهن بدون دستور پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی‌گردد.بهترین روش برای رسیدن به وضعیت آهن مطلوب در بدن، استفاده از مواد غذایی است.

گردآوری: بخش سلامت و پزشکی سرپوش