اما و اگرهای خروج داروهای پرمصرف از لیست بیمه

بعد از انتشار لیست داروهای OTC و امکان تهیه بدون نسخه این داروها و خروج‌شان از پوشش بیمه، توجهات بار دیگر به بازار دارویی کشور به‌صورت جدی معطوف شده است. اتفاقی که با زمزمه تحریم و افزایش نرخ ارز و موارد دیگر به سرعت بین افکار عمومی شنیده می‌شود و جامعه قابل‌توجهی را به خود معطوف کرده است. سری به داروخانه‌ها زدم. بعد از گذر از افرادی که جلوی در داروخانه‌ها ایستاده بودند و از شیرخشک و پوشک برای بچه‌های داشته یا نداشته‌شان تا فلان قرص و آمپول را طلب می‌کردند به مسئول داروخانه رسیدم و از وضعیت فروش دارویی خاص و موجود بودن یا  نبودن آن سوال کردم.

وارفارین، دارویی خاص  بوده که مورد احتیاج بیماران قلبی است‌. این دارو برای جلوگیری از لخته و رقیق شدن  خون مورد استفاده قرار می‌گیرد. نسخه‌پیچ و تحویل‌دهنده دارو و حتی صندوق‌دار (که فاصله بین‌شان زیاد هم نبود) کاملا هماهنگ گفتند که نداریم، من هم چون اولین داروخانه‌ای بود که به آن رجوع کرده بودم سراغ بعدی و بعدی رفتم؛ با فاصله، آنقدر با فاصله که بعد از چند ساعت از شرقی‌ترین نقطه تهران، حالا به خیابان آیت‌ا... کاشانی‌، یعنی غرب تهران، رسیده بودم. وارد هر داروخانه‌ای می‌شدم غالبا همان پروسه حضور افرادی که جلوی در داروخانه چیزی را طلب می‌کردند تکرار می‌شد.

جز سه، چهار داروخانه که این صحنه را در آنجا ندیدم و کسی شیر‌خشک و پوشک و آمپول و قرص طلب نمی‌کرد. در ارتباط با همین قضیه هم سوای وجود یا عدم وجود وارفارین سوال کردم که  کارکنان داروخانه می‌گفتند خیلی از اینهایی که قرص و آمپول و شیرخشک و پوشک و ... طلب می‌کنند به آنها نیاز دارند اما هستند کسانی که وقتی شما این کمک را به آنها بکنید و این وسایل را برای‌شان بخرید به داخل داروخانه می‌آیند و آن را می‌فروشند و پولش را از ما می‌گیرند.

خلاصه این را گذاشتم برای سوژه دیگری جهت تهیه گزارش و سراغ همان وارفارین را گرفتم. بعد از OTC‌ها و داروهایی نظیر دیفن هیدرامین و شربت آلومینیوم و... که فروش آزاد داشتند حساسیت‌ها بالا بود و باید التهابات بازار دارو را می‌سنجیدم. خلاصه از این چند ده داروخانه‌ای که طلب وارفارین کردم به راحتی متوجه عدم وجود این دارو در بسیاری از داروخانه‌ها شدم. مشخص شد همان‌طور که خبرش رسیده‌، این دارو کمیاب شده است. حدود پنج داروخانه آن را داشتند و بقیه هم می‌گفتند نداریم.

هرکدام هم علتی را می‌گفتند؛ یکی که با تجربه‌تر بود و قدیمی‌تر می‌گفت موضوع خاصی نیست و به هرحال کمی گران‌تر همین روزها به بازار وارد می‌شود. یکی هم که جوان‌تر بود شبهه تحریم را مطرح می‌کرد و می‌گفت شاید دیگر به ما این دارو را ندهند. یکی اما نرخ ارز را مطرح کرد و گفت بی‌ثباتی در قیمت ارز باعث ایجاد تاخیر در واردات می‌شود، برای همین این دارو که از خارج وارد کشور می‌شود با مشکل مواجه ‌شده است. البته این موضوع دور از ذهنی نیست. باید منتظر باشیم و ببینیم وزارت بهداشت چه می‌کند.

 فروش کمتر از حد نیاز

داروخانه‌هایی هم که این دارو را داشتند با قید و شرط‌های متعدد حاضر به فروشش بودند. اول اینکه بدون نسخه هرگز، دوم اینکه حد بسیار کمتری از آن چیزی که در نسخه درج شده بود به متقاضی داده می‌شود و سوم اینکه نمونه یک میلی‌لیتری‌اش را می‌فروختند تا زود دچار قحطی وارفارین نشویم.

با علم اندک پزشکی خود وقتی از پزشک داروخانه سوال کردم خیلی کوتاه و مستقیم در پاسخ به این سوال که وارفارین چه جایگاه دارویی دارد و تامین آن چه لزومی دارد گفت این دارو مستقیما با جان بیماران قلبی در ارتباط است و باید هرچه سریع‌تر در دسترس قرار گیرد.

تجمیع این آورده‌های میدانی و پرسش و پاسخ‌ها باعث شد با سخنگوی سازمان غذا و دارو در ارتباط با مشکل موجود در چرخه تامین وارفارین به گفت‌و‌گو بپردازم و علت این موضوع را جویا شوم.

 کمبود وارفارین را تایید می‌کنم

کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» در ارتباط با کاهش و کمبود داروی وارفارین در داروخانه‌ها گفت: «تامین این دارو در کشور تماما از راه واردات صورت می‌گیرد. کشورهای فنلاند و کانادا مرکز اصلی واردات این دارو به کشور هستند. متاسفانه اخیرا به دلایل مختلف از جمله بی‌ثباتی نرخ ارز با کمبود مقطعی این دارو در داروخانه‌ها مواجه بوده‌ایم. لذا به منظور پوشش این کمبود، داروخانه‌ها مقدار کمتری از آنچه در نسخه درج شده است، به بیماران می‌فروشند، ضمن اینکه نمونه یک میلی‌لیتری آن نیز موجود است و در اختیار بیماران قرار داده می‌شود. به‌صورت کلی کمبود این دارو در کشور را به دلایلی که اعلام شد تایید می‌کنم ولی به زودی این کمبود رفع خواهد شد. وارفارین در صدر داروهای تامین سریع وزارت بهداشت قرار دارد.»

نظام بهداشتی و درمانی و چرخه دارویی کشور به صورت مستقیم با زندگی روزمره بسیاری از خانواده‌های ایرانی ارتباط دارد و کوچک‌ترین برهم خوردگی و بی‌نظمی در تهیه و توزیع و همچنین نرخ دارو‌ها می‌تواند روی سلامت افراد بسیاری از مردم جامعه تاثیر بگذارد، لذا در شرایط سخت اقتصادی و معیشتی و وجود انواع و اقسام ناراحتی‌های جسمی و روانی انتظار از جامعه درمانی کشور ایجاد ثبات در چرخه درمان و دارو و عدم تزریق شوک در این حوزه است.

ابوالقاسم رحمانی