دلایل بدبینی به جامعه پزشکی

به گزارش مهر، حسن محدثی گیلوایی در دومین نشست فصلی انجمن پزشکان عمومی ایران با موضوع ارتباط جامعه و پزشکان، گفت: وضعیتی که در جامعه پزشکی رخ داده و منجر به افزایش بی اعتمادی و تنش شده است، در طی یک فرایند شکل گرفته و اینگونه نیست که بگوییم حاصل اتفاقات اخیر است.

وی با طرح این موضوع که از دست دادن اعتماد عمومی و اعتبار اجتماعی جامعه پزشکی توطئه نیست و نمی شود آن را به فعالیت های رسانه ای تعمیم داد، افزود: شک نکنید زمینه های اجتماعی مساعدی برای این نوع واکنش ها نسبت به جامعه پزشکی وجود دارد.

محدثی به جامعه شناسی پزشکی گریز زد و گفت: در جوامع ساده، رابطه میان پزشک و بیمار، رابطه ای مستقیم است. اما، با پیشرفت تمدن، آرام آرام این رابطه تغییر کرده و نیروهای واسط پدید آمدند.

وی، نیروهای واسط بین پزشک و بیمار را سازمان های درمانی عنوان کرد و افزود: در تغییر رابطه پزشک و بیمار، نوعی رابطه سلطه رخ می دهد که پزشکان به عنوان فرادست و بیماران نیز افراد فرودست تلقی می شوند.

این جامعه شناس به تبعات این نوع رابطه اشاره کرد و گفت: پزشک می تواند بدون محدودیت نسبت به بیمار اعمال قدرت نماید و در عین حال پاسخگو هم نباشد.

محدثی با اشاره به گزارش هایی مبنی بر عدم پاسخگویی در عملکرد پزشکان، افزود: در بررسی از دو بیمارستان خصوصی و دولتی، وضعیت خوبی از پاسخگویی پزشکان نشاند داده نشد.

وی با اشاره به روابط سلطه یک طرفه که متوجه پزشکان متخصص در بیمارستان هاست، گفت: متاسفانه این گروه از پزشکان، پاسخگوی بیمار و خانواده آنها نبوده اند. ضمن اینکه با پرستاران نیز، آمرانه برخورد می کردند.

این جامعه شناس با عنوان این مطلب که در جوامع مدرن، نظام مراقبت از مردم، به نهاد مهم و پیچیده ای بدل شده است، افزود: نقش پزشک در این نظام مراقبت، محوری است.

محدثی با اشاره به روابط بین پزشک و بیمار، گفت: پزشکان در این فرآیند دارای امکانات و فرصت هایی می شوند که دیگر گروه ها از آنها محروم هستند که این گونه روابط هیچ مشکلی ندارد. بلکه، مشکل از زمانی شروع می شود که این نابرابری ها، تبدیل به سلطه شود. در واقع، الگومند شدن نابرابری ها که عده ای فرادست بر عده ای فرودست اعمال قدرت کنند، باعث نارضایتی می شود.

وی بر ضرورت شنیدن صبحت های بیمار از سوی پزشک تاکید کرد و افزود: مطالعات کیفی نشان داده است که پزشکان خیلی در خدمت بیماران نیستند و اساسا این رابطه مسئله دار است. 

محدثی، تجدیدنظر در تربیت دانشجوی پزشکی را در کاهش این چالش ها موثر دانست و گفت: می بایست روابط اجتماعی، تعریف و آموزش داده شود.

به گفته این جامعه شناس، تنها خطاهای پزشکی منجر به افزایش بی اعتمادی نمی شود. بلکه عدم گشاده رویی پزشک در برخورد با بیمار و خانواده او، روابط آمرانه و...، از عوامل بروز بی اعتمادی به جامعه پزشکی است.

وی ادامه داد: لازم است متخصصان حوزه پزشکی دست به قلم شده و خودشان را نقد کنند. زیرا، واکنش های جامعه پزشکی به انتقادات مطلوب نیست.

محدثی افزود: به نظر می رسد که پزشکان خودشان را مبرا از عیوب می دانند و این نگاه، به اعتبار پزشکان لطمه می زند.

حبیب احسنی پور