سردردهای دردسرساز/نشانه‌هایی را که باید جدی بگیرید

به گزارش جام جم، متأسفانه برای برخی تومورها ازجمله سرطان مغز و سیستم اعصاب مرکزی، غربالگری خاصی وجود ندارد. معمولا این بیماری علائم خاصی ندارد و به طور اتفاقی کشف می‌شود و در بسیاری موارد نیز فرد مبتلا با علائم غیراختصاصی به پزشک مراجعه می‌کند.

دکتر مصطفی فرزین، نوروانکولوژیست و مسئول کارگاهی که اخیرا با عنوان رادیوتراپی کل مغز و نخاع برگزار شد، در گفت‌وگو با جام‌جم و با بیان این که سرطان مغز علائم خاصی ندارد و حتی گاه پزشکان آن را جدی نمی‌گیرند، به سوالات ما درباره سردردهایی که باید جدی گرفته شود، پاسخ داده است.

تومور در مغز چه کسی جا خوش می‌کند؟

در مورد افراد مستعد به تومور مغزی، با توجه به تنوع این تومورها که شامل طیف گسترده‌ای از تومورهای خوش خیم تا بدخیم می‌شوند، دادن پاسخ دقیق ممکن نیست. برخی تومورها، زنان را بیش از مردان گرفتار می‌کنند. برخی تومورها بیشتر در اطفال و برخی دیگر بیشتر در افراد سالخورده دیده می‌شود.

با این حال، افرادی که سابقه خانوادگی بروز بدخیمی در اقوام درجه یک و دو دارند، باید نسبت به این قبیل بیماری‌ها حساس‌تر باشند. نباید تأثیر ژنتیک و توارث در بروز این بیماری‌ها نادیده گرفته شود. البته ژنتیک نقش پررنگ‌تر و شناخته شده‌تری در سرطان‌های دیگر همچون سرطان پستان و پروستات دارد.

نشانه‌هایی را که باید جدی بگیرید

بسته به این که تومور مغزی در کدام منطقه از مغز و سیستم عصبی ایجاد شود، علائم کاملا متنوع و متفاوتی ایجاد می‌کند. در فردی که علائم و سوابق قبلی ندارد، علائم زیر باید جدی گرفته شود:

اختلال و کاهش بینایی، دو بینی

اختلال تعادل و سرگیجه، تشنج، تهوع و استفراغ

کاهش سطح هوشیاری، اختلال حافظه، اختلال تکلم، اختلال شنوایی (بویژه یکطرفه در شرایطی که طبق نظر متخصص گوش و حلق و بینی، مشکلی در گوش خارجی و میانی وجود ندارد).

تغییر در خُلق و خو و شخصیت

اختلالات حرکتی به صورت کاهش قدرت یا فلجی اندام‌های یک سمت بدن

سردرد بویژه سردردهایی که بتازگی شروع شده باشند یا دفعات، شدت و محل آنها تغییر کرده باشد.

علائم گذرا همچون تاری دید، دوبینی و مشاهده لکه‌های نور در میدان بینایی، نکات دیگری هستند که افراد نباید نسبت به آنها بی‌توجه باشند و باید به چشم پزشک و متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند.

شباهت علائم تومور با سکته مغزی

بسیاری از علائم تومور غیراختصاصی است و در بیماری‌های دیگر عصبی مثل سکته هم دیده می‌شود؛ علائمی همانند کاهش قدرت یا فلجی اندام‌های یک سمت بدن. گاهی پزشکان، شل شدن گذرا و یکطرفه بدن را ـ مخصوصا در بیماران با سن بالا ـ به سکته‌های خفیف مغزی ربط می‌دهند و از تصویربرداری‌های ضروری صرف‌نظر می‌کنند.

در صورت بروز هر یک از علائم فوق باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد و با تصویربرداری مناسب، مثل سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی، به تشخیص قطعی رسید. شل شدن یکطرفه بدن به صورت گذرا نیز می‌تواند نشانی از وجود تومور در مغز باشد و در صورت بروز این علائم، تصویربرداری از مغز لازم است.

استرس، تومور مغزی می‌آورد؟

استرس، تنش و آلودگی هوا می‌تواند به صورت بالقوه ـ البته فعلا در حد فرضیه ـ در بروز تومور مغزی نقش داشته باشد. حتی در یک سرماخوردگی ساده، استرس می‌تواند سبب طولانی شدن روند درمان شود. بنابراین برای درمان بهتر و حتی پیشگیری باید حتی‌المقدور از بروز استرس و تنش اجتناب کرد.

البته درباره عوامل قابل پیشگیری بروز تومور مغزی، اطلاعات فعلی کافی نیست. درباره استرس‌های عصبی، شواهد متفاوت و متناقضی وجود دارد و فعلا قضاوت قطعی درباره آن ممکن نیست.

در ارتباط با تأثیر امواج مغناطیس همچون امواج موبایل و انواع پارازیت در بروز تومور مغزی نیز وضعیت همین گونه است. این موضوعات هنوز شواهد ثابت شده و مشخصی ندارد و به صورت قطعی تائید و رد نشده است و هنوز تا به نتیجه رسیدن این فرضیات راه زیادی داریم.

نجات از تومور مغزی ممکن است؟

درمان و عاقبت تومورهای مغزی، بستگی به نوع آنها دارد. در کل، درمان تومورهای مغزی شامل جراحی، درمان با اشعه (پرتودرمانی که خود با تکنیک‌های مختلف انجام می‌شود) و دارو درمانی (در موارد بدخیم و شیمی‌درمانی) است. درمان در برخی موارد، بویژه موارد خوش‌خیم، موفق است و بیمار عمری طبیعی خواهد داشت ولی در بعضی تومورهای بدخیم، با وجود همه درمان‌ها، نجات جان بیمار ممکن نیست.

بعضی تومورها در سیستم عصبی مرکزی، در بزرگسالان و اطفال، بعد از انجام جراحی، نیازمند پرتودرمانی (رادیوتراپی) است که امروزه با بهره‌گیری از تکنیک درمانی جدیدی به نام کرانیواسپاینال می‌توان احتمال عود تومور و خطر گسترش تومور در محل اولیه و همچنین در سایر نقاط مغز و نخاع را به حداقل رساند.