ایدز از چه راه‌هایی منتقل نمی‌شود؟

دکتر داوود یادگاری‌نیا همزمان با هفته جهانی مشاوره و آزمایش HIV در گفت‌وگو با ایسنا، استفاده از روان گردان‌ها و مواد محرک را مهم‌ترین عامل برای افزایش شانس ابتلا به HIV عنوان کرد و گفت: همزمان با استفاده از روان گردان‌ها ذهن و فکر فرد مختل شده و در نتیجه رفتارهای پرخطر و محافظت نشده از خود بروز می‌دهد.

وی با اشاره به نحوه انجام آزمایش‌های تشخیصی HIV در دنیا، اظهار کرد: در این رابطه دو بحث کلی در دنیا وجود دارد. اول اینکه ابزار تشخیصی تست‌هایRapid (تست تشخیصی سریع) را در اختیار همه قرار دهند تا همه مردم بتوانند از آن استفاده کنند که این روش در برخی کشورها انجام می‌شود، دوم اینکه Rapidتست تنها در اختیار برخی مراکز قرار گیرد تا افراد دارای رفتارهای پرخطر با مراجعه به مراکز و کلینیک‌های مربوطه، پس از مشاوره و کسب آموزش‌های لازم برای مثبت یا منفی بودن تست، به صورت رایگان تست و آزمایش HIV را انجام دهند.

این عضو هیات علمی دانشگاه کمبود کلینیک‌های رفتاری را یکی از دلایل ناشناخته ماندن مبتلایان HIV در کشور دانست و ادامه داد: باتوجه به شرایط فرهنگی کشور ما و انگ‌هایی که به مبتلایان HIV زده می‌شود، خیلی از افراد تمایلی برای مراجعه به کلینیک رفتاری ندارند، در نتیجه بخشی از مبتلایان به HIV در کشور هنوز ناشناخته مانده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه خانواده‌ها باید این بیماری را مانند سایر بیماری‌ها در جامعه بپذیرند، گفت: در همین راستا افراد دارای رفتارهای پرخطر حفاظت نشده، حتما باید به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده و نگران مثبت بودن نتیجه آزمایش خود نباشند. خوشبختانه امروزه با وجود پیشرفت‌های درمانی، هم طول عمر و کیفیت زندگی مبتلایان افزیش یافته و هم انتقال به دیگران کاهش پیدا کرده است.

یادگاری با بیان اینکه شناسایی آن دسته از افراد مبتلا به HIV که خودشان از بیماری‌شان خبر ندارند، یکی ازاهداف کشور ما و کل کشورهاست، گفت: با شناسایی مبتلایان، این افراد تحت درمان قرار گرفته و با شروع پروسه درمانی، خطر انتقال این بیماری به دیگران نیز کاهش می‌یابد. حسن بعدی شناسایی مبتلایان، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش طول عمر فرد مبتلاست.

وی با تشریح دوره پنجرهای (window period) یا دوره خاموش بیماری HIV، اظهار کرد: این اصطلاحی است که در همه جای دنیا به کار می‌رود و به عبارت دیگر زمان بین انجام تماس و ارتباط مشکوک تا مثبت شدن نتیجه تست را دوره پنجره‌ای می‌گویند. در این زمان با وجود اینکه در خون بیمار HIV موجود است ولی جواب آزمایش منفی است.

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری، افزود: طول مدت دوره پنجرهای بر اساس آزمایشی که انجام می‌شود، متفاوت است. اگر حدود یک تا شش هفته بعد از تماس مشکوک بلافاصله وجود ویروس در خون بررسی شود، نتیجه مثبت خواهد بود که برای این روش تشخیصی سریع تستی با عنوان "P۲۴" یا تست آنتی ژنی ویروس وجود دارد که نتیجه آن بین یک تا ۸ هفته بعد از تماس مشکوک مثبت می‌شود. اما تستی که به صورت روتین انجام می‌شود، تست سرولوژی است که گاهی تا سه ماه طول می‌کشد تا جواب مثبت را نشان دهد.

یادگارینیا در خصوص نتیجه تست افراد دارای تماس مشکوک، تصریح کرد: تقریبا نتیجه تست و آزمایش ۹۹.۹ درصد این افراد در سه ماه اول مثبت می‌شود. اگر جواب تست بعد از سه ماه مثبت نشد، احتمال مثبت شدن نتیجه در تست‌های بعدی زیر یک دهم درصد است.

وی همچنین در رابطه با راه‌های انتقال این بیماری، تصریح کرد: بیشترین راه انتقال HIV، تماس جنسی مشکوک حتی در افراد همجنس‌گراست. پس از آن تزریق در بین معتادان، استفاده از سوزن فرد مبتلا در سیستم بهداشتی و تزریق خون‌های آلوده از دیگر راه‌های انتقال است که خوشبختانه امروزه تمامی خون‌ها قبل از انتقال بررسی می‌شوند.

وی ادامه داد: همچنین مادر مبتلا به HIV می‌تواند در دوره بارداری، بیماری را به نوزاد منتقل کند. البته با بررسی وضعیت مادران باردار مبتلا و تحت درمان قرار گرفتن آنان می‌توان به تولد نوزاد سالم کمک کرد. البته این بیماری از طریق شیر مادر مبتلا نیز منتقل می‌شود.

وی با اشاره به بیشترین راه انتقال HIV در کشور ما، اظهار کرد: استفاده از سرنگ تزریق مشترک در معتادین و تماس‌های جنسی مشکوک، بیشترین راه انتقال این بیماری در کشور ماست.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری با تاکید بر ضرورت آموزش‌های همگانی در کشور برای پیشگیری از انتقال این ویروس، اظهار کرد: جوانان ما باید آموزش ببینند که اگر تماس جنسی دارند، حتما محافظت شده باشد. فرد مبتلا به HIV در حالت عادی قابل شناسایی نیست، از طرف دیگر فرد حتی با یک تماس جنسی محافظت نشده نیز می‌تواند مبتلا شود؛ پس طبیعی است که در افراد دارای تماس جنسی متعدد با افراد مختلف، شانس ابتلا بسیار بالاست و بنابراین باید هر ۳ یا ۶ ماه و یا هر سال این تست‌ها را انجام دهند.

وی در ادامه توضیح داد: برخی از مراکز و کلینیک‌های رفتاری در کشور امکان مشاوره‌های تلفنی را نیز ایجاد کرده‌اند تا افرادی که به دلیل ترس و انگ به مراکز مراجعه نمی‌کنند، بتوانند طی تماس تلفنی با این مراکز تحت مشاوره و راهنمایی قرار گیرند.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری در ادامه به آمار مبتلایان به HIV در کشور اشاره کرد و گفت: آمار مشخصی وجود ندارد، آخرین آمار حدود ۳۰ هزار نفر است، ولی به نظر ما این آمار رقمی بین ۳۰ یا ۴۰ هزار نفر است و احتمالا رقمی حدود ۵۰ هزار نفر هم آمار تعداد افراد مبتلایی است که هنوز شناسایی نشده‌اند و همین‌ها عامل انتقال بیماری به دیگران هستند.

وی درباره پژوهش‌های صورت گرفته در مراکز تحقیقاتی کشور در رابطه با این بیماری، تصریح کرد: مراکز متعددی بروی میزان و احتمال آلودگی افراد مختلف جامعه از جمله کودکان خیابانی و افراد دارای تماس جنسی متعدد با افراد مختلف کار می‌کنند، این تحقیقات برای روشن شدن وضعیت کشور و کمک به کاهش آمار ابتلا کمک زیادی می‌کند.

یادگاری‌نیا در خاتمه با تاکید بر ارایه آموزش‌های مداوم در این رابطه در سطح جامعه، عنوان کرد: این آموزش‌ها باید در سطح مدارس در دوره دبیرستان و در رسانه‌های عمومی جامعه تداوم داشته باشد. همچنین افراد باید بدانند که ابتلا به بیماری‌های جنسی مانند سوزاک، زگیل یا تبخال تناسلی شانس ابتلا به HIV را افزایش می‌دهد.