درمان سرطان با کشف ارتباط قند و متابولیسم سلول های سرطانی

مدت زیادی است که پژوهشگران ارتباط بین سرطان و قند را کشف کرده‌اند، اما جزئیات دقیق متابولیسم سلول های سرطانی و نحوه مصرف قند به عنوان منبع انرژی توسط کوچک‌ترین واحد ساختار عملکرد جانداران مبهم بوده است.

میدانیم که تقریبا تمامی سلول‌های بدن ما برای سوخت و ساز خود از قند موجود در غذاهای مصرفی استفاده می‌کنند و این موضوع شامل واحدهای ساختاری آلوده به سرطان هم می‌شود.

از طرف دیگر، نکته‌ای که وجود دارد این است که سلول های سرطانی نسبت به سایر واحدهای مشابه به میزان بیشتری انرژی مصرف کرده و با نرخ بیشتری قند استفاده‌شده را به اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند؛ به اعتقاد دانشمندان، این موضوع که با نام اثر واربورگ (Warburg effect) هم شناخته می‌شود، با نرخ رشد بالای سلول های سرطانی بی‌ارتباط نیست؛ البته هنوز به دقت مشخص نشده است که اثر واربورگ باعث ایجاد سرطان می‌شود و یا از نشانه‌های این بیماری به شمار می‌رود.

با این تفاسیر، بسیاری از پژوهشگران از گذشته به این باور رسیده بودند که با کنترل متابولیسم سلول های سرطانی و جلوگیری از مصرف قند توسط آن‌ها می‌توان از گسترش این بیماری در بدن افراد جلوگیری کرد؛ اما کلید استفاده از این روش پیدا کردن راهی برای قطع کردن انرژی ورودی سلول‌های آلوده، بدون مختل شدن سوخت و ساز سلول‌های سالم است.

به همین دلیل تحقیق انجام‌شده توسط دانشمندان در مورد مکانیسم بیولوژیکی متابولیسم سلول های سرطانی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و دانشمندان را به میزان قابل‌توجهی در درمان سرطان به روش ذکرشده، یاری می‌کند.

یوهان ثولین (Johan Thevelein) یکی از استادان دانشگاه کاتولیک لووِن (Katholieke Universiteit Leuven) در بلژیک و از محققان مقاله چاپ‌شده در این باره می‌گوید که تلاش‌های تیم او ارتباط بین مصرف بیش اندازه قند توسط سلول های سرطانی و رشد این واحدها را آشکار کرده و جزئیات جالب‌توجه و دقیقی را در مورد نقش اثر واربورگ بر روی پیشرفت تومورها در اختیار جامعه علمی قرار می‌دهد؛ انتظار می‌رود که دانشمندان در آینده نتایج کسب‌شده در این پژوهش را مبنای کار خود قرار دهند و درمان سرطان و از بین بردن قطعی این بیماری را به واقعیت نزدیک‌تر کنند.

به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که برای روشن شدن متابولیسم سلول های سرطانی ، تیم ثولین از سلول‌های مخمر و ژن خانواده “Ras” که در تمامی واحدهای ساختاری حیوانات و سلول های سرطانی بدن انسان یافت می‌شود، استفاده کردند؛ مخمر سوخت و ساز بالایی دارد و بررسی پروسه‌های تبدیل قند به لاکتیک اسید در آن به مراتب، نسبت به واحدهای ساختاری پستانداران ساده‌تر است. محققان متوجه شدند که سلول‌های مخمر با مصرف قند به صورت گلوکز، به میزان زیاد، فعالیت پروتئین‌های Ras را بیشتر کرده و در نتیجه نرخ رشد این سلول‌ها را افزایش می‌دهند.

البته همانطور که ثولین اشاره کرده است، نتایج به دست آمده در مورد متابولیسم سلول های سرطانی در عین حال که از اهمیت بالایی برخوردارند، به عنوان قدمی کوچک در مسیر درمان سرطان به شمار می‌روند و برای تشخیص دقیق علت اصلی اثر واربورگ هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است.

مقاله تیم ثولین در ژورنال “Nature Communications” به چاپ رسیده است.

کیا علیپور