هفته گذشته، اعتراض‌های مردمی به وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور ادامه داشت که در برخی از موارد به اغتشاش نیز انجامید. عبدالرضا‌هاشم‌زایی، عضو فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی معتقد است: «وقتی جو سیاسی می‌شود و مطالبات آزادی و برگزاری اجتماعات اعتراضی می‌شود؛ مطالبات معترضان دیگر در پی دغدغه‌های اقتصادی نخواهد بود. این مساله حساسی است و نه‌تنها دولت بلکه کل حاکمیت، قوای سه‌گانه و نیروهای امنیتی باید این حق را برای مردم قائل باشند تا آنها حرف‌شان را بزنند.»
نظرتان را در خصوص اعتراض‌های مردمی و اغتشاشات اخیر، می‌خواهم بدانم. مطالبه اصلی مردم چیست؟
کمی به عقب برگردیم و این اعتراضات را ریشه‌یابی کنیم. امسال و پس از ایام انتخابات، شاهد هجمه‌هایی علیه دولت و علی‌الخصوص شخص آقای روحانی انجام بودیم. حتی از طریق تریبون‌های رسمی نیز شاهد این ماجرا بودیم. برخی دنبال بزرگ‌کردن مطالبات مردم هستند؛ البته نمی‌خواهم بگویم مشکلات مردم کوچک است؛ خیر، بلکه اقتصاد راه نیفتاده، رونق اقتصادی نیست و به‌رغم کنترل تورم، قدرت خرید مردم کم شده است. این امر موجب شد آمادگی‌ای به وجود آید و پس از تقدیم بودجه ۹۷ از سوی دولت به مجلس که در آن پیش‌بینی شده بود عوارض خروج از کشور چند برابر شود یا قیمت حامل‌های انرژی خصوصا بنزین افزایش پیدا کند و مواردی از این دست و همچنین بودجه برخی از نهادهای غیردولتی، مثل حوزه‌های علمیه برجسته شد – درصورتی که این بودجه‌ها در سال‌های دور، عمدتا توسط خود مردم تأمین می‌شده است- این شفافیت موجب شد با کمک از فضای مجازی، بر افکار عمومی تاثیر بگذارد. در نتیجه اولین حرکت اعتراضی را در مشهد شاهد بودیم که شعار علیه رئیس‌جمهور سر دادند و بیشتر مطالبات، اقتصادی بود.
در ادامه بعضی از موضع‌گیری‌ها و سخنرانی‌ها هم مردم را برای بیان این‌گونه مطالبات، تشویق می‌کردند. نهایتا وقتی این اعتراضات در سطح ایران گسترش پیدا کرد و سی، چهل شهر ایران به این اعتراض‌ها پیوستند، افراد دیگری هم بر این موج سوار شدند و از شرایط سوءاستفاده می‌کردند که این هم امری مسبوق به سابقه است.
چند شب پیش در یکی از تجمعات تهران در خیابان ولی‌عصر(عج) حضور پیدا کردم تا از نزدیک شاهد اوضاع باشم و با مردم رو در رو گفت‌وگو کنم؛ تقاضای افرادی که آنجا حضور داشتند، مطالبات رفاهی و معیشتی نبود. نوعا هم همین‌طور است؛ وقتی جو، سیاسی می‌شود و مطالبات آزادی و برگزاری اجتماعات اعتراضی می‌شود؛ مطالبات معترضان دیگر در پی دغدغه‌های اقتصادی نخواهد بود. این مساله حساسی است و نه‌تنها دولت بلکه کل حاکمیت، قوای سه‌گانه و نیروهای امنیتی بایداین حق را برای مردم قائل باشند تا آنها حرف‌شان را بزنند. وقتی در چهل سالی که انقلاب شده است و یک مجوز برای برپایی راهپیمایی اعتراضی به مردم ندادهایم؛ چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم؟ قانون اساسی مترقی‌ای داریم که برای تدوین آن زحمات بسیاری کشیده شده است. اصل ۲۷ قانون اساسی را مرور کنیم، در آنجا می‌خوانیم که تظاهرات برای عموم مردم آزاد است به این شرط که مسلحانه نباشد و به نظام اسلامی هم خللی وارد ننماید. اما طی این همه سال، یک مجوز راهپیمایی صادر نشده است. نتیجه‌اش این می‌شود که مثلا در مراسم ترحیم مهندس بازرگان، نیروهای امنیتی که در آنجا حضور پیدا می‌کنند، بیشتر از مردم است؛ انگار خودمان بیشتر ترس داریم.
البته که هر کشوری که بخواهد مثل ما استقلال داشته باشد، دشمنانی خواهد داشت، کسی منکر این اصل نیست. ما باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که اجازه نفوذ به آنها ندهیم که بخواهند مسائل و مشکلاتی را در داخل به وجود آورند. معتقدم این ناآرامی‌ها که بر پایه مطالبات اقتصادی مردم شکل گرفت، اکنون دارد از کنترل خارج می‌شود و باید با تدبیر با این‌گونه اعتراضات، برخورد کنیم.
نظرتان در خصوص برخورد جناحی با این اتفاقات چیست؟
موقعی که چند نفر در یک شهرستان جمع شوند و شعار علیه رئیس‌جمهور بدهند و جناح دیگری خوشحال شود، به‌نظرم برخورد جناحی تلقی می‌شود و در واقع در این حالت، منافع ملی است که به خطر می‌افتد. به هر صورت راهپیمایی‌هایی که تا کنون انجام شده، روی اقتصاد کشور تاثیر مستقیم می‌گذارد. ما در مسائل اقتصادی مشکل داریم؛ سال‌ها تحریم بودیم. تحریمی که نفت می‌فروختیم ولی پولش را نمی‌توانستیم وارد کشور کنیم و نتیجه‌اش شد بابک زنجانی و مشکلاتی از این دست. تمام این مسائل دست به دست می‌دهد و موجب ایجاد نارضایتی در جامعه می‌شود. در این حالت، نباید به خاطر کوبیدن جناح مقابل به این مسائل و مشکلات دامن بزنیم و متأسفانه از کنترل هم خارج بشود. این اعتراض‌های شبانه روی اقتصاد، بورس و بانک، خصوصا سرمایه‌گذاری خارجی تاثیرات منفی می‌گذارد. ما جزیره ثبات بودیم؛ چرا باید طی مدت پنج شش روز،مملکت به‌هم بریزد؟
اشاره کردید به اصل ۲۷ قانون اساسی و به رسمیت شناختن حق راهپیمایی برای شهروندان؛ طی این روزها که اعتراض‌های مردمی در جریان بوده، پلیس و نیروهای امنیتی برخورد خشن و کوبنده‌ای با معترضان نداشته‌اند؛ به نظر شما این رفتار تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد و تا چه زمان تحمل خواهد شد و برخورد دولت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رفتار پلیس خویشتندارانه بوده است. پلیس وظیفه‌اش همین است. باید در عین خویشتنداری، اوضاع را نیز کنترل کند. اینها اجنبی نیستند؛ این نیست که تا چهار تا جوان جمع شدند، با خشونت با آنها رفتار شود. به‌نظرم برخوردهای پلیس با معترضان خوب بوده است. من معتقدم در برخورد با مردم خط قرمز نداریم. ممکن است بعضی بخواهند سوءاستفاده کنند یا ممکن است در برخی موارد از خارج از ایران سازماندهی شده باشد که این را هم قبول ندارم. من خودم نسل اول انقلاب هستم و در تظاهرات ضدشاهنشاهی هم حضور داشتم.
و اما دولت؛ دولت را طی این چند ماه پس از انتخابات، تضعیف کرده‌اند. به نطق‌ها و سخنرانی‌ها خوب گوش کنید؛ به همین خاطر است که دولت از خود ضعف نشان داده است. البته که دولت هم به آن شکل که فکر می‌کنید در خصوص مسائل امنیتی، دارای اختیار نیست و تام‌الاختیار نیست.
- 17
- 5
