۱۴هزار ميليارد فرارمالياتی «مدرك پول ناسالم» نيست؟

 وزیر امور خارجه کشورمان هفته گذشته اظهاراتی را درمورد پولشویی در ایران مطرح کرد. محمدجواد ظریف عنوان کرد که «بالاخره پولشویی یک واقعیت است و خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برندو....» البته این اظهارات وزیر امور خارجه به مذاق بسیاری خوش نیامد و حتی این اظهارات را توهین به خود قلمداد کردند. با این حال، محمود صادقی، عضو فراکسیون امید مجلس بر این باور است که «باید بپذیریم پولشویی وجود دارد، انکار واقعیت به رفع این مشکل کمکی نمی‌کند.» موارد زیادی از پولشویی اتفاق می‌افتد و انکار آن جز به تشدید مشکلات کمک نمی‌رساند، موضوعی که مورد توافق بسیاری از کارشناسان است.

قانون مبارزه با پولشویی به‌عنوان اصلی‌ترین قانون حاکم بر اقدامات ضدپولشویی مشتمل بر ۱۲ ماده و هفت تبصره درجلسه علنی دوم بهمن‌ماه ۱۳۸۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که به گفته کارشناسان دارای اشکالات فراوانی است. دولت یک دهه بعد از اجرای قانون پولشویی لایحه اصلاح آن را به مجلس تقدیم کرد که طی آن اشکالات این قانون اعم از عدم تناسب جرم و مجازات‌ها، محدودبودن دایره شمول جرم به درون کشور، پیش‌بینی‌نشدن رویه‌های اجرایی مناسب برای توقیف اموال و تغییر در ترکیب شورای عالی در قانون فعلی و اصلاح اعضا با همکاری مجلس برطرف شد.

در همین راستا، فروردین‌ماه سال جاری بود که مسعود کرباسیان وزیر پیشین امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اینکه ضروری است در لایحه دولت ساختار عملیاتی برای مبارزه با پولشویی تعریف شود، گفت: «فعالیت‌های اجرایی از شورای عالی مبارزه با پولشویی باید منتزع شود و برای تامین نیازهای داخلی اصلاحاتی در قانون صورت گیرد.» هرساله تعداد زیادی فرار مالیاتی به عنوان پولشویی در کشور صورت می‌گیرد که در همین زمینه سیدکامل تقوی‌نژاد بیستم شهریورماه سال جاری طی سخنانی ضمن اشاره به ۳۹۰۰میلیاردتومان فرار مالیاتی در مناطق ویژه و آزاد اقتصادی و شناسایی ۲۲هزارمیلیاردتومان از فرارهای مالیاتی از تشدید مبارزه با این پدیده با اجرای طرح جامع مالیاتی خبر داد.

براساس اطلاعات منتشرشده، مبارزه با فرار مالیاتی از طریق سامانه‌های اطلاعاتی پیگیری می‌شود که نتیجه آن نیز بنا به گفته رئیس سازمان مطالبه حدود ۲۲هزارمیلیاردتومان طی سال ۹۶ و سه‌ماهه نخست سال جاری بوده که می‌توان از آن به‌عنوان یک رکورد تاریخی نام برد.

واقعیت را انکار نکنیم

یک عضو فراکسیون امید درباره واکنش برخی به اظهارات وزیر امور خارجه درباره وجود پولشویی در ایران، گفت: باید بپذیریم پولشویی وجود دارد، انکار واقعیت به رفع این مشکل کمکی نمی‌کند. به گزارش ایرنا، محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس درباره واکنش برخی از نمایندگان به اظهارات محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما موارد زیادی از پولشویی در ایران داریم.

بر اساس آماری که رئیس مرکز مبارزه با پولشویی در مردادماه امسال منتشر کرد، حدود ۱۴هزارمیلیارد فرار مالیاتی طی دو، سه سال اخیر در کشور رخ داده که توسط این نهاد به‌عنوان پولشویی کشف شده است. او ادامه داد: بخش دیگری از پولشویی توسط باندهای قاچاق مواد مخدر انجام می‌گیرد که طی سال‌های اخیر شناسایی شده‌اند. خیلی سخت نیست که آن را باور کنیم، چراکه قانون مبارزه با پولشویی در ایران، دیر به اجرا درآمده است. به‌علاوه، قانونی که در سال ۱۳۸۶ تصویب شد، دارای خلأ است و در دولت آقای احمدی‌نژاد جدیتی برای اجرای آن وجود نداشته و زمان طولانی صرف فراهم‌سازی سازوکارهای اجرایی آن شده است.

به همین دلیل، تنها حدود سه سال است که این قانون رسما اجرایی شده و مورد توجه قرار می‌گیرد. این نماینده مجلس با اشاره به آمارهای قاچاق مواد مخدر نیز تصریح کرد: یکی از مواردی که وجود داشت، انجام معاملات بانکی یکی از این باندها توسط حساب بانکی یک فرد خانه‌دار بود. در حوزه‌های دیگر هم، مطابق آمار، مواردی داریم و وزارت اقتصاد باید رسما آنها را اعلام کند. صادقی با تاکید بر اینکه پدیده پولشویی فراملی است، افزود: پولشویان معمولا این کار را در دو یا سه کشور انجام می‌دهند و گروه‌های تروریستی ازجمله داعش از این خلأ قانونی بهره می‌گیرند. در این موارد انکار واقعیت به رفع این مشکل کمکی نمی‌کند، باید به‌وجود معضل اعتراف و برای رفع آن راهکار ارائه کرد. نماینده تهران در مجلس در همین راستا، ادامه داد: این یک موضوع حقوقی- اقتصادی است، اما متاسفانه عده‌ای تلاش دارند آن را به موضوعی سیاسی تبدیل کنند.

البته اینکه افراد مخل امنیت ملی برای ردگم‌کنی دست به این اقدام می‌زنند، یک موضوع امنیتی است. رئیس مرکز مبارزه با پولشویی نمونه‌ای را مطرح کردند که بر اساس آن، یافتن تروریست‌های مجلس از طریق مکانیسم‌های مبارزه با پولشویی ممکن شد. این عضو فراکسیون امید با بیان اینکه برخی از مخالفان قانون مبارزه با پولشویی، معتقدند ما در ایام تحریم‌ها برای دورزدن تحریم‌ با مشکل مواجه می‌شویم، افزود: به نظر من پولشویی عموما از طریق مکانیزم‌های مرسوم و بانکی انجام می‌گیرد، در حالی که دورزدن تحریم‌ها عمدتا از طریق غیررسمی انجام می‌شود.