به گزارش مهر، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه ۲۴ مهر در ادامه بدعهدی این کشور در قبال توافق هسته ایِ ۱۴ جولای سال ۲۰۱۵ (۲۳ تیرماه ۱۳۹۴) موسوم به «برجام» از خروج واشنگتن از آن سخن گفت و اعلام کرد: پایان کامل برجام یک احتمال بسیار واقعی و قوی است. دیگر از امتیاز گرفتن دیگران از آمریکا خسته شده ام. شاید برخی بگویند که احتمال بیرون آمدن آمریکا از برجام، از احتمال ماندن در این توافق بیشتر باشد.
ترامپ روز جمعه گذشته نیز از تائید پایبندی ایران به برجام خودداری کرده و مدعی شد: توافق به ایران اجازه می دهد که برنامه هسته ایش را کامل کند و تا چند سال دیگر که محدودیت ها برطرف شود؛ ایران به سراغ تأسیسات هسته ای می رود. فقط در برابر یک تعلیق موقت، ایران برای مدت کوتاهی از تاسیسات هسته ای عقب افتاده است. آمریکا می گوید که چرا در ابتدای توافق کلّی پول به ایران داده شده است؟ ایران مرتکب موارد نقض این پیمان شده است و دو بار از محدودیت ۱۳۰ متریک تُن غنی سازی خود فرارتر رفته است. ایران بازرسان را ارعاب کرده است.
اتخاذ این رویکرد از سوی رئیس جمهور آمریکا با واکنش های منفی زیادی مواجه شد تا جائیکه وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه ۲۴ مهر خود در لوکزامبورگ با صدور بیانیه ای ضمن حمایت همه جانبه از برجام از کنگره آمریکا نیز خواستند تا از خروج واشنگتن از توافق هسته ای کشورهای ۱+۵ با ایران جلوگیری کند.
اتخاذ این رویکرد از سوی ترامپ آینده مبهمی را برای برجام رقم زده و اتخاذ رویکرد متحد از سوی مقامات ایرانی نیز موجب شده تا ادامه حیات توافق هسته ای در هاله ای از ابهام قرار بگیرد از همین رو برای روشن تر شدن این وضعیت با «داریل کیمبال» رئیس موسسه کنترل سلاح آمریکا به گفتگو نشستیم.
کیمبال از سال ۲۰۰۱ تا کنون مدیر اجرایی انجمن تحقیقاتی کنترل سلاح آمریکاست و در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط نشنال ژورنال به عنوان یکی از ۱۰ چهره تاثیرگذاری که نظریات آنها به شکل گیری سیاست های آتی در مورد آینده تسلیحات هسته ای کمک می کند معرفی شده است. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
*«دونالد ترامپ» روز دوشنبه ۲۴ مهر عنوان کرد که پایان برجام یک احتمال بسیار قوی است. وی روز جمعه نیز از تائید برجام خودداری کرده بود. اتخاذ این رویکرد چه وضعیتی را برای برجام رقم می زند؟
در حقیقت ترامپ با این اقدام خود کاری کرد که احتمال از بین رفتن کامل برجام قوت گرفت. ترامپ با وجود توصیه های متحدان کلیدی آمریکا و کارشناسان پیشرو در موضوع منع اشاعه جهان، اعلام کرد که برجام این توافق موفق هسته ای که در سال ۲۰۱۵ بین ایران و کشورهای ۱+۵ و اتحادیه اروپا به سرانجام رسید، را تائید نمی کند. ترامپ در بیان دلیل خود برای این کار عنوان داشت که معتقد است تحریم های لغو شده علیه تهران متناسب با محدودیت های تعریف شده برای ایران در برجام نیستند. ترامپ با این کار درها را برای اقدام کنگره و اعمال مجدد تحریم های لغو شده علیه ایران و همچنین اعمال تحریم هایی اضافه بر آنها باز کرد.
ترامپ همچنین تهدید کرده که اگر کنگره نتواند قانون جدیدی را علیه ایران اعمال کند به حضور آمریکا در برجام پایان می دهد و به این ترتیب امکان اعمال دوباره تحریم ها علیه ایران فراهم می شود. در همین رابطه سناتور «باب کورکر» و «تام کاتن» که هر دو از جمهوریخواهان حاضر در کنگره هستند اعلام کرده اند که بر اساس خواسته ترامپ پیش نویس قانونی را آماده می کنند که بر اساس آن اگر ایران از محدودیت های در نظر گرفته شده برای این کشور که بر اساس مفاد برجام تاریخ هایی برای پایان این محدودیت ها در نظر گرفته شده، عبور کند تحریم هایی علیه تهران اعمال شود.
*شما به پیش نویس مورد نظر سناتور کورکر و کاتن علیه ایران اشاره کردید، آیا با توجه به وضعیت موجود در کنگره امکان تصویب آن وجود دارد؟
به موجب پیش نویس مورد نظر کاتن و کورکر، امکان مذاکره مجدد و یکجانبه با ایران برای تغییر یک توافق چند جانبه امکان پذیر می شود. چنین پیش نویسی برای تصویب نیاز به رای بالای مثبت دارد. مثلا در سنا باید از ۱۰۰ رای ۶۰ رای مثبت را به خود اختصاص دهد. در حالیکه تعدادی از سناتورهای کلیدی دموکرات و برخی از سناتورهای جمهوریخواه مخالفت خود را با چنین رویکرد افراط گونه ای اعلام کرده اند پیش بینی می شود که این پیش نویس در کنگره تصویب نشود.
اگر کنگره این پیش نویس را تصویب نکند و ایران به برجام پایبند باشند ممکن است برجام به حیات خود ادامه بدهد. «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران تا کنون رفتار عاقلانه ای داشته و بصورت منطقی اعلام کرده که ایران اولین کشوری نخواهد بود که از برجام خارج می شود. اما وی این موضع را نیز اعلام کرده که اگر دیگر طرف ها برجام را به هم بزنند ایران فعالیت صلح آمیز هسته ای خود را از سر می گیرد.
هرچند روحانی این اظهارات را بیان کرده اما مشخص نیست که در صورت نقض برجام از سوی آمریکا و حرکت ترامپ در مسیر اعمال دوباره تحریم ها علیه تهران که نقض صریح برجام محسوب می شود آیا ایران فعالیت های هسته ای ممنوع شده در برجام را انجام می دهد یا خیر. اینکه ایران چنین رفتاری را از خود نشان می دهد یا نه تا حد زیادی به اقدامات اروپا بستگی دارد.
* شما به رفتار اروپا اشاره کردید، اگر آمریکا تصمیم به خروج از برجام بگیرید واکنش اروپا به آن چگونه خواهد بود؟
اگر آمریکا تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کرده و یا تحریم های قبلی را مجددا علیه تهران به اجرا بگذارد این تحریم ها شامل محدودیت های «فرا آمریکایی» می شوند که در خصوص شرکت ها و بانک هایی که با ایران کار می کنند اعمال می شود. اگر چنین وضعیتی رخ دهد فکر می کنم اتحادیه اروپا در مقام دفاع از بانک ها و شرکت های خود در برابر چنین تحریم های فرا آمریکایی برآید. چنینی اقدامی از سوی اتحادیه اروپا تا حد زیادی قدرت تاثیر تحریم های جدید آمریکا را کاهش داده و احتمال ادامه حضور ایران در برجام را افزایش می دهد زیرا به این ترتیب ایران می تواند از فواید سرمایه گذاری و تجارت که به موجب برجام فراهم شده همچنان بهره مند شود.
اشتباه ترامپ در عدم تائید برجام که با درخواست وی برای تصویب قانون و تهدید وی برای خروج از آن همراه شده است با حمایت جامعه بین الملل همراه نمی شود و این امکان را فراهم می سازد که ایران از برخی از محدودیت های موجود در برجام تخطی کند.
ایران باید هوشیار باشد تا در دامی که توسط برخی در واشنگتن پهن شده تا تهران را به عنوان عامل از بین رفتن برجام معرفی کنند نیافتد. علاوه بر آن ایران بنا به دلایل فنی و اقتصادی برای تولید ایزوتوپ های پزشکی و تولید برق نیازی به تخطی از محدودیت هایی که در برجام برای این کشور در نظر گرفته شده ندارد. ایران به ساز و کارهایی با کشورها دیگر از جمله روسیه در خصوص تامین سوخت مورد نیاز برای راکتورها رسیده، بنابراین بصورت منطقی ایران نیازی به افزایش توانایی خود برای غنی سازی اورانیوم (افزایش سطح غنی سازی) ندارد.
*ادامه سیاست های خصمانه آمریکا چه تبعاتی می تواند داشته باشد؟
متاسفانه سیاست غیر مسئولانه ترامپ ادامه حیات برجام را زیر سوال برده و می تواند بار دیگر ما را به سمت جنگ سوق دهد بویژه اگر ایران تصمیم بگیرد که بطور ویژه ای توانایی خود در غنی سازی اورانیوم را افزایش دهد و یا تهران از همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص بازرسی ها که با هدف تائید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای این کشور طراحی شده سرباز بزند.
روزهای سختی در پیش داریم. اما ممکن است رهبران هوشیار بر این وضعیت پیروز شوند. موسسه ما (انجمن کنترل سلاح) اینجا در واشنگتن بر روی این موضوع کار می کند که رهبران منتخب آمریکا را متقاعد کند که ایالات متحده به تعهدات خود در برجام عمل کند تا این تشویقی باشد برای همه طرف ها تا بطور کامل تعهدات خود را انجام داده و بدنبال حمایت جهانی برای حیات بندهای خلاقانه عدم اشاعه موجود در توافق برای سال های آینده باشیم.
- 15
- 4
