ناوچه جنگي يا نفتكش؟ درست در شرايطي كه ايالات متحده امريكا و ايران وارد جنگ لفظي در مورد تحريم صادرات نفت ايران شده‌اند، عربستان سعودي مدعي شده است كه نفتكش‌هاي اين كشور در درياي سرخ هدف حمله قرار گرفته‌اند، حمله‌اي كه انصارالله يمن هدف آن را يك ناوچه جنگي عربستان سعودي معرفي مي‌كند كه حامل نيرو و تجهيزات جنگي براي حمله به اهداف يمني بوده است.
در شرايطي كه شبكه المسيره يمن، نزديك به گروه انصارالله چهارشنبه شب، بلافاصله بعد از حمله، نام ناوچه هدف را هم عنوان كرده است، رسانه‌هاي سعودي در خبري كه ساعاتي بعد منتشر كردند هيچ نام يا جزيياتي در مورد نفتكشي كه ادعا مي‌كنند مورد حمله قرار گرفته است، اعلام نكردند.
اين تحولات درست سه روز بعد از سخنراني حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران رخ مي‌دهد كه در آن گفته بود: «خيال مي‌كنند وقتي ما مي‌گوييم هنگامي كه نفت ايران صادر نشود، هيچ كس نمي‌تواند نفت صادر كند به دنبال بستن تنگه هرمز هستيم در صورتي كه راه‌هاي فراواني وجود دارد و بستن تنگه هرمز روش ساده آن است، اما بسياري تنگه‌هاي ديگر براي اين كار در اختيار داريم.» ايالات متحده امريكا تهديد كرده است كه از آبان‌ماه سال جاري، صادرات نفت خام ايران را به صفر مي‌رساند.
روايت مشكوك سعودي
امنيت تنگه باب‌المندب با عرض ٢٠ كيلومتر كه روزانه معبر ٤ ميليون و ٨٠٠ هزار بشكه نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي بازارهاي جهاني است، به خطر افتاد. اين خط خبري است كه رسانه‌هاي وابسته به عربستان سعودي تلاش مي‌كنند به جهانيان برسانند. ساعاتي بعد از هدف قرار گرفتن يك ناوچه جنگي سعودي در سواحل غربي يمن، رسانه‌هاي دولتي عربستان سعودي با تغيير روايت تلاش كردند به شكلي وانمود كنند كه گويا جمهوري اسلامي ايران، تهديد خود براي تنگ‌تر كردن يك تنگه استراتژيك را عملي كرده است، سعودي‌ها براي طبيعي‌تر جلوه دادن ادعاي خود، يك گام فراتر هم برداشتند و به صورت يكجانبه انتقال نفت از طريق اين تنگه را كاملا متوقف كردند.
شبكه المسيره يمن در توضيح حمله صبح چهارشنبه، هدف اين حمله را يك ناو جنگي سعودي به نام دمام اعلام و تاكيد كرد كه اين حمله با استفاده از موشك انجام شده است. ساعاتي بعد خبرگزاري صباي يمن هم خبر داد كه حمله ديگري به يك ناوچه نظامي ائتلاف از طريق بندر دريهمي، در جنوب بندر بزرگ حديده هدف حمله نظاميان يمني قرار گرفته است. بر اساس روايت پايتخت پادشاهي عربستان سعودي، شبه‌نظاميان حوثي يمن عملياتي براي حمله به دو نفتكش سعودي انجام داده‌اند كه يك حمله خنثي شده و به نفتكش ديگر خساراتي جزيي وارد شده است.
ساعاتي بعد خالد الفالح، وزير نفت عربستان سعودي اعلام كرد كه صادرات نفت عربستان سعودي از طريق تنگه باب‌المندب در جنوب غربي شبه‌جزيره عربستان «به دليل نگراني براي امنيت نفتكش‌ها و خدمه آنها و نگراني‌هاي آلودگي محيط زيست» كاملا متوقف مي‌شود. بر اساس ادعاي وزارت نفت عربستان سعودي، دو نفتكشي كه مورد حمله قرار گرفته‌اند متعلق به شركت حمل و نقل دريايي دولتي عربستان، بحري بوده‌اند و هر يك ظرفيت ٢ ميليون بشكه نفت خام داشتند. وزارت نفت سعودي در بيانيه خود تاكيد كرده كه فقط يكي از اين دو نفتكش آسيب جزيي ديده است، هيچ يك از خدمه آنها آسيب نديده و نشت نفت در دريا رخ نداده است.
رويترز به نقل از وزارت انرژي كويت نوشت كه توقف صادرات نفت اين كشور از طريق تنگه باب‌المندب گزينه ممكني است. همزمان يك افشاگر سعودي، معروف به «مجتهد» در توييتي به اين موضوع پرداخت و نوشت: «كشتي هدف قرار داده شده در نزديكي باب‌المندب، يك ناو جنگي سعودي بود اما بن سلمان (وليعهد عربستان) نمي‌خواهد اعتراف كند كه حوثي‌ها قدرت نابودي ناوهاي جنگي‌اش را دارند به همين دليل ادعا مي‌كند كه (كشتي مورد هدف) يك نفتكش بوده است. » به گزارش خبرگزاري، فارس مجتهد افزود: «[بن سلمانِ] احمق نمي‌تواند بفهمد كه اعتراف به ناتواني در حفاظت از باب‌المندب پس از سه سال جنگ، خطرناك‌تر از اعتراف به هدف قرار گرفته شدن يك كشتي جنگي است.»
تلاش براي بين‌المللي كردن ماجرا
پايگاه خبري فارن پاليسي در گزارشي از اتفاقات اخير در درياي سرخ مي‌نويسد: «اين رويداد، به ويژه واكنش سعودي‌ها به آن، بيش از آنكه با امنيت انتقال انرژي ارتباط داشته‌باشد، مربوط به رقابت منطقه‌اي عربستان سعودي با ايران و البته تنش‌هاي رو به گسترش ميان تهران و واشنگتن است.
واقعيت اين است كه قيمت نفت در بازارهاي جهاني بعد از اين حمله تغيير چنداني نكردچراكه عربستان سعودي به سادگي مي‌تواند نفت خود را از طريق خط لوله به بنادر شمالي‌تر درياي سرخ ببرد و از آنجا، بدون استفاده از تنگه باب‌المندب، نفت خام صادراتي خود را به اروپا بفرستد يا حتي مسير قديمي دور زدن آفريقاي جنوبي را براي رسيدن به اروپا طي كند.»
استفاده از آبراهه دماغه اميد نيك در جنوب، به جاي تنگه باب‌المندب، مسير نفتكش‌هاي عربستان تا هلند را از ٢١ روز به ٣٦ روز افزايش مي‌دهد. كيت جانسون، خبرنگار حوزه اقتصاد جغرافيايي فارن پاليسي در ادامه مي‌نويسد: «[بعد از تغيير ادبيات ايران مبني بر توانايي بستن تنگه‌ها] عربستان سعودي به دلايل مختلفي، كاملا نشان داده است كه آماده است در اين ميدان بازي كند.
در شرايطي كه ائتلاف تحت رهبري عربستان سعودي عليه يمن، ادعا مي‌كند كه حمله حوثي‌ها شكست خورده و فقط يكي از نفتكش‌ها آسيب جزيي ديده است، اما عربستان بلافاصله اطلاعيه مي‌دهد كه كليه صادرات نفت خود را از تنگه باب‌المندب قطع كرده است. رياض در گذشته، با تهديدهايي بسيار بزرگ‌تر از اين براي صادرات نفتش مواجه شده است، اما هيچگاه چنين واكنشي نشان نداده است. در واقع مي‌توان گفت كه رياض در حال بهره‌برداري حداكثري از اين حمله است و در واقع مانند تمارض‌هاي نيمار در فوتبال، سعي مي‌كند تا توجه جهاني را به نقش ايران در جنگ يمن جلب كند.»
ريچارد مالينسون، از موسسه مشاوره انرژي اسپكتس در لندن به فارن پاليسي مي‌گويد: «هيچ نشانه‌اي وجود ندارد كه حوثي‌ها علاقه‌اي داشته‌باشند همه ترافيك عبوري از تنگه باب‌المندب را متوقف كنند، در عين حال به نظر نمي‌رسد ابزار چنين اقدامي را هم در اختيار داشته‌باشند. تصور من اين است كه سعودي‌ها تلاش مي‌كنند تا مساله را به عنوان يك تهديد بين‌المللي تبليغ كنند. هر چقدر رياض بيشتر موفق شود حوثي‌هاي يمن را به عنوان دست‌نشانده‌هاي ايران در يمن وانمود كند، روايت قدرتمندتري براي توجيه عملكرد خود به دست مي‌آورد.»
الن والد، تحليلگر مسائل عربستان سعودي در يادداشتي براي پايگاه خبري فوربس مي‌نويسد: «هدف عربستان سعودي فقط و فقط كشيدن پاي قدرت‌هاي بين‌المللي به جنگ يمن است.»
جيمز دورسي، تحليلگر مسائل خاورميانه به خبرگزاري فرانسه مي‌گويد كه رياض بعد از سه سال جنگ بي‌نتيجه تلاش مي‌كند تا «جنگ فراموش‌شده» خود را به يك بحران بين‌المللي تبديل كند. دورسي تاكيد مي‌كند: «قطع صادرات نفت باعث مي‌شود تا جنگ فراموش شده، دوباره در صدر خبرهاي جهاني قرار بگيرد و ضمن افزايش تنش‌ها در منطقه، پاي قدرت‌هاي جهاني را براي كمك به سعودي‌ها در جنگ به يمن باز كند.» كامل الحرمي، تحليلگر كويتي بازار نفت به خبرگزاري فرانسه در اين مورد مي‌گويد: «اثر توقف حمل و نقل نفت عربستان از طريق درياي سرخ بر قيمت نفت مقطعي و ناچيز خواهد بود، اما اثر اصلي اين اقدام، نظامي خواهد بود.
اين رويداد مي‌تواند باعث افزايش حضور نظامي ناوهاي جنگي امريكايي و حتي روسي در درياي سرخ شود كه احتمال تنش‌هاي نظامي را به‌شدت زياد مي‌كند.» به گزارش رويترز، محمد علي الحوثي، رهبر انصارالله در پيامي كه در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر كرده است ضمن تاكيد بر اينكه انصارالله براي جلوگيري از حملات عربستان سعودي توان بستن تنگه باب‌المندب را دارد، نوشت: «ما مساله امنيت آمد و شد دريايي از طريق تنگه باب‌المندب را جدي مي‌گيريم و نمي‌خواهيم به نيروهاي متجاوز بهانه بدهيم كه ادعا كنند اين مسير دريايي در خطر قرار دارد.»
پريدن ابوظبي بر واگن تبليغات
امارات متحده عربي كه در جنگ يمن در كنار عربستان سعودي قرار دارد، بلافاصله خط تبليغاتي سعودي در مورد حمله ادعايي به نفتكش و بزرگنمايي نقش ايران در اين حمله را دنبال كرد. وزارت امور خارجه و همكاري‌هاي بين‌المللي امارات متحده عربي با صدور بيانيه‌اي تاكيد كرد كه اين عمليات را يك عمليات تروريستي مي‌داند كه به امنيت رفت و آمد در آب‌هاي بين‌المللي ضربه خواهد زد.
در اين بيانيه با تكرار اتهام‌هاي واهي ائتلاف تحت رهبري عربستان آمده است: «اين حمله بزدلانه بازتاب‌دهنده نقش منفي و خطرناك ايران در حمايت از گروه شبه‌نظامي كودتاگر و عملكرد خصمانه آنها در تامين سلاح، تجهيزات و موشك‌هاي بالستيك براي تروريست‌ها حوثي است. » به گزارش روزنامه نشنال امارات، انور قرقاش، وزير مشاور تندروي دولت امارات در امور خارجه كه در يك انديشكده بريتانيايي سخنراني مي‌كرد، گفت: «اين يك حمله غيرمسوولانه است كه آثار آن فراتر از منطقه را تحت تاثير قرار خواهد داد. »
انور قرقاش در ادامه صحبت‌هايش ضمن ابراز اميدواري براي موفقيت استراتژي ضدايراني دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا گفت: «اميدوارم اروپا و امريكا بتوانند بر اختلاف نظرهاي‌شان براي رويارويي با ايران فائق بيايند؛ يك غرب متحد، ستون امنيت بين‌المللي است. ما نسبت به اختلاف نظرهايي كه ميان اروپا و امريكا در مورد ايران وجود دارد، نگراني‌هايي داريم.» عربستان سعودي و امارات متحده عربي كه سه سال است وارد جنگ عليه يمن شده‌اند، يكي از بهانه‌هاي اصلي خود براي اين جنگ را «حفظ امنيت آبراه‌هاي بين‌المللي» عنوان مي‌كنند.
ابوظبي در تيررس پهپادهاي انصارالله
عصر روز پنجشنبه شبكه المسيره يمن، خبرداد كه پهپاد جديد گروه انصارالله با عنوان «صماد ٣» فرودگاه ابوظبي را هدف قرار داده است. اين اولين‌بار است كه گروه‌هاي يمني، با استفاده از پهپاد يك مركز استراتژيك در پايتخت امارات را هدف قرار مي‌دهند. مقام‌هاي اماراتي حاضر به تاييد اين حمله نشدند، اما ساعاتي بعد از حمله، حساب كاربري رسمي فرودگاه ابوظبي با تاييد وقوع يك حادثه در اين فرودگاه مدعي شد كه عامل اين حادثه يك خودرو بوده است.
در توييت فرودگاه آمده است: «فرودگاه ابوظبي مي‌تواند وقوع يك حادثه مربوط به يك خودروي خدمات در ترمينال ١ اين فرودگاه در ساعت ٤ بعدازظهر (به وقت محلي) را تاييد كند. اين اتفاق تاثيري بر فعاليت‌هاي فرودگاه نداشته و ورود و خروج پروازها طبق برنامه ادامه دارد. » نيروهاي يمني پيش از اين با استفاده از پهپادي با عنوان صماد ٢ به يكي از پالايشگاه‌هاي نفتي عربستان سعودي حمله كرده‌بودند. به گزارش خبرگزاري فارس، روز پنجشنبه «عبدالله حسن الجفري» سخنگوي رسمي نيروي هوايي يمن اعلام كرد پهپاد «صماد ۳» با پيمودن ۱۵۰۰ كيلومتر بدون اينكه رادارهاي امارات موفق به رصد آن شوند، وارد آسمان امارات ابوظبي شد.
شهاب شهسواري
- 19
- 4
