جزئیات تازه از تغییرات در دولت

حسن روحانی چه در سر دارد؟ آیا او قرار است پس از این همه پافشاری و محافظه کاری به خواسته‌ها و مطالبات میلیون‌ها رای دهنده و توصیه اقتصاددان و دلسوزان کشور برای تغییر در کابینه تن در دهد و از سویی گزینه‌ها و تغییرات پیش رو می‌تواند نویده دهنده روزهای خوشی برای جامعه ایران و نیز دولت پر از حکایت و دردسر حسن روحانی باشد؟!

به هر روی به نظر می‌رسد که تغییرات، بسیار جدی است و پس از اتمام تعطیلات مجلسی‌ها قرار است که روحانی گزینه‌های پیشنهادی خود را برای وزارتخانه صمت، اقتصاد و دارایی، کار و رفاه اجتماعی، علوم، راه و شهرسازی و وزارت کشور به وکلای ملت معرفی کند. از سویی این تغییرات شامل حال نوبخت و واعظی حلقه خاکستری روحانی نیز خواهد شد و از طرفی منابع آگاه از این مهم خبر داده‌اند که جهانگیری به دلیل تشدید اختلافات احتمالا صندلی معاون اولی در دولت را ترک کند. به هر روی به نظر می‌رسد که جابه جایی و سایر تغییرات چشمگیر در دولت دوازدهم تنها یک تغییر نیست بلکه نشان از یک برنامه جدی، آن هم زمینه‌سازی دولت برای انتخابات ۱۴۰۰ با محوریت اصولگرایان با کمک حزب چندنفره اعتدال توسعه است.

لیستی از تغییرات در راه

زمزمه‌های گوشه و کنار حکایت از این مهم دارد، پرزیدنت روحانی که طی یک سال گذشته بیش از هر زمان دیگری مشی محافظه‌کارانه در دولت تدبیر و امیدش در پیش گرفته بود و اغلب مسیری را که خود مصلحت می‌دید در پیش می‌گرفت سرانجام به خواسته‌های اقتصاددانان و بزرگان اصلاح طلب تن در داده و درصدد تغییرات بسیار بزرگی در دولتش است. از این رو، از آنجا که رئیس جمهور طی روزهای اخیر درصدد معرفی گزینه‌های خود برای وزارت اقتصاد، رفاه، صمت و راه بود اما تنها ساعاتی پس از آن محمود واعظی رئیس دفتر روحانی طی خبری اعلام کرد: «مجلس در اولین روز پس از تعطیلات اگر تشکیل جلسه دهد، اسامی‌وزرای پیشنهادی را اعلام خواهیم کرد.» بر این اساس، به نظر می‌رسد که تغییرات تنها معطوف به وزارتخانه‌های اقتصاد، رفاه، راه و صمت نمی‌شود بلکه تغییرات بیشتری در راه است. بدین ترتیب، منابع آگاه به آفتاب یزد خبر داده‌اند که پس از پایان تعطیلات روزهای شلوغ و سخت مجلس برای بررسی گزینه‌های پیشنهادی دولت و انتظار حسن روحانی و گزینه‌های او برای اخذ رای اعتماد از راه خواهد رسید. به هر روی، شنیده‌ها حکایت از این مهم دارد که طی روزهای آتی آن هم پس از بازگشت وکلای ملت از تعطیلات چند روزه شان و بعد از رفع خستگی نه چندان طولانی بهارستانی‌ها به دلیل حاشیه‌های ناشی از تصویب لایحه سی. اف. تی، دولت گزینه‌های خود را برای چند وزارتخانه صمت، اقتصاد و دارایی، کار و رفاه اجتماعی، علوم، راه و شهرسازی و وزارت کشور در خانه ملت رو خواهد کرد که خود نشان از یک گردگیری و خانه تکانی اساسی در دولت پس از تشدید انتقادها نسبت به خود دارد. اما در این میان مسئله مهم گزینه‌های در دست روحانی است که باید دید این گزینه‌ها تا چه اندازه نخست می‌تواند دل مجلسی‌ها را برای دادن رای اعتماد به آنها به دست آورد و از سویی از آنجایی که انتظار می‌رود این تغییرات رئیس جمهور روحانی که در مواردی به یک جابه جایی شبیه است تا تغییر به مفهوم واقعی، بتواند با توجه به اوضاع کنونی و چالش‌های موجود مثمرثمر و اثرگذار باشد و به حل مشکلات در وزارتخانه‌های مذکور بینجامد. 

ویسه و دژ پسند گزینه‌های قطعی؟

قبل از هر چیز تغییرات در دو وزارتخانه صمت و اقتصاد و دارایی با توجه به حجم وسیعی از انتقادات ومشکلات در آنها بیش از سایر وزارتخانه‌ها مورد توجه است. بنابراین از آنجا که از مدتها قبل انتقادات بسیاری نسبت به محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت به دلیل تخصیص ارز به بخش‌های غیرمرتبط وجود دارد رفتن او بنا به گفته منابع آگاه قطعی شده است، به همین دلیل رضا ویسه که چندی پیش از سوی دفتر رئیس جمهور به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت صمت به جای محمد شریعتمداری معرفی شده است همچنان روحانی به عنوان گزینه وزارت صمت روی آن تاکید دارد و همچنین برخی بر این باورند که احتمال اخذ رای اعتماد او از مجلسی‌ها بسیار بالاست. رضا ویسه معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیس‌جمهور است. او ریاست هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) را بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ برعهده داشته است.

در سال ۱۳۷۹ او نشان دولتی درجه سوم کار و تولید را از هیئت وزیران ایران دریافت کرد و در دولت هشتم به عنوان معمار اصلی صنعت خودرو ایران شناخته شد. از سویی فرهاد دژپسند نیز که طی روزهای اخیر قرار بود به عنوان گزینه پیشنهادی رئیس جمهور به مجلس برای صندلی اقتصاد و دارایی به جای مسعود کرباسیان وزیر سابق اقتصاد از سوی دفتر روحانی همراه با سه گزینه دیگر وزارتخانه‌های اقتصادی معرفی شود همچنان رئیس جمهور مصمم است که او را به عنوان گزینه پیشنهادی خود برای وزارت اقتصاد و دارایی به مجلس معرفی کند. دژپسند سابقه حضور در معاونت طرح و بودجه سازمان برنامه و بودجه دولت یازدهم، معاونت تولیدی سازمان برنامه در دولت نهم و معاونت طرح ریزی اقتصادی وزارت بازرگانی دولت هشتم را دارد. او اکنون نیز به عنوان رئیس مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌ نگری سازمان برنامه و بودجه مشغول فعالیت است. و شانس او هم برای رای کسب اعتماد بالاست و نمایندگان سعی خواهند کرد این وزارتخانه را از بلاتکلیفی نجات دهند.

نقشه حلقه خاکستری برای شریعتمداری

درحالی که خبرهای گوشه و کنار حکایت از جابه جایی محمد شریعتمداری از وزارت صمت به وزارت رفاه دارد به نظر می‌رسد که یاران خاکستری حسن روحانی چندان با حضور شریعتمداری در دولت موافق نیستند و از آنجا که انتقادهای فراوانی به دلیل گرانی‌ها و تخصیص ارز به بخشهای نامرتبط نسبت به محمد شریعتمداری وجود دارد به نظر می‌رسد که در مجلس رای اعتماد لازم را کسب نکند و از قطار دولت پیاده شود. به همین دلیل هم برخی از یاران حلقه خاکستری به ویژه با علم بر این مهم درصدد سوزاندن او هستند تا در نهایت علی اصغر مونسان رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که از چهره‌های نزدیک به حلقه خاکستری و نزدیک به روحانی است را به عنوان گزینه نهایی به مجلس معرفی کنند. به نظر می‌رسد که آنها برای سوزاندن محمد شریعتمداری در دولت روحانی جزم است و این مهم خود نیز به یک اختلاف نه چندان قدیمی‌میان واعظی و شریعتمداری بازمی‌گردد. گویا میان شریعتمداری که رئیس ستاد حسن روحانی در انتخابات ۹۶ بود و واعظی اختلاف نظرهایی ایجاد شده که موجب گردید کدورت‌هایی به وجود بیاید.

صندلی خالی سخنگوی دولت

اکنون ماه‌هاست که از استعفای نوبخت از سمت سخنگویی دولت دوازدهم می‌گذرد و صندلی سخنگویی همچنان خالی است و تا به امروز کسی برای تصاحب این صندلی پیشقدم نشده است. پس از اینکه علی ربیعی وزیر سابق کار و رفاه اجتماعی مسئولیت سخنگویی دولت را نپذیرفت و نشستن بر این جایگاه را در شرایط کنونی یک ریسک بزرگ خواند، پیشنهاد سخنگویی دولت به فریدون وردی نژاد مشاور رسانه‌ای رئیس دفتر روحانی داده شد که حتی وردی نژاد هم این پست را نپذیرفت. گمانه‌زنی‌ها حاکی بر این است که هیچ فردی آن طور که باید مشتاق تکیه زدن بر صندلی سخنگویی دولت در شرایط کنونی نیست و به نظر می‌رسد که همچنان باید با صندلی خالی در این بخش از دولت مواجه باشیم.

نوبخت، رئیس دفتر یا وزیر علوم؟!

بر این اساس، از آنجا که رفتن محمد باقر نوبخت از سازمان برنامه و بودجه قطعی شده این احتمال وجود دارد که نوبخت بارش از سازمان برنامه و بودجه را برای وزارت علوم ببندد و از سویی گمانه‌ها از این مهم حکایت دارد که نوبخت علیرغم عملکرد نامطلوبش در دولت همچنان قرار است با روحانی و سایر یارانش همراه باشد.حال آنکه اگر نوبخت به عنوان گزینه پیشنهادی روحانی برای وزارت علوم در مجلس موفق به کسب رای اعتماد از سوی مجلسی‌ها نشود به جای واعظی به دفتر رئیس جمهور خواهد رفت. از سویی گمانه‌زنی‌ها از این امر حکایت دارد که گزینه دیگر روحانی برای وزارت علوم، محمود نیلی احمد آبادی رئیس دانشگاه تهران برای صندلی وزارت علوم است. محمود نیلی احمد آبادی که چندی پیش طی حکمی‌از سوی وزیر علوم به مدت چهار سال در سمت ریاست دانشگاه تهران ابقا شد از دانشگاهیان اصلاح طلب و در زمره ۲۵۵ نفر اساتیدی است که پیش از یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری حمایت خود را از روحانی اعلام کرده بودند.او پس از استیضاح رضا فرجی دانا و دو ماه سرپرستی محمدعلی نجفی بر این وزارتخانه در مهرماه ۹۳ طی نامه‌ای توسط رئیس‌ جمهور به عنوان وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس معرفی گردید اما موفق به کسب رای اعتماد از سوی مجلس نهم نشد.

خیز واعظی برای معاون اولی؟!

واعظی هم از تغییرات بی نصیب نخواهد بود. او که خود در همه تغییرات پیش رو به تعبیر برخی نقش اساسی دارد، قرار است به جای رحمانی فضلی به وزارت کشور برود. در مقابل رحمانی فضلی به عنوان یکی از یاران نزدیک علی لاریجانی علیرغم همه انتقادات اصلاح طلبان نسبت به خود طی سالهای اخیر از حسن روحانی حکم ریاست سازمان برنامه و بودجه را خواهد گرفت.

احتمال رفتن جهانگیری از دولت

قابل کتمان نیست که این روزها دلخوری جهانگیری حتی نسبت به روزهای نخست تشکیل دولت و معرفی کابینه افزایش یافته است. ماجرای تشدید دلخوری از جهانگیری و مقابله با او به انتقادات تند و تیز اخیر برخی از اعضای حزب کارگزاران از حسن روحانی و دولت‌اش بازمی‌گردد. 

جهانگیری از اعضای اصلی حزب کارگزاران سازندگی است و رئیس‌جمهور انتظار طرح چنین انتقاداتی از جانب اعضای حزب متبوع معاون اول را نداشته است. با این حال به نظر می‌رسد جهانگیری این روزها بر سر دوراهی است بین ماندن و رفتن. گفته می‌شود در صورت رفتن وی واعظی جایگزین وی می‌شود و گزینه دیگری برای وزارت کشور معرفی می‌شود.

همه تغییرات برای انتخابات ۱۴۰۰

آنچه که در این میان بیش از هر چیز قابل توجه است رفتن احتمالی رحمانی فضلی از وزارت کشور پس از این همه مقاومت طی ۳ سال اخیر و جانشینی احتمالی او به جای نوبخت در سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی از دستگاه‌های مهم و پرسر و صدای دولت است این جابه جایی و سایر تغییرات چشمگیر دولت نشان از یک برنامه جدی و اهداف بزرگ دارد و نمی‌توان گفت که دولت تنها به دلیل افزایش انتقادات و نارضایتی‌ها نسبت به خود درصدد چنین تغییراتی است بلکه به نظر می‌رسد دولت روحانی درصدد زمینه‌سازی برای انتخابات ۱۴۰۰ آن هم با محوریت یکی از اعضای هیئت رئیسه مجلس است. درواقع گویا شیخ دیپلمات قصد دارد به نام مردم به کام اصولگرایان گام بردارد.