اردوغان به دنبال روابط استراتژیک با آمریکاست

یک هفته پیش از سفر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به کاخ سفید، ایالات متحده اعلام کرد "واحدهای حفاظت از خلق" (وای پی جی)، یک گروه کرد مستقر در سوریه و از متحدان کلیدی ایالات متحده در جنگ علیه داعش را مسلح خواهد کرد. ترکیه، وای پی جی را سازمان تروریستی می داند و اردوغان چند بار از ترامپ خواسته است در این تصمیم تجدید نظر کند و می خواهد به صورت حضوری نیز این قضیه را مطرح کند.

اما در بیانیه مشترکی که روز سه شنبه کاخ سفید منتشر شد، اردوغان از محکومیت کاخ سفید دست برداشت. اردوغان گفته است همکاری با وای پی جی "علیه توافقی است که ما به آن رسیده ایم"؛ توافقی که می گوید صرف همکاری با یک سازمان تروریستی علیه نظم بین المللی است.

این موضع به سختی می تواند به معنای انتقاد مستقیم اردوغان از همتای آمریکایی اش باشد، به ویژه وقتی آن را در ذیل اظهاراتی بررسی کنیم که اردوغان مطرح کرد و طی آن دو بار به پیروزی انتخاباتی ترامپ اشاره کرد.

بولنت علیرضا، در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی می گوید: "حدس من این است که اردوغان تحولی بسیار ناخوشایند را هضم کرد چرا که مصمم است تا در مسیر درستی با ترامپ گام بردارد."

وی ادامه می دهد :" هر دو طرف انگیزه های بسیاری دارند تا اطمینان پیدا کنند ملاقات های علنی شان خوب پیش رود. هر دو طرف شجاعت بسیاری به خرج می دهند."

احتمال اینکه اردوغان ملایم باشد بالا است چرا که او انتظار دارد در قبال این رفتار خوب چیزی به دست آورد. علیرضا حدس می زند ترامپ شاید به ترکیه اجازه حمله به پ ک ک را بدهد، گروه کرد دیگری در خاک عراق، که ایالات متحده آن را تروریستی اعلام کرده است. برخی کارشناسان می گویند شاید دولت ترامپ از این هم فراتر رود و بحث فتح الله گولن، روحانی ترک ساکن پنسیلوانیا، که اردوغان وی را مقصر کودتای نافرجام جولای ۲۰۱۶ می داند را پیش بکشد؛ بدون اینکه واقعا با استرداد وی موافقت کند. همان طور که ترامپ و اردوغان در بیانیه شان مطرح کرده اند دو کشور همچنین می توانند روابط اقتصادی را مستحکم تر کنند.

اماندا اسلوت، از اعضای مرکز "اش"(ASH) در دانشکده کندی دانشگاه هاروارد و معاون پیشین دستیار وزیر خارجه در امور اروپا و شرق مدیترانه در دولت باراک اوباما می گوید: "روابط اقتصادی همواره زمینه ای در حال توسعه در روابط دو طرفه بوده است. اردوغان و اوباما در سال ۲۰۰۹ متعهد شدند طرح های جدیدی اجرا کنند، اما این طرح ها هیچ موقع به طور کامل توسعه پیدا نکرد. اقتصاد، زمینی حاصلخیز برای همکاری است، فارغ از سیاست و بر اساس منافع مشترک."

و در نتیجه اردوغان و ترامپ محترمانه بازی می کنند تا روابط ترکیه و ایالات متحده دوباره تنظیم شود، حتی اگر لازم باشد توافق ها تغییر پیدا کند، اما، بعد، به نظر این تغییرات با نظرات رئیس جمهور ایالات متحده سازگار خواهد بود.

دسامبر ۲۰۰۹ اوباما از اردوغان که آن زمان نخست وزیر ترکیه بود، در کاخ سفید پذیرایی کرد. در آن زمان اوباما از ترکیه به خاطر تعهدش به حاکمیت قانون و حقوق اقلیت ها تقدیر و بر روابط استراتژیک میان دو کشور تاکید کرد.

هر چند در این سال ها خیلی چیزها تغییر کرده است. اردوغان اینک رئیس جمهور است و سیاستمداران و روزنامه نگاران مخالف را سرکوب کرده است ( اگر مواضع رد و بدل شده میان اردوغان و اوباما در طی هشت سال بررسی شود می بینیم که واژه "دوست" کاملا از مواضع رسمی حذف شد).

ترامپ در بیانیه مشترکش با اردوغان، از کشورهایی صحبت کرد که متعهد به جنگ هستند. رئیس جمهور ایالات متحده گفته است: "شجاعت ترکیه در جنگ افسانه ای است." ترامپ به ارتقای روابط اقتصادی و تجاری اشاره کرد، اما بیانیه وی، بیش از هر چیز بر جنگ علیه تروریسم متمرکز بود.

اردوغان و نه ترامپ، بر "ارزش های مشترک دموکراتیک و منافع مشترک" و بر روابط استراتژیک تاکید کرد.

علیرضا می گوید: "ترامپ اصلا راجع به روابط استراتژیک صحبت نکرد. اردوغان بود که بحث اش را پیش کشید."