مخالفان ترامپ از ابتدای ریاست‌جمهوری او امیدوار بوده‌اند که اثبات تبانی ستاد انتخاباتی او با روس‌ها از سوی بازپرس ویژه این پرونده بتواند برای اولین بار در تاریخ ایالات متحده یک رئیس‌جمهور را از قدرت پایین بکشد اما اکنون رسوایی پرداخت حق‌السکوت به یک بازیگر زن فیلم‌های مستهجن برای کتمان کردن رابطه جنسی خود با ترامپ و اعترافاتی که وکیل سابق او اخیرا علیه تخلفات مالی او در زمان انتخابات انجام داده، امید آنها را پررنگ‌تر کرده است.
در این میان، نامحبوب بودن ترامپ برای قشر قابل توجهی از جامعه آمریکا و سیاست‌های جنجالی او در رابطه با همسایگان، متحدان اروپایی، شرکای تجاری و ناتو و همچنین بی‌توجهی او به پیمان‌ها و توافقات بین‌المللی نیز باعث شده واژه استیضاح بیش از هر رئیس‌جمهور دیگری با نام او همنشین شود.
طبق قانون اساسی آمریکا، در صورت استیضاح و برکناری ترامپ، «مایک پنس» معاون او به عنوان جانشین رئیس‌جمهور، اداره امور کشور را تا زمان انتخابات بر عهده خواهد گرفت اما آیا اصلا چنین اتفاقی قابل تصور است؟
پاسخ این است که برروی کاغذ چنین اتفاقی ممکن است و آنگونه که رسانه‌های آمریکایی نوشته‌اند می‌توان ترامپ را به اتهام نقض سوگند ریاست جمهوری‌اش برای "حفظ و حمایت از قانون اساسی آمریکا" استیضاح کرد. قانون نیز در این باره تصریح کرده است که رئیس‌جمهور را می‌توان به خاطر خیانت به کشور، رشوه‌خواری یا سایر جرایم، استیضاح و از سمتش برکنار کرد اما این کار در عمل نیازمند شرایطی است که تحقق آنها تا حدودی دشوار به نظر می‌رسد.
رویه و شرایط استیضاح در قانون اساسی
قانون اساسی آمریکا می‌گوید که استیضاح رئیس‌جمهور باید به تأیید هر دو مجلس کنگره یعنی مجلس نمایندگان و مجلس سنا برسد و به همین دلیل، برکناری ترامپ از قدرت در حال حاضر هدف دوردستی برای دموکرات‌ها به شمار می‌رود. آنها برای تسلط به کنگره باید در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر ۲۳ کرسی به مجموع کرسی‌های فعلی خود در مجلس نمایندگان و ۲ کرسی نیز به تعداد کرسی‌های فعلی خود در مجلس سنا اضافه کنند.
بسیاری از تحلیلگران با توجه به نتایج نظرسنجی‌های انجام‌شده در ایالت‌های مختلف، کسب اکثریت مجلسین کنگره را در انتخابات نوامبر از سوی دموکرات‌ها محتمل می‌دانند اما مشکل اصلی اینجاست که در حالیکه تصویب طرح استیضاح رئیس‌جمهور در مجلس نمایندگان طبق قانون تنها به آرای "نصف به علاوه یک" نمایندگان نیاز دارد، تصویب آن در سنا نیازمند رای مثبت دو سوم سناتورهاست. این بدان معناست که تعدادی از سناتورهای جمهوری‌خواه نیز باید از این طرح حمایت کنند.
هم‌اکنون دموکرات‌ها ۴۹ نماینده در مجلس ۱۰۰ نفره سنا دارند و اگر در انتخابات نوامبر با گرفتن دو کرسی از جمهوری‌خواهان به عدد ۵۱ برسند، باز هم برای استیضاح ترامپ دستکم به رای موافق ۱۵ سناتور جمهوری‌خواه نیاز خواهند داشت.
با این حال، گمانه‌زنی درباره امکان استیضاح ترامپ پس از انتخابات نوامبر آنچنان در فضای سیاسی کنونی آمریکا قوت گرفته که شرکت در این انتخابات به انتخاب بین باقی ماندن ترامپ در قدرت یا برکناری او تبدیل شده است و در حالیکه دموکرات‌ها موضع شفافی تاکنون در این زمینه اتخاذ نکرده‌اند، برخی نامزدهای جمهوری‌خواه از طرح احتمال استیضاح ترامپ در صورت پیروزی دموکرات‌ها به عنوان ابزاری برای تقویت مشارکت طرفداران حزب خود در این انتخابات استفاده می‌کنند.
نظرسنجی‌های اخیر نیز گویای تمایل تقریبا نیمی از مردم آمریکا به استیضاح ترامپ است. نتایج تازه‌ترین نظرسنجی مشترک «اکسیوس» و مرکز افکارسنجی «مانکی» نشان می‌دهد ۴۴ درصد از آمریکایی‌ها مایلند که کنگره روند استیضاح ترامپ را آغاز کند. این رقم بیش از آمار افرادی است که در سال ۱۹۷۴ در پی رسوایی «واتر گیت» ریچارد نیکسون، رئیس جمهور پیشین آمریکا، خواهان استیضاح او بودند.
نگرانی ترامپ از استیضاح
موضوع استیضاح ترامپ به نظر، خودِ او را نیز به شدت نگران کرده است. او هفته گذشته در واکنش به این مسئله در مصاحبه با بلومبرگ مدعی شد که با توجه به اقتصاد قدرتمندی که بوجود آورده و همچنین عملکردش در حوزه سیاست خارجی، دموکرات‌ها نمی‌توانند او را استیضاح کنند.
ترامپ همچنین در این مصاحبه از تبعات سیاسی این اقدام به عنوان یکی دیگر از موانع استیضاح شدنش یاد کرد و گفت: «اگر من استیضاح شوم، آن‌وقت هر رئیس‌جمهور دیگری در آینده ممکن است به سرنوشت من دچار شود. نمی‌شود هر حزبی که کنترل کنگره را در دست گرفت به فکر استیضاح رئیس‌جمهور مخالف خود بیفتد؛ آنهم رئیس‌جمهوری که کارش را به خوبی انجام می‌دهد.»
برخی تحلیلگران معتقدند اصرار بیش از حد ترامپ به مذاکره با ایران نیز به دلیل نگرانی او از تاثیراتی است که تحریم نفتی ایران در ابتدای ماه نوامبر می‌تواند بر قیمت سوخت در آمریکا و در نتیجه، سرنوشت انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره داشته باشد.
هرچند مشخص نیست که دموکرات‌ها حتی در صورت کسب اکثریت کنگره، طرح استیضاح رئیس‌جمهور را کلید خواهند زد یا خیر، اما در هر حال، ترامپ با سفرهای تبلیغاتی ماه‌های اخیر خود به ایالت‌های مختلف برای جلب حمایت از نامزدهای مورد اعتمادِ جمهوری‌خواه نشان داده است که نسبت به این مسئله بی‌توجه نیست؛ بویژه آنکه کارشناسانی چون «دانا برزیل» مدعی‌اند برخی نمایندگان فعلی جمهوری‌خواه نیز همانند دموکرات‌ها خواستار استعفای ترامپ هستند!
- 14
- 5
