با پایان بررسی جزئیات بودجه ۹۷ در کمیسیون تلفیق، طبق قانون متن گزارش نهایی این کمیسیون در اختیار نمایندگان قرار گرفت تا پیشنهادات خود را نسبت به ماده واحده و بندهای آن اعلام کنند. البته با توجه به اینکه بررسی کلیات و جزئیات لایحه بودجه ۹۷ از روز یکشنبه، هشتم بهمن در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد، گزارش کمیسیون تلفیق برای بررسی و اعلام پیشنهادات در فرصت ۱۰ روزه در اختیار نمایندگان قرار گرفته است.
بنابراین طبق قانون و آیین‌نامه داخلی مجلس؛ نمایندگانی که عضو کمیسیون تلفیق نبوده‌اند، ۱۰ روز فرصت دارند تا گزارش نهایی کمیسیون تلفیق را بررسی کنند و پیشنهادات خود را اعلام کنند. البته برخی این فرصت ۱۰ روزه را فصل چانه‌زنی نمایندگان با دولت برای گرفتن سهم بیشتری از بودجه می‌دانند.
در حالی که برخی دیگر این موضوع را نادرست دانسته و تاکید دارند فصل چانه‌زنی نمایندگان با دولت مربوط به قبل از ارائه لایحه دولت به مجلس است چرا که سازمان برنامه و بودجه پیش از بررسی فصل بودجه‌ریزی هر ساله به استان‌ها اعلام می‌کند که اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح‌های در دست اجرا را بیان کنند و این زمان دیگر فرصت مناسبی برای سهم خواهی مثبت یا حتی منفی نیست. بنابراین مدیران استانی برنامه‌های تدوین شده بودجه‌ای را پیشنهاد می‌دهند و میزان بودجه را مشخص می‌کنند ولی معمولا آنچه به آنها اختصاص داده می شود کمتر از رقمی است که کارشناسان به سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده‌اند.
ارتباط بیشتر نمایندگان با سازمان برنامه قبل از بستن پرونده بودجه تاثیرگذار است
بنابراین مدیران اجرایی دستگاه‌های مختلف و نمایندگان برای رسیدن به هدف دریافت بودجه بیشتر که البته جفا در حق برخی استان‌ها و حوزه‌های محروم دیگر است، باید از طریق ارتباط مستمر و اعمال نفوذ با سازمان برنامه و بودجه و وزارتخانه‌ها تاثیر بیشتری در جزئیات بودجه‌های سنواتی داشته باشند، تا آنچه مورد نظرشان است در بودجه لحاظ شود.
البته نمایندگان موضوع چانه‌زنی با سازمان برنامه و بودجه برای تخصیص اعتبار بیشتر به استان‌های خود را نه تایید و نه تکذیب می‌کنند ولی با نگاهی اجمالی به وضعیت توزیع بودجه در برخی استان‌ها و حوزه‌های انتخابیه نسبت به دیگر استان‌ها و مناطق کشور به این قدرت لابی و چانه‌زنی برای گرفتن سهم بیشتر در فصل مناسب بودجه‌ریزی، می توان به خوبی پی برد.
البته حسین مقصودی، نماینده مردم سبزوار در مجلس بر خلاف دیگر نماینده‌ها به این نکته اذعان دارد و طی گفت‌وگویی گفته است: «توزیع بودجه به جای بودجه‌ریزی عملیاتی بر مبنای چانه‌زنی و لابی‌گری است.» او معتقد است: «اگر بر دولت قبل ایراد می‌گرفتیم که سازمان مدیریت برنامه‌ریزی را منحل کرده حالا که به اصطلاح احیا شده است، باید سوال شود چه اتفاقی افتاده است؟ خیلی اوضاع بدتر شده است و فقط یک ساختار جدید برای لابی‌گری و چانه‌زنی درست شده است.»
سلام امینی، نماینده مردم ایلام در مجلس هم معتقد است: «نمایندگان مجلس هنگام بررسی بودجه فقط کلیات آن را تصویب می‌کنند و دخالت چندانی در جزئیات ندارند و اهم موضوع در مجموعه دولت به ویژه سازمان برنامه و بودجه بررسی می‌شود و می‌توان گفت نمایندگان تاثیر بسزایی در اینکه یک استان بودجه بیشتری دریافت کرده و استانی دیگر سهم کمتری نصیبش شده ندارند.»
امکان سهم‌خواهی از دولت در صحن علنی وجود ندارد
البته عبدالرضا مصری، عضو کمیسیون برنامه‌و بودجه در گفت‌وگو با «ابتکار» با تشریح قانون در این باره گفت:« طبق آیین نامه مجلس وقتی کمیسیون تلفیق گزارش نهایی خود را به صحن مجلس می آورد، دولت حرف و پیشنهادش را به مجلس ارائه داده و نمایندگان نیز در کمیسیون‌های تخصصی پیشنهاداتشان را مطرح کرده‌اند و کمیسیون تلفیق همه موضوعات را طبق آنچه به او داده شده بررسی کرده است.»
او همچنین با تاکید بر اینکه «امکان طرح سهم‌خواهی در این مرحله وجود ندارد»، ادامه داد: «بنابراین گزارش نهایی کمیسیون تلفیق طبق اطلاعات و پیشنهادات موجود و بررسی و تصویب در این کمیسیون برای ارائه به صحن علنی چاپ می شود. در صحن علنی مجلس هم نمایندگان نمی توانند همان لحظه موافقت یا مخالفت یا پیشنهاد خود را مطرح کند، بلکه قانون فرصتی ۱۰ روزه برای مطالعه گزارش نهایی کمیسیون تلفیق و بیان پیشنهادات برای نمایندگان قائل شده است و آنها پس از مطالعه می توانند پیشنهادات خود را برای چاپ ارائه دهند.
بنابراین تنها این افراد می‌توانند در زمان بررسی بودجه در صحن پیشنهادات خود را ارائه دهند و طرح این موضوع که نماینده‌ای بتواند در صحن علنی از دولت سهم‌خواهی برای حوزه انتخابیه خود داشته باشد منتفی است.» علی کاظمی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم با بیان این نکته که «در بررسی بودجه سال گذشته با چنین موضوعی مواجه نبودیم»، به «ابتکار» گفت: «سال گذشته در بررسی بودجه سال ۹۶ پیشنهاد خاصی در صحن بعد از ارائه گزارش تلفیق ارائه نشد که بتوان آن اقدام را سهم خواهی از دولت تلقی کرد.
طبق آیین نامه داخلی مجلس نمایندگانی که در کمیسیون تلفیق نبوده اند فرصتی ۱۰ روزه دارند تا آن را مطالعه کنند و مشخص شود مصوبات این کمیسیون به چه سمت و سویی رفته است.» این عضو فراکسیون امید ادامه داد: « وقتی از اعضای کمیسیون تلفیق سوال می‌شود فلان مصوبه نباید به این سمت و سو می رفت، خودشان هم می‌گویند که در آن شرایط چنین تصمیمی گرفته‌اند و در صحن علنی تغییرات اعمال خواهد شد.»
البته این نماینده دور دهم مجلس معتقد است که مصوبات کمیسیون تلفیق در صحن مجلس معمولا تغییر زیادی ندارد و بخش قابل توجهی از این مصوبات به تصویب صحن علنی هم خواهد رسید. ولی در عین حال تاکید دارد: «در بررسی بودجه سال ۹۶ برخی تغییرات، اصلاحات و جابجایی هایی در تبصره های تلفیق اتفاق افتاده است که هیچ یک بویی از سهم خواهی نمایندگان از دولت نداشته است.»
کاظمی همچنین با بیان اینکه «ممکن است در زمان‌های دیگری این سهم‌خواهی برای حوزه انتخابیه که البته سهم‌خواهی مثبتی است وجود داشته باشد، ولی پس از ارائه گزارش تلفیق به صحن دیگر چنین موضوعی امکان ندارد»، گفت: «ممکن است خارج از زمان بودجه، برخی نمایندگان برای گرفتن سهم بیشتر از دولت فشارهایی اعمال کنند که آن را برای احقاق حق حوزه خود و رفع محرومیت بدانند. مردم حوزه انتخابیه از نماینده خود توقع دارند ساکت نباشد و برای گرفتن سهم بیشتری از دولت برای حوزه انتخابیه خود تلاش کنند، ولی در فصل بودجه این اتفاق نمی افتد. چرا که بررسی بودجه سالانه کشور ربطی به استان و شهرستان ندارد و بودجه کلی کشور است.»
مصری هم در ادامه به «ابتکار» گفت: «در این مرحله هیچ نماینده‌ای نمی‌تواند برای گرفتن سهم بیشتری از دولت، وزیر خاصی را تحت فشار قرار دهند چون بودجه کلی کشور ربطی به وزرا ندارد. مباحث بودجه ای مربوط به مالیات، عوارض و فروش نفت و این موضوعات در بودجه سالانه است و ربطی به وزرا و موضوعات استانی و شهرستانی و ارتباط خاصی بین نماینده و وزیر ندارد.»
در ادامه حسین مقصودی با طرح این موضوع که «در بودجه ۹۷ توزیع بودجه و درآمد دولت بر مبنای عدالت نیست»، تاکید کرد: « درآمد دولت بر مبنای فشار بر مردم از جمله افزایش بیش از حد مالیات ها، حذف یارانه‌ها، فروش اوراق مشارکت و تمدید اوراق است و اگر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بودجه را دقیق و بر مبنای عدالت توزیع می‌کرد، کشور در مسیر توسعه و پیشرفت و رفع محرومیت حرکت می‌کرد.»
نکته‌ای که علی اصغر یوسف نژاد، سخنگوی کمیسیون تلفیق هم به آن اشاره کرده و گفته است «مصوبات کمیسیون تلفیق لایحه بودجه واقع‌بینانه و مطابق با ظرفیت و توان جامعه بوده است.» او البته تاکید دارد که امکان تغییر مصوبات کمیسیون تلفیق در صحن علنی مجلس وجود دارد.
معصومه معظمی
- 15
- 6
