به طور اجمال تفاوتهای بین عمره مفرده با عمره تمتع از این قرار است:
۱. عمره تمتع صرفاً در ماه‌های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌شود، ولی عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌توان آن‌را انجام داد.
۲. محل احرام در عمره تمتع یکى از مواقیت پنجگانه است، ولی میقات عمره مفرده نزدیک‌ترین محل در خارج از حرم است و می‌توان از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شد.
۳. در عمره تمتع تراشیدن سر جایز نیست ولی در عمره مفرده بین تقصیر و سر تراشیدن اختیار است؛
۴. عمره تمتع طواف نساء ندارد، ولی عمره مفرده دارای طواف نساء است.
(حج تمتع نیز اعمالی اضافه بر عمره آن دارد)
سوال: تفاوت عمره مفرده با حج و عمره تمتع چیست؟
زیارت خانه خدا دارای مناسک و اعمال مخصوصی است که معمولاً به دو شیوه انجام می‌شود؛ اول: عمره مفرده؛ دوم: حج تمتع.[۱]
اول. عمره مفرده
اعمال عمره مفرده به ترتیب زیر است:
۱. احرام[۲] (شامل: نیت، پوشیدن لباس احرام، تلبیه)
۲. طواف خانه خدا
۳. نماز طواف
۴. سعی بین صفا و مروه
۵. حلق (تراشیدن سر) یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن برای آقایان)
۶. طواف نساء
۷. نماز طواف نساء.
دوم. حج تمتع
حج تمتع مرکب از دو عمل است؛ عمره تمتع و حج تمتع.[۳] عمره تمتع در شکل، همانند عمره مفرده است ولی تفاوتهایی نیز دارند که در ذیل می‌آید.
اول: عمره تمتع صرفاً در ماه‌های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌شود، ولی عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌توان آن‌را انجام داد. اگر چه طبق برخی از روایات عمره رجبیه (عمره در ماه رجب) از فضیلت و اهمیت بیشتری برخوردار است.[۴]
دوم: در عمره تمتع باید تقصیر کند؛ یعنى مقداری از مو یا ناخن خود بچیند، و سر تراشیدن(تیغ کردن) جایز نیست ولی در عمره مفرده مخیّر است بین سر تراشیدن و تقصیر.
سوم: عمره تمتع طواف نساء ندارد ولی عمره مفرده دارای طواف نساء است.
چهارم: میقات[۵]عمره تمتع یکى از مواقیت[۶]پنجگانه است، و میقات عمره مفرده «أدنى الحل» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) است و جایز است از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شود.
حاجی بعد از به جا آوردن عمره تمتع، برای انجام اعمال حج تمتع، به نیت احرام حج دوباره مُحرم می‌شود.
اعمال حج تمتع به طور مختصر به ترتیب زیر است:[۷]
۱: احرام بستن در مکه
۲: وقوف در عرفات
۳: وقوف در مشعر الحرام
۴: سنگ زدن به جمره عقبه در منا
۵: قربانى در منا
۶: تراشیدن سر یا تقصیر کردن در منا
۷: طواف زیارت در مکه[۸]
۸: دو رکعت نماز طواف
۹: سعى بین صفا و مروه
۱۰: طواف نساء
۱۱: دو رکعت نماز طواف نساء
۱۲: ماندن در منا، در شب یازدهم و شب دوازدهم و شب سیزدهم (براى بعضى از اشخاص)
۱۳: زدن سنگ به جمرات در روز یازدهم و دوازدهم. همچنین اشخاصى که شب سیزدهم در منىٰ ماندند روز سیزدهم باید رَمْى جمرات کنند.[۹]
سوال: آیا خانمی كه كار می‌كند می‌تواند همه‌ی پول را در منزل خرج كند؟ یا اینكه همه را پس انداز كند برای آینده فرزندانش و به مكه نرود؟
جواب: می‌تواند در صورت نیاز در خانه خرج كند و در این صورت مستطیع نمی‌شود، اما پس انداز برای آینده فرزند موجب عدم استطاعت نمی‌شود و اگر پس اندازش به حد استطاعت رسید، حج بر او واجب است.(تحریر الوسیله, ج۱, ص۳۴۲, كتاب الحج)
سوال: كسی در جایی كار می‌كند همه شرایط حج برای او مهیا شده به غیر از یك مانع كه رئیسش می‌گوید اگر بروی و از حج برگردی از كارت بیرونت می‌كنم و اگر برود و بیاید بعد شاید كار گیر او نیاید در این فرض باید حج برود؟
جواب: اگر كار دیگری برای او پیدا می‌شود واجب است به حج برود، اما اگر با اخراج از كار، كار دیگری پیدا نمی‌كند و زندگی او فلج می‌شود، فعلاً مستطیع نیست. (تحریر الوسیله, ج۱, ص۳۴۷, م۳۹)
یک سوال از مقام معظم رهبری دام ظله:
سوال: نایب مىداند براى حج تمتع اجیر شده است، اما نمىداند براى حجةالاسلام نایب شده یا حج نذرى یا حج مستحب. اگر نیت كند «... حج تمتع براى منوب عنه خودم» یا «حجّى كه براى آن اجیر شدهام» آیا كافى و صحیح است؟
جواب: قصد اجمالى حجّى كه براى انجام آن نائب شده مجزى است.
- 9
- 4
