جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
۱۰:۴۸ - ۱۱ مرداد ۱۳۹۶ کد خبر: ۹۶۰۵۰۲۶۳۱
اندیشه دینی

نقدی بر نظریه عقل نقاد پوپر

اخبار مذهبی,خبرهای مذهبی,اندیشه دینی,پوپر
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت که دعوت به انقلاب یک امر طبیعی و خود عقلانیت است همین که عقلانیت، به جزمیت می‌رسد دعوت به انقلاب می‌کند.

به گزارش مهر، نشست عقلانیت انقلابی روز گذشته سه‌شنبه ۱۰ مرداد، با حضور حجت‌الاسلام داود مهدوی‌زادگان عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی، حجت‌الاسلام علی ذوعلم و محمدصادق کوشکی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در موسسه انقلاب اسلامی برگزار شد.

 

مهدوی زادگان گفت: این سوال مطرح است که آیا انقلاب‌ها می‌توانند مبنای عقلانی داشته باشند یا اینکه عقل، انقلاب را تجویز و مردم را به انقلاب دعوت می‌کند؟

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی عنوان کرد: در حوزه عقل به چند نکته باید توجه کرد روشن شود منظور کدام عقل است؛ اگر از عقل سنخ‌شناسی شود عقلانیت واحدی نداریم. به تعبیر ماکس وبر، ۴ تیپ عقلانیت داریم اعم از عقلانیت فلسفی، عقلانیت عملی (حکمت عملی)، عقلانیت شخصی و عقلانیت ابزاری و ما باید ببینیم کدام عقل می‌تواند دعوت‌گر انقلاب باشد.

 

وی اظهار داشت: در عقلانیت باید مشخص شود مفروض اولیه عقلانیت چیست و در واقع اگر عقلانیت بخواهد دعوت به انقلاب کند بر چه پایه و مفروضی این کار را انجام می‌دهد و کسانی که انقلاب عقلانی را نفی می‌کنند و معتقدند عقل دعوت‌گر انقلاب نیست باید دید این نظریه قابل چالش است یا خیر؟

 

مهدوی‌زادگان ادامه داد: اصل اولی در یک عمل عقلانی این است که عقلانیت در واقع بر این پایه استوار است که تا جزم به عمل یا نظری پیدا نشود انسان دست به هیچ کاری نمی‌زند و احتیاط می‌کند.

 

وی تصریح کرد: وقتی کنش‌های عقلانی را نگاه می‌کنیم می‌بینیم اگر یک نظریه‌ای مطرح شده، ممکن است دهها سال هم از آن بگذرد اما چون جزمیت و قاطعیت پیدا نکرده آن را در حالت انتظار قرار داده و در عمل به آن احتیاط می‌کنند و گاهی اوقات این جزمیت نیز به یکباره اتفاق می‌افتد و همان نظریه جدید، غالب می‌شود.

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی ادامه داد: بر این اساس دعوت به انقلاب یک امر طبیعی و خود عقلانیت است همین که عقلانیت، به جزمیت می‌رسد دعوت به انقلاب می‌کند.

 

وی با بیان اینکه از میان سنخ‌شناسی که درباره عقل صورت گرفته کدام عقلانیت دعوت‌گر به انقلاب است، گفت: عقلانیت ابزاری یک عقلانیت خنثی و معطوف به هدف است و دعوت‌گر به چیزی نیست بلکه خودش کمک می‌کند تا ما به یک هدفی برسیم و به صورت طبیعی دعوت به انقلاب نمی‌کند. عقلانیت شخصی نیز نمی‌تواند اعتباری داشته باشد و دعوت به انقلاب نمی‌کند و  اگر هم دعوت به انقلاب کند التزامی برای دیگران ندارد.

 

مهدوی‌زادگان عنوان کرد: عقلانیت فلسفی هم در ساحت علم دعوت به انقلاب می‌کند و در ساحت مباحث اجتماعی، عقلانیت اجتماعی دخالت زیادی ندارد اما در حوزه عقلانیت عملی می‌توان گفت عقل وقتی به جزم می‌رسد دعوت به انقلاب می‌کند بنابراین فی‌نفسه عقلانیت این طور نیست که دعوت‌گر انقلاب نباشد و اگر مطالعه‌ای در کارکرد مفروضات عقلانیت داشته باشیم می‌تواند دعوت‌گر به انقلاب باشد.

 

وی در ادامه اشاره‌ای به شبه انقلاب کرد و اظهار داشت: گفته‌هایی که مطرح می‌شود هیچ وقت عقل، دعوت به انقلاب نمی‌کند متعلق به شبه انقلاب است؛ شبه انقلاب حرکتی است که از پشتوانه‌های معرفتی و اندیشه‌ای محروم بوده، فاقد پشتوانه فکری و نظری است و در واقع شبه انقلاب یک شورش و صرف نخواستن و به ستوه آمدن یک جامعه است.

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی تصریح کرد: شبه انقلاب این است همین قدر که می‌گویند ما این را نمی‌خواهیم و نمی‌دانند چه چیزی را می‌خواهند. و عقلانیت، هیچگاه دعوت به این شبه انقلاب نمی‌کند چرا که شبه انقلاب‌ها به نوعی حرکت‌هایی فاقد فلسفه سیاسی و نظام سیاسی است. به همین دلیل شبه انقلاب‌ها نمی‌توانند یک نظام سیاسی را تأسیس کرده یا شکل دهند.

 

وی گفت: انقلاب مشروطه به نوعی شبه انقلاب بود و از درون انقلاب مشروطه، فلسفه سیاسی بیرون نیامد. وقتی رهبران آمدند انقلاب مشروطه را به دست گرفتند فاقد فلسفه سیاسی بودند و اگر هم چیزی داشتند تحلیل‌های غربی بود. بنابراین شبه انقلاب نمی‌تواند تغییری در وضع موجود جامعه دهد.

 

مهدوی‌زادگان خاطرنشان کرد: از آنجا که شبه انقلاب فاقد فلسفه سیاسی است و نمی‌تواند جامعه را بر اساس نظام سیاسی خود اداره کند دست به دامن دیکتاتورها می‌شود تا آنها جامعه را سامان داده و از این هرج و مرج و بحران انقلابی عبور کنند. به طوری که بعد از ۱۵ سال نتوانستند جامعه را سامان دهند از این رو رضاخان را سر کار آوردند.

 

وی اظهار داشت: انقلاب‌ها همگی یک انقلاب عقلانی هستند اگر صورت شبه انقلاب را نداشته باشند. درباره انقلاب اسلامی هم همین‌طور است. زمان قبل از انقلاب عقلا هنوز به یک جزمیت نرسیده بودند و انقلاب اسلامی یک انقلاب عقلایی است.

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی با اشاره به چالشی که دیدگاه مخالف عقلانیت انقلابی مطرح می‌کند ابراز داشت: بر اساس دیدگاه مخالفان عقلانیت انقلابی، عقلانیت دعوت‌گر انقلاب نیست و بیشتر از جانب نگرش‌های لیبرالیستی مطرح می‌شود؛ آنها معتقدند هیچ عقلانیتی دعوت به انقلاب نمی‌کند. مشخصاً شخصی مانند پوپر در این خصوص بسیار بحث کرده است.

 

وی افزود: وقتی اندکی نظریه پوپر را واکاوی می‌کنیم می‌بینیم اساساً در درون خود این نظریه، تناقض وجود دارد. پوپر نظریه عقل نقاد را در مقابل پوزیتیویسم مطرح می‌کند و می‌گوید عقل، ویرانگر است و بر این اساس عقلانیت وقتی به کار افتد ویران می‌کند و وقتی عقلانیت نقاد را به کار بیندازیم ویران می‌کند و می‌گوید در حوزه سیاست و اجتماع، عقل نقاد را نباید به کار ببریم و عقل پوزیتیویسم را به کار ببریم چرا که نظام اجتماعی را با این عقل نقاد بر هم می‌زنیم. می گوید اگر بخواهیم عقل نقاد را در حوزه سیاسی به کار ببریم جامعه به هرج و مرج و خشونت کشیده می شود.

 

مهدوی‌زادگان عنوان کرد: باید در جواب پوپر گفت این نوع پیامدها در حوزه علم هم وجود دارد و این گونه نیست که اگر نظریه علمی از بین رفت بازتاب‌های اجتماعی نداشته باشد. این یک نوع برخورد سیاسی و سلیقه ای با نظریه ای است که در غرب وجود دارد. چون دلیلی ندارد ما عقل نقاد را در حوزه علم به کار ببریم ولی در حوزه سیاسی به کار نبندیم. 

 

 

  • 15
  • 4
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
ویژه سرپوش