به گزارش ایسنا، مسعود تجریشی در نشست خبری دریاچه ارومیه که بعد از ظهر امروز در نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست برگزار شد، اظهار کرد: دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق در سال ۱۳۹۳ در دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفته و مطالعات طراحی احیای دریاچه ارومیه را با کمک ۱۵۰ متخصص داخلی آغاز کرد. همچنین از تجربیات کشورهای روسیه، آمریکا و آمریکای لاتین استفاده کردیم تا از درست بودن نقشه راه احیای دریاچه اطمینان حاصل کنیم.
وی با اشاره به تصویب طرح‌های ارائه شده برای احیای دریاچه ارومیه در دولت اظهار کرد: وظایف دستگاه‌های اجرایی مشخص شد. همچنین برای انجام این مسئولیت‌ها کارگروهی با حضور هفت وزیر، دو معاون رئیس جمهور و سه استاندار با ریاست معاون اول رئیس جمهور تشکیل شد تا بتوانند اقدامات لازم را برای تامین منابع مالی انجام دهند.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه پایش اجرای مصوبات در دستگاه‌های اجرایی بر عهده دانشگاه‌های تبریز و ارومیه گذاشته شد، اظهار کرد: فرآیند این امور و عملکرد کل مجموعه باعث شد تا در شهریور و مهر سال ۹۵، دریاچه ارومیه به حالت تثبیت برسد. برای نشان دادن اهمیت تثبیت باید این موضوع را بگوییم که طی سال‌های ۷۳ تا ۹۳، هشت متر تراز دریاچه ارومیه کاهش یافته بود. به عبارتی طی ۲۰ سال سالانه ۴۰ سانت در دریاچه ارومیه کاهش تراز داشته‌ایم.
تجریشی افزود: در این مقطع تعدادی از متخصصین اعلام کردند که اگر نتوانیم طی سه سال دریاچه را تثبیت کنیم، غبارهای ناشی از دریاچه منطقه را دچار مشکل می‌کند. کانون‌ها به سرعت شناسایی و اقدامات برای آبگیری دریاچه آغاز شد.
این مقام مسئول در ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه مشکلات مالی ستاد احیاء طی سه ماه اخیر فرآیند اقدامات را دچار مشکل کرده است، گفت: قرار شده ۲۷۰ میلیارد تومان به صورت اوراق طی دو - سه روز آینده به ستاد داده شود. همچنین ۳۰۰ میلیارد تومان تا آخر سال و ۳۰ میلیارد تومان برای تثبیت غبار و قرق به ستاد تخصیص یابد. اگر نتوانیم منابع مالی را تامین کنیم کار احیاء ناقص می‌ماند.
وی با اشاره به اینکه دولت تا کنون نتوانسته به تعهدات خود عمل کند، گفت: نیمی از پروژه‌ها از جمله پروژه کنترل غبار و گشت و بازرسی به خاطر کمبود منابع مالی با مشکل تداوم کار مواجه هستند. پروژه‌هایی که می‌توانستیم با کمک آنها ۸ درصد کاهش مصرف آب داشته باشیم.
تجریشی در ادامه ضمن اشاره به بازدید نماینده سازمان ملل در ایران و معاون دبیر سازمان ملل از دریاچه ارومیه اظهار کرد: در پاییز امسال بارش منطقه کم بود، ولی در فصل زمستان بارش مطلوبی داشتیم. انتظار می‌رود بارش‌ها در فصل بهار نیز در حد نرمال باشد. بنابراین دریاچه باید احیاء شود و نباید خیالمان را با بارش‌ها راحت کنیم.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: بودجه‌ای که قرار بود در ابتدا دریافت کنیم عمدتا به سمت سردهنه سازی و تاسیسات کنترل کننده آب توسط بخش‌های مختلف مرتبط بود. همچنین قرار بود در بخش ترویج، مصرف آب را کم کنیم و در عین حال اقتصاد خانوارها را افزایش دهیم. اینها پروژه‌هایی بود که برای آنها منابع مالی در نظر گرفته بودیم و بخشی از منابع مالی نیز برای قرق در نظر گرفته شده بود، ولی برای اجرای این پروژه‌ها به خاطر نبود منابع مالی فرصت را از دست دادیم و پیمانکاران از شهریور و مهر کار را رها کردند. بنابراین همچنین پروژه‌هایی که برای کاهش ۸ درصدی مصرف آب در کشاورزی طراحی شده بود به خاطر نبود اعتبارات کنار گذاشته شد.
تجریشی در ادامه با اشاره به اینکه به دنبال تامین منابع مالی احیای دریاچه ارومیه از راه‌های مختلف هستیم، اظهار کرد: از هیات دولت فرصت سه ماههای برای بازنگری گرفته‌ایم. همچنین با تمام دستگاه‌ها رایزنی کردیم تا تحقیقی روی اعداد و ارقام انجام شود تا با وجود کمبود منابع مالی، پروژه‌ها را سرپا نگهداریم. برای مثال صندوق‌هایی را در منطقه فعال کرده‌ایم تا مردم بتوانند تامین کننده مالی برخی پروژه‌ها باشند.
وی افزود: ۲۵ زنجیره ارزش از جمله زنجیره ارزش انگور تهیه شده تا با حمایت اندک ستاد احیاء بتوانیم در منطقه، منابع تامین مالی پروژه‌ها را ایجاد کنیم.
مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه وزارت امور خارجه را نیز در بحث احیای دریاچه ارومیه فعال کرده‌ایم، اظهار کرد: آقای عراقچی دستیاری را به ما معرفی کردند تا بتوانیم اقدامات لازم برای انجام دیپلماسی بین المللی به منظور تامین منابع مالی داشته باشیم.
وی در ادامه با بیان اینکه در بخش کشاورزی تا کنون ۱۸ درصد مصرف آب را در پایاب سدها کاهش داده‌ایم، گفت: این در شرایطی است که درآمد کشاورزی منطقه نه تنها کاهش نیافته، بلکه طبق آمارهای وزارت جهاد کشاورزی درآمد کشاورزی در این منطقه تا ۱۷ درصد نیز افزایش یافته است و امسال بدون هیچ فشاری به بخش کشاورزی مصرف آب در این بخش را تا ۲۴ درصد کاهش می‌دهیم.
تجریشی با اشاره به اینکه در رابطه با سدها و چاه‌ها مطالعات بسیاری انجام شده است، گفت: تا دو دهه پیش میزان آب تجدیدپذیر در حوزه آبریز دریاچه ارومیه ۸.۷ میلیارد متر مکعب آب بود و طی این مدت ۱۸ درصد بارش کم شد و روان آب‌ها تا ۲۰ درصد کاهش یافت و میزان آب‌های تجدیدپذیر به ۷ میلیارد متر مکعب رسید. این در حالیست که سطح زیر کشت از ۳۰۰ هزار هکتار به ۴۵۰ هزار هکتار رسیده است.
وی افزود: در هر هکتار ۱۰ هزار متر مکعب آب مصرف شده است و ۱.۵ میلیارد متر مکعب برداشت اضافه داشته‌ایم. مجموعا در این مدت ۳.۲ میلیارد متر مکعب برداشت اضافه آب در حوزه دریاچه ارومیه صورت گرفته است.
این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه در مورد ورود تصفیه فاضلاب‌ها به پیکره دریاچه ارومیه، اظهار کرد: قرار شده اگر شوراهای شهر و روستاها قول دهند، آب تصفیه شده به سمت دریاچه حرکت کند ستاد احیای دریاچه ارومیه برای تصفیه فاضلاب‌ها تا ۵۰ درصد تامین اعتبار کند. در این زمینه دنبال تامین منابع توسط بخش خصوصی هستیم. همچنین برای اطمینان از اینکه پساب تمیزی وارد دریاچه ارومیه شود با دانشگاه ملبورن قراردادی داریم.
وی با اشاره به اینکه منابع مالی برای انجام مطالعات از کشورهای خارجی دریافت نمی‌کنیم و تامین عمده منابع در بخش مطالعات بر عهده خودمان است، گفت: سفیر هلند در سفری که به ایران داشت بر این موضوع تاکید کرد که در حال حاضر در دنیا کار کردن با ستاد احیای دریاچه ارومیه یک برند محسوب می‌شود. بنابراین ما برای انجام مطالعات از هیچ کشوری مطالبه منابع مالی نکردیم. با این وجود بسیاری از کشورها تمایل همکاری با ستاد دارند.
تجریشی در ادامه نشست با بیان اینکه کف دریاچه ارومیه در بخش جنوبی بالا آمده است، گفت: خاک این منطقه شیرین است و ما نگرانی این را داریم که برخی مبادرت به کشاورزی در این منطقه کنند. نگرانی خود را در این باره به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کردیم. معتقدیم احیای اکولوژیک جنوب دریاچه ارومیه باید صورت گیرد و این منطقه کارکرد گردشگری و قرق دارد.
وی افزود: مبلغ ۱۰ میلیارد تومان برای بررسی کارکرد بخش جنوبی دریاچه ارومیه و قرق این منطقه برای سازمان حفاظت محیط زیست از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده است. ستاد نیز گشت جداگانه‌ای برای این منطقه دارد. سال گذشته بخشی از اراضی در قسمت جنوبی دریاچه زیر کشت رفت که ما هشدارهای لازم را در این باره اعلام کردیم. هنوز تخصیص اعتبار به سازمان محیط زیست برای حفاظت از این منطقه صورت نگرفته ولی این سازمان وظایف حاکمیتی برای گشت و بازرسی در این منطقه دارد.
مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه در مورد بیماری‌ها ناشی از خشکی دریاچه ارومیه اظهار کرد: برای ارائه اطلاعات در زمینه بیماری‌های ناشی از دریاچه ارومیه از تجربیات سایر کشورها استفاده کرده و بر اساس مطالعات تطبیقی اطلاعاتی در این باره ارائه دادیم. بر اساس مطالعات کهورت ۲۰۰۰ نفر مورد آزمایش خون قرار می‌گیرند تا آثار خشکی دریاچه به لحاظ ژنتیکی بررسی شود.
تجریشی با اشاره به مطالعاتی که توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی ارومیه و تبریز صورت می‌گیرد گفت: این دو دانشگاه موظف شدند طی شش ماه اطلاعاتی بر اساس اطلاعات بالینی مردم منطقه، گزارشی در مورد بیماری‌ها ارائه دهند. این گزارش تا پایان اسفندماه ارائه می‌شود. اما آنچه که با تصاویر ماهواره‌ای به آن دست پیدا کرده‌ایم آن است که بحث انعکاس از کف دریاچه جدی است. بنابراین در شرایطی که دریاچه‌ها خشک شده است سرطان‌ها افزایش پیدا می‌کند. طی سال‌های اخیر انعکاس از کف دریاچه ارومیه ۲.۵ برابر شده است. نتایج مطالعات نیز در آینده روشنگر این مسائل خواهد بود.
تجریشی تاکید کرد: باید با توجه به مطالعات تطبیقی بیماری‌های ناشی از دریاچه ارومیه جدی گرفته شود. همچنین برای سنجش نمک خاک و زمین در این منطقه مطالعاتی در حال انجام است که با جمع آوری نتایج اینها در آینده می‌توانیم اطلاعات متقنی در مورد بیماری‌های ناشی از خشکی دریاچه ارومیه ارائه دهیم، اما به طور کلی آسیب شناسی ناشی از دریاچه ارومیه که بسیار مورد تاکید رئیس جمهور است، صورت می‌گیرد.
تجریشی با اشاره به اینکه طبق مصوبه هیات دولت تا احیای کامل دریاچه ارومیه باید توقف سدسازی را در این منطقه داشته باشیم، گفت: اگر قرار است سدهایی پابرجا باشند باید منحنی آنها مطابق با دریاچه ارومیه باشد. در حوزه دریاچه ارومیه با توجه به شرایط موجود بعید است که سدسازی مثل آنچه که در گذشته وجود داشت، اتفاق افتد.
این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه در مورد حرکت گرد و غبار دریاچه ارومیه تا استان زنجان و مخالفت سازمان جنگل‌ها با این اظهار نظر گفت: بر اساس مطالعات روی کانون‌های غبار، اثر قرق بیشتر از کاشت گیاه است و در این شرایط می‌تواند خود را احیاء کند. در منطقه جبل در غرب دریاچه ارومیه تپه‌های شنی در حال حرکت به سمت جاده هستند. برخی از این غبارها در اندازه‌های بزرگ‌تر از ۱۰ میکرون هستند و نمی‌توانند فاصله‌های زیادی را طی کنند ولی عناصری وجود دارد که اندازه آنها ۲.۵ میکرون است که می‌توانند مسیر زیادی را طی کنند. عناصری مثل سیلیکا تا ۷۵ درصد باعث سرطان می‌شوند. هر منطقه‌ای که مثل دریاچه ارومیه خشک شده باشد محلی برای جابجایی سیلیکا است.
تجریشی با تاکید بر اینکه مطالعات حاکی از آن است که دریاچه کانون بالقوه و بالفعلی برای جابجایی ذرات است، افزود: ذرات بسیار ریز می‌توانند هزاران کیلومتر حرکت کنند. ۱۲ ایستگاه برای سنجش اندازه و کیفیت غبار در این منطقه تجهیز شده است.
تجریشی با اشاره به اینکه طبق اندازه گیری‌ها نگرانی ما در مورد گرد و غبار در ماههای تیر و مرداد است، گفت: با توجه به خشکی دریاچه انرژی که از سمت اتمسفر می‌آید و در شرایطی که آبی برای تبخیر وجود ندارد، باعث گرم شدن زمین می‌شود و بادهای محلی صورت می‌گیرد که در برخی مناطق سرعت باد سه برابر شده است. بنابراین دریاچه خشک در سال کم بارش می‌تواند غبارهای محلی را تا فاصله‌های زیاد حرکت دهد.
- 11
- 6
