هشدار دانشمندان به ششمین انقراض جهانی با نازک شدن لایه اوزون

دانشمندان در مورد ششمین انقراض جهانی احتمالی در پی نازک شدن لایه‌ی اوزن هشدار می‌دهند.

پژوهشگران می‌گویند احتمالا نازک شدن لایه اوزون در بزرگ‌ترین رویداد انقراض جمعی زمین که ۲۵۲ میلیون سال پیش اتفاق افتاده است، نقش مهمی داشته است. آشکار است که تاثیر نازک شدن لایه اوزون این است که تابش بدون مانع حجم عظیمی از نورفرابنفش موجب عقیم شدن برخی از درختان شده و زنجیره‌ای از تاثیرات منفی را به دنبال دارد.

رویداد انقراض پرمین-تریاس کاملا ویرانگر بوده است. این اتفاق موجب تخریب ۷۵ درصد از حیوانات زمین، ۹۵ درصد از زندگی دریایی و خانواده‌های بی‌شماری از گیاهان در سراسر جهان شد. طی پانصد هزار سال بعد به تدریج ثبات و بازیابی گیاهان اتفاق افتاد. در همان زمان، در بازه‌ی زمانی حدود یک میلیون سال بین ۲۵۰ تا ۲۵۱ میلیون سال پیش، یک رویداد آتشفشانی عظیم هم اتفاق افتاد که منطقه‌ای که به‌عنوان تله سیبری شناخته می‌شود، را به‌وجود آورد.

دانشمندان به‌مدت طولانی در این اندیشه بوده‌اند که این دو رویداد با هم در ارتباط بوده و تاثیر فوران آتشفشان بر لایه‌ی اوزون نقش مهمی ایفا کرده است، هرچند این نقش هنوز ناشناخته است. به‌عنوان مثال، باران اسیدی ممکن است در این میان مشارکت داشته باشد، اما بیشتر تاثیرات آن به‌صورت محلی است و نه تخریب جهانی؛ یعنی اینکه باران اسیدی نمی‌توانسته عامل اصلی باشد.

پژوهشگران این مطالعه معتقدند که ممکن است پاسخ را پیدا کرده باشند، پاسخی که برای جهان امروز با این روند تغییر اقلیم زنگ خطری محسوب می‌شود. برپایه‌ی این مطالعه هنگامی که درختان کاج در معرض همان سطح نور فرابنفش که به اعتقاد آنها در حین انقراض رخ داده است، قرار می‌گیرند، درختان کاج به‌طور موقت عقیم می‌شوند. برای شبیه‌سازی تاثیرات مخرب اوزون، کاج‌های کوچک بونسای مانند را که دارای ارتفاعی کمتر از ۴۹ سانتی‌متر بودند، به‌مدت دو ماه در معرض نور فرابنفشی ۱۳ برابر مقداری که در یک روز آفتابی می‌تابد، قرار دادند.

طی دوره‌ی آزمایش هیچ یک از درختان از بین نرفتند، اما گرده‌های آنها بدشکل شدند و تمام مخروط‌ها پس از چند روز چروکیده شده و از بین رفتند و درختان عقیم شدند. هرچند این درختان پس از قرار گرفتن در معرض نور طبیعی، به تدریج بهبود می‌یابند، اما درگیر شدن با عقیمی روی جمعیت درختان تاثیر خواهد گذاشت. بنکا یکی از پژوهشگران گفت:

طی دوره‌ی پایانی بحران پرمین ممکن است تمام یا بخشی از جنگل‌ها به‌علت تاثیر افزایش اشعه‌ی ماورا بنفش از بین رفته باشند. با وقوع آتش‌فشان‌های مکرر انتظار نازک شدن لایه اوزون وجود دارد که این ممکن است منجر به از بین رفتن جنگل‌ها که قبلا در رکوردهای فسیلی مشاهده شده است، شده باشد.

از بین رفتن مکرر برخی از گیاهان غالب در سطح جهان، موجب بر هم خوردن زنجیره‌ی غذایی موجودات دیگر روی زمینهم می‌شود. فسیل‌های بسیاری از مناطق ابرقاره‌ی گندوانا در زمان این اتفاق، شامل گرده‌های بدشکل و سایر شواهد از بین رفتن جنگل است. نه تنها درختان سوزنی برگ بلکه دیگر گیاهان نیز احتمالا تحت تاثیر این واقعه قرار گرفته‌اند.

دانشمندان در مورد ششمین انقراض جهانی قریب الوقوع و لایه اوزونی که در اثر آلودگی در حال نازک شدن است و منجر به سطوح بالاتری از تابش های UV-B می‌شود که این امواج به DNA آسیب می‌زنند، هشدار داده و می‌گویند یافته‌های آنها در مورد آینده زمین هشدار می‌دهد.

 مریم صفدری