خشکي زاينده‌رود سال‌هاست زندگي را به کام اصفهاني‌ها و عاشقان نصف جهان در سراسر جهان تلخ کرده است. رودي که اگرچه در اصفهان منشأ حيات است اما نابودي آن، ميليون‌ها ايراني و غير‌ايراني را هم تحت‌تأثير قرار خواهد داد. در سال‌هاي اخير ساخت‌وسازهاي زيادي در اطراف اين رودخانه انجام شده است؛ ساخت‌و‌ساز‌هايي که موجب قطع درختان در حاشيه رود مي‌شود و شرايط را براي اين رودخانه از قبل دشوارتر مي‌کند.
ساختوساز در کنار زاينده‌رود اما با خانه‌هاي ناايمن و کوچک روستاييان در حريم رودخانه متفاوت است. در کنار زاينده‌رود به‌دليل شرايط خاص اين منطقه و زيبايي‌هايي که اغلب گردشگران را به سمت خود جذب مي‌کند، هر روز آسمانخراشي سر برمي‌آورد. ساختمان‌هايي که اغلب مشخص نمي‌شود چگونه مجوز ساخت گرفته‌اند و حالا هر روز زخم بر زخم‌هاي زاينده‌رود خشکيده مي‌گذارند. درختاني که سال‌ها پيش و در روزهاي پرآبي زاينده‌رود کاشته شده و قوت گرفته‌اند، جاي خود را به سنگ و سيمان مي‌دهند.
چنانچه روند ساختوساز در حاشيه رودخانه زاينده‌رود به اين منوال ادامه يابد، بايد فاتحه درختان حاشيه آن را نيز خواند. درختاني که پس از خشکسالي، کورسوي اميدي براي مردم اصفهان و گردشگراني هستند که به شوق زاينده‌رود به نصف جهان سفر مي‌کنند. در اين بين اما مسئولان اصفهاني درباره غير‌قانوني بودن يا خطر‌آفرين‌بودن اين ساخت‌وسازها در نزديکي رودخانه اختلاف نظر دارند. مجوزهاي ساختوساز از طرف مسئولاني صادر مي‌شود که اين موضع را تهديد تلقي نمي‌کنند. از‌سوي‌ديگر، برخي از مديران شهري به اجازه ساختوساز در اين منطقه اعتراض مي‌کنند و آن را غير‌اصولي و غير‌قانوني مي‌دانند.
معضل ساختوساز در حريم رودخانه‌ها
آنها که ساختمان‌هاي خود را از خيابان‌هاي گرانقيمت اصفهان رها کرده‌اند و مي‌خواهند مشابه آن را در ۲۰۰ قدمي زاينده‌رود بسازند، تعداد کمي هستند اما همين تعداد کم هم خطر بزرگي براي زاينده‌رود و حاشيه آن محسوب مي‌شود. احمدرضا صادقي، مدير دفتر مهندسي رودخانه زاينده‌رود که معتقد است ساختوساز در حريم رودخانه‌ها يکي از بزرگ‌ترين معضلات کنوني کشور و به‌ويژه اصفهان است، به مهر مي‌گويد: مشکل ما با مردم حقيقي و ارگان‌ها و نهادهاي دولتي و غيردولتي اين است که تفاوت‌هاي رودخانه و کانال و جوي آب را نمي‌دانند و ازاين‌رو در حوزه ساختوساز در‌اين‌زمينه با مشکلات زيادي روبه‌رو هستيم.
او با بيان اينکه براي جوي‌ها و کانال‌هاي آب در طول مسير يک حريم واحد در نظر گرفته مي‌شود، ادامه مي‌دهد: اين درحالي است که در حريم رودخانه در هر نقطه براي ساختوساز بايد مختصات خاص و ويژه يک پلاک تعريف شود و اين مشخصات حتي درباره پلاک کناري ساختمان داراي مجوز نيز کاربردي ندارد. هر چه ارتفاع اراضي بلندتر و دره‌ها عميق‌تر باشد، مانند بالادست رودخانه زاينده‌رود، حريم رودخانه کمتر خواهد بود و هر چه به سمت دشت اصفهان و منطقه زيار، اژيه و ورزنه حرکت مي‌کنيم، حريم رودخانه زاينده‌رود گسترده‌تر تعريف مي‌شود. او که معتقد است براي تعريف حريم رودخانه نمي‌توان به‌صورت دقيق هيچ عدد و معياري را تعريف کرد، مي‌گويد: براي مثال از سمت دُرچه به سمت اصفهان که حرکت کنيم،
در برخي نقاط حريم رودخانه تا يک کيلومتر نيز افزايش يافته و بسته به طبيعت زمين است که حد بستر مشخص مي‌شود. صادقي با اشاره به اينکه در اصفهان طي دهه ۴۰ يکي از مهندسان فرانسوي نقشه‌هاي ديميتري را تعريف کرده و ساخت‌وسازها نيز بر‌اساس اين نقشه‌ها انجام شده است، ادامه مي‌دهد: اين نقشه‌ها در گذشته به‌دليل وجود‌نداشتن ديواره‌هاي رودخانه و نبود مبلمان شهري، مشکلاتي را براي شرايط امروز شهر اصفهان ايجاد کرده است. با تدوين اين نقشه‌هاي جديد، نقشه‌هاي ديميتري کنار گذاشته شد و حد بستر رودخانه را پارک‌هاي ساحلي رودخانه تعريف کردند. اميدواريم با توجه به تعريف نقشه‌هاي جديد، ديگر شاهد تخطي در حوزه زاينده‌رود در زمينه ساختوساز نباشيم.
بررسي پرونده بلندمرتبه‌ها به بن‌بست مي‌خورد
اما دراين‌بين غلامرضا شيران، رئيس کميسيون حمل‌ونقل و محيط‌زيست شوراي اسلامي شهر اصفهان که يکي از منتقدان برخي ساختمان‌هاي در حال ساخت در حريم رودخانه زاينده‌رود است، به احداث برخي ساختمان‌ها در حريم رودخانه زاينده‌رود و در کمتر از ۲۰۰ قدمي اين رودخانه اشاره مي‌کند و مي‌گويد: بارها و به دنبال گزارشات مردمي، پيگير پرونده اين ساخت و سازها و شاهد برخي مصوبات شبه‌قانوني براي صدور مجوز ساخت آن بوده‌ام. او که معتقد است هر شهروند عادي نيز با مشاهده مکان، ارتفاع و موقعيت ساخت اين ساختمان و تعدادي از ساختمان‌هاي بلندمرتبه متوجه برخي بي‌قانوني‌ها مي‌شود، ادامه مي‌دهد: ازاين‌رو ضروري است که بررسي بيشتر توسط مسئولان مربوطه به‌ويژه بازرسي شهرداري انجام شود تا مردم بدانند که چه کس يا کساني از کنار بهره‌برداري از اين ساختمان و امثال اين ساختمان‌ها سود مي‌برند.
شهرداري پيگيري نمي‌کند
رئيس کميسيون حمل‌ونقل و محيط‌زيست شوراي اسلامي شهر اصفهان با تأکيد بر اينکه بلندمرتبه‌سازي در حريم رودخانه زاينده‌رود تهويه هوا، منظر و خط آسمان در حاشيه اين رودخانه را مختل مي‌کند، ادامه مي‌دهد: بايد توجه داشته باشيم که اقدامات صورت‌گرفته در‌اين‌زمينه خلاف فرمايشات رهبر معظم انقلاب در حوزه حفظ محيط‌زيست به‌ويژه در مناطق پرجمعيت است. او با اشاره به اينکه براي بررسي پرونده ساختمان‌هاي بلندمرتبه به‌ويژه در حاشيه رودخانه زاينده‌رود اقدامات زيادي صورت گرفته است، ابراز مي‌کند:
در‌اين‌راستا در حاشيه زاينده‌رود و در جوار پل وحيد و نقطه مقابل ساختماني که درحال‌حاضر در حال ساخت است، ساختماني وجود دارد که سال‌هاست از ادامه ساخت آن جلوگيري شده و اين درحالي است که ساختمان موردنظر که مورد اعتراض بسياري از شهروندان نيز هست، همچنان در حال بهره‌برداري بوده و در مرحله نماکاري قرار دارد. شيران با تأکيد بر اينکه ما نمي‌خواهيم در اين دست پروژه‌ها حق‌وحقوقي از سرمايه‌گذاران نابود شود، اضافه مي‌کند:
بايد باور داشته باشيم که در ايجاد چنين بناهايي تنها مديريت شهري مقصر است و بايد پاسخگو باشد که با چه مجوزي، امکان قدعلم‌کردن اين بتن‌ها را از لابه‌لاي درختاني که جان مي‌دهند، ايجاد کرده است. بر‌اساس طرح جامع حريم ساختوساز، ساختوساز در حريم زاينده‌رود و بين پل‌هاي تاريخي تا سه طبقه روي پيلوت مجاز است. بارها و بارها از مسئولان فعلي و قبلي شهرداري اصفهان درخواست رسيدگي به ساختمان‌هاي بلندمرتبه حاشيه رودخانه زاينده‌رود را داده‌ام که هر بار با در بسته مواجه شده‌ام و مشکل اساسي نيز در‌اين‌زمينه، نداشتن قوه اجرايي در شوراي شهر است.
بلندمرتبه‌سازي متعلق به قبل از تدوين طرح جامع است
اما عباس حاج‌رسولي‌ها، عضو شوراي اسلامي شهر اصفهان نيز که معتقد است همه ساخت‌وسازهاي بلندمرتبه در حريم رودخانه زاينده‌رود متعلق به دوران قبل از راه‌اندازي شوراي شهر و همچنين تدوين طرح جامع شهر اصفهان است، مي‌گويد: ساختمان‌هاي بلندمرتبه حاشيه رودخانه زاينده‌رود و به‌ويژه در اطراف پل فردوسي و ديگر پل‌هاي شهر اصفهان که هنوز پس از سال‌ها پايان کار دريافت نکرده‌اند، ازجمله اين ساخت‌وسازهاي غيرمجاز است.
او که معتقد است امروز و باتوجه به تدوين طرح جامع حريم ساختوساز در هر نقطه از حريم رودخانه زاينده‌رود تعريف شده است، اضافه مي‌کند: بر‌اساس اين طرح، ساختوساز در حريم زاينده‌رود و بين پل‌هاي تاريخي تا سه طبقه روي پيلوت مجاز است. اين عضو شوراي اسلامي شهر اصفهان حداکثر ارتفاع تعريف‌شده براي ساختوساز در حريم رودخانه زاينده‌رود و خارج از محدوده پل‌هاي تاريخي را ۶ طبقه روي پيلوت اعلام مي‌کند و مي‌افزايد: چنانچه ساختماني درحال‌حاضر با ارتفاعي بيش از اين حد قانوني در حال ساخت است، ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته پروانه ساخت خود را دريافت و درحال‌حاضر آغاز به ساخت کرده است.
ساختوساز ساختمان ۱۰ طبقه حريم ناژوان کاملا قانوني است
اما عباس روحاني، مدير منطقه ۹ شهرداري اصفهان هم در باره ساختمان بلندمرتبه ساخته‌شده در حريم زاينده‌رود اظهار مي‌کند: اين ساختمان قبل از زماني که من در اين منطقه فعاليت خود را آغاز کنم، داراي پروانه ساخت بوده و عمليات اجرايي آن نيز آغاز شده بود. از اين پس اجازه ساختوساز در حريم رودخانه زاينده‌رود را نخواهيم داد. او با اشاره به اينکه با بررسي‌هاي صورت‌گرفته، تمام مراحل احداث ساختمان بلندمرتبه محدوده ناژوان اصفهان قانوني است، تصريح مي‌کند:
ارتفاع اين ساختمان هم قانوني است و فکر نمي‌کنم که ۱۰ طبقه روي پيلوت ساخته شده باشد. مدير منطقه ۹ شهرداري اصفهان که بر اين باور است ساختمان بلندمرتبه ساخته‌شده در کنار پل وحيد در حريم رودخانه نيست، ابراز مي‌کند: اين ساختمان تنها در حريم فضاي سبز قرار دارد که چون در گذشته ناژوان در حريم شهر اصفهان و در اختيار شهرداري بوده، شهرداري مجاز به صدور پروانه ساخت در اين منطقه بود؛ البته درحال‌حاضر و با توجه به قرارگرفتن ناژوان به‌عنوان اراضي کشاورزي، ديگر امکان صدور پروانه ساختمان در اين محدوده وجود نخواهد داشت.
روحاني با اشاره به اينکه امکان تخريب ساختمان در حال ساخت در حريم ناژوان تنها در صورت مشاهده تخلف جديد وجود دارد، ابراز کرد: ازاين‌پس اجازه ساختوساز در حريم رودخانه زاينده‌رود را نخواهيم داد و ساخت‌وسازهاي صورت‌گرفته مطابق قوانين گذشته بوده است. دراين‌بين بايد توجه داشته باشيم که بلندمرتبه‌سازي‌هاي بي‌ضابطه نه‌تنها براي آلودگي هوا، بلکه براي زيست شهري نيز خطري بالقوه محسوب مي‌شود.
- 13
- 6
