با وجود همه هشدارها توسعه باغ‌ها در حوزه درياچه اروميه ادامه دارد و مزارع و مناطق كوهستاني هم در حال تبديل به باغ هستند برای همین راه نجات دریاچه ارومیه را باید در مصرف آب بخش کشاورزی دید. ستاد احیای دریاچه ارومیه در ادامه برنامه‌های سال‌های گذشته‌اش پیش می‌رود اما يكي از برنامه‌هاي مهم براي سال جاري بايد تمركز بر كاهش مصرف آب در حوزه كشاورزي باشد که با بهبود راندمان تولید محقق می‌شود.
متاسفانه بخش كشاورزي در مصرف آب بيش از اندازه تلفات دارد و حتی می‌بینیم که در دامنه كوه‌ها هم باغ بر پا می‌کنند؛ باغی که به منابع آبی نیاز دارد و می‌تواند وضعيت درياچه را بحراني‌تر کند. این در حالی است که با كمال تأسف چندان نظارتي بر اين روند وجود ندارد.
به نظر مي‌رسد که تا‌كنون نتوانسته‌ايم كار زيادي براي مهار ميزان مصرف انجام دهيم و به اين ترتيب دولت براي اين مهم در ابتداي راه است. در حالی که ضرورت دارد در اجراي پروژه‌هاي آبياري تحت فشار در باغات و همچنین برای انتقال آب از محل توليد تا مصرف آب و چگونگي توليد آب، اقدامات اصلاحي اساسي صورت گيرد؛ چون هدررفت در بخش توليد، انتقال و مصرف آب بسيار شديد است. موضوع بعد كه بايد جدي‌تر دنبال شود، انتقال پساب‌هاي تصفيه‌شده تصفيه‌خانه‌هاي تبريز، اروميه و شهرهاي ديگر به سمت درياچه است که سال گذشته اين برنامه با سرعت خوبي اجرا نشد و بعد از این بايد به صورت جدي‌تر در دستور كار قرار گيرد. مسأله ديگر حفر تونل انتقال آب از حوزه جنوب درياچه به سمت رودخانه «گدار» است.
در اجراي اين برنامه پيشرفت خوبي داشتيم و ۱۲ كيلومتر از تونل حفاري شده؛ اما هنوز ۷۰درصد كار باقي مانده است. از اين رو با توجه به وضعيت درياچه لازم است در سال ۹۸ كار حفاري تونل به اتمام برسد. برنامه ديگر تثبيت‌هاي بيولوژيك در اطراف درياچه است. در اين زمينه بحث قرق و حفظ منابع طبيعي و حفظ بافت خاك مطرح است تا ذرات ريزگردهاي نمكي مشكلات بيشتري ايجاد نكند. برنامه‌ها در اين راستا البته به خوبي اجرا شده، اما لازم است ادامه پيدا كند.
ما در مجلس فراكسيون نجات درياچه اروميه را تشكيل داديم كه هدف آن درواقع نظارت بر عملكرد دولت است. طبيعي است، اگر در موضوعي دولت كارها را جدي پيش ببرد، مجلس هم بر عملكرد نظارت كرده و دولت را تشويق خواهد كرد. ولي اگر سهل‌انگاري بشود بايد به دولت تلنگري بزنیم تا كار به نحو مطلوب پيش برود. وقتي ما در مجلس اين فراكسيون را تشكيل داديم، هنوز وضعيت دولت دوازدهم مشخص نبود، اينكه آيا برنامه‌هاي قبل ادامه پيدا مي‌كند يا خير. با پيروزي دكتر روحاني تقريبا مي‌شود اميدوار بود سياست‌هاي محيط‌زيستي دولت به‌خصوص در مورد درياچه اروميه ادامه پيدا كند. بنابراین فراكسيون نقش نظارتي خود را بر عملكرد ستاد درياچه اروميه خواهد داشت.
از سوي ديگر بعضي از نكات خاصي نيز مانند تخصيص اعتبارات ممكن است در مقاطعي نياز به توجه ويژه مجلس داشته باشد. در اين مقاطع فراكسيون مي‌تواند نقش محوري داشته باشد و در تامين اعتبارات و جلب نظر سازمان برنامه و بودجه نقش مهمي ايفا كند. موضوع ديگر مسائل اجتماعي است؛ نمايندگان مستقيم با مردم در ارتباط هستند و مي‌توانند در برنامه‌هايي كه نياز به مشاركت مردمي يا فرهنگ‌سازي است، کاری بکنند. ستاد احياي درياچه اروميه كارهاي موثري انجام داده است، منتها هيچ كاري بي‌عيب نيست. نقايصي در عملكرد ستاد درياچه اروميه ديده مي‌شود كه بايد نسبت به رفع آن اقدام كرد.
يكي از این نقص‌ها تمركز ستاد در تهران و عدم ارتباط مستقيم با حاشيه درياچه‌نشينان است. اين مورد خود معضل است و مي‌تواند محل ايراد باشد. عمده فعالان درياچه در تهران متمركز شده‌اند و عملا تصويري واقعي از درياچه در اختيار ندارند و به صورت روزآمد نمي‌دانند مردم چه وضعيتي در اين منطقه دارند. وقتي ما پذيرفته‌ايم كه نقش عوامل انساني در خشكي درياچه اروميه ٧٠درصد است، اين عامل انساني در حوزه درياچه اروميه استقرار داشته و نياز به فرهنگ‌سازي دارد. ستاد امروز ديگر به كار مردم اشراف ندارد و عملا به دو سه دستگاه اجرايي سپرده است. اگر اين دستگاه‌ها مي‌توانستند كاري از پيش ببرند كه درياچه به اين روز نيفتاده بود.
بنابراين لازم است ستاد احیای دریاچه ارومیه حضور فعال و جدي خود را در منطقه برنامه‌ريزي كند و كار را خود در دست گيرد. يكي از كارها مي‌تواند تشكيل كارگاه در حوضه درياچه ارومیه باشد. وقتي مردم ببينند دولت جدي است، مشاركت بسيار بالاتري خواهند داشت. در سال ١٣٩٤ كه نماينده ستاد در منطقه بودم، انرژي زيادي گذاشتيم و با مردم براي مشاركت در طرح احيا صحبت كرديم. روستا به روستا، بخش به بخش و شهر به شهر، پروژه‌ها را بين مردم جا انداختيم. يكي از دلايلي كه سال ١٣٩٤ موفق‌ترين سال احياي درياچه بود نيز همين حضور مردم بود.
آنها به طور واقعي حضور دولت را احساس مي‌كردند و براي مشاركت انگيزه بيشتري پيدا مي‌كردند؛ اما در سال ١٣٩٥ تقريبا تمام برنامه‌هاي فرهنگي و اجتماعي در منطقه نیمه تعطيل و ستاد در تهران متمركز شد. به همين دليل هم مي‌بينيم كه سال ١٣٩٥، ٢٥ سانتيمتر تراز درياچه پايين‌تر آمد. پس از صرف هزينه‌ها و وقت بسيار، پاسخ براي حل‌نشدن بحران درياچه اروميه چه خواهد بود؟ مسلما در اين بين عده‌اي هم به دنبال فضاسازي و بهره‌برداري‌هاي سياسي هستند و سعي مي‌كنند كارهاي انجام‌شده را كوچك جلوه دهند.
هادي بهادري
- 16
- 6
