به گزارش آرمان، تولد، ازدواج، طلاق و مرگ جزو وقایع حیاتی هر فرد است که بر اساس قانون این وقایع مهم باید در سند سجلی درج شده تا بتوان هویت افراد را شناسایی کرد. در این میان بی‌توجهی به ثبت هریک از این وقایع می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیر فراوان به‌دنبال داشته باشد. در شرایط کنونی کم نیستند زنان ایرانی که به دلیل ثبت نشدن سند ازدواجشان با مردان خارجی نه ازدواجشان از لحاظ قانونی به رسمیت شمرده شده و نه فرزندانشان از هویت، شناسنامه و دیگر حقوق شهروندی و انسانی برخوردار هستند.
این در حالی است که با بررسی زندگی اغلب آنها باید گفت که بعد از گذشت مدتی از ازدواجشان آنها از سوی مردان اتباع بیگانه رها شده و بدون شغل، مهارت و توانایی مجبورند فرزندشان را بدون هویت بزرگ کنند. باید گفت که اغلب این ازدواج‌ها به شکل موقت بوده و بدون ثبت در هیچ نهاد قانونی شکل می‌گیرد. همین ثبت نکردن ازدواج زن ایرانی آینده‌اش را با مشکلات متعدد مواجه می‌کند.
برای فرد و جامعه نبود هویت می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیر به‌دنبال داشته باشد. در این میان کم نیستند کودکان متولد شده از مادران ایرانی و پدران خارجی که به‌دلیل نداشتن شناسنامه از امکانات اولیه خود محروم هستند. در این شرایط مدیرکل امور بانوان، کودکان و خانواده استانداری تهران گفت: افراد غیر ایرانی برای ثبت ازدواج خود به صورت قانونی، باید از استانداری مجوزهای لازم را اخذ کنند.
درباره تعداد افراد بی‌هویت در کشور و تعداد زنان ایرانی ازدواج کرده با مردان خارجی آمار دقیقی در دست نیست. در این میان در شهریور جاری عبدالجلیل شهنوازی، رئیس شورای شهر زاهدان گفت: وجود ۵۰ هزار حاشیه‌نشین بدون شناسنامه در شهر زاهدان از معضلات اجتماعی قابل توجه این شهر است. در روزهای اخیر هم عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نسبت به بی‌توجهی دستگاه‌ها در انجام وظایف خود درباره ساماندهی کودکان کار انتقاد کرد.
عباسعلی پوربافرانی با اشاره به‌وجود سه میلیون کودک کار که دو میلیون نفر آنها بی‌هویت هستند، گفت: برای ساماندهی کودکان کار برخی دستگاه‌ها وظایفی برعهده دارند که باید به آنها عمل کنند، به‌طور حتم در حیطه قوانین و تعاریف مربوط به حوزه کودکان کار به‌ویژه افراد بی‌هویت ضعف‌هایی وجود دارد که بدون رفع آنها ساماندهی این حوزه امکان‌پذیر نیست. در روزهای آینده نیز یک مساله جدید از کودکان بی‌هویت برجسته می‌شود و آن هم ممانعت برخی از مدارس از ثبت نام دانش آموزان بدون هویت است. در مهر ۹۶ هم علی باقری، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با اشاره به چگونگی پوشش تحصیلی کودکان و بازماندگان از تحصیل بدون شناسنامه ایرانی گفت: «کد انحصاری» برای اینها نداریم؛ در این زمینه نیازمند نظام آماری دقیق هستیم که وزارت کشور مسئول آن است.
صدور مجوز ازدواج غیرایرانی‌ها به‌استانداری‌ها سپرده شد
مدیر کل امور بانوان، کودکان و خانواده استانداری تهران گفت: افراد غیرایرانی برای ثبت ازدواج خود به صورت قانونی، باید از استانداری مجوزهای لازم را اخذ کنند. ثریا شارقی با اشاره به شرایط تولد کودکان بی‌هویت، افزود: در بسیاری از موارد کودکان بی‌شناسنامه حاصل ازدواج افرادی هستند که برای کوتاه‌مدت با یکدیگر رابطه داشته‌اند. او افزود: بسیاری از افراد به‌دلیل فرار از درگیری با مسائل عرفی و شانه خالی کردن از بار مسئولیت در سطح جامعه تلاش می‌کنند تا کودک خود را بدون هویت نگه دارند.
مدیرکل امور بانوان، کودکان و خانواده استانداری تهران با اشاره به اینکه تولد کودک بدون هویت می‌تواند پیامدهای منفی متعدد را برای کشور داشته باشد، عنوان کرد: برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از زندگی کودکان بی‌هویت در کشور سازمان‌های مربوط به این حوزه باید پیگیری‌های مدونی را داشته باشند. او اضافه کرد: ازدواج‌های غیرقانونی و ورود تبعه کشورهای اطراف به داخل ایران از جمله مهمترین عواملی هستند که سبب افزایش آمار کودکان کار در کشور می‌شود.
شارقی درباره شرایط ازدواج افراد غیرایرانی در داخل کشور، توضیح داد: افراد غیر ایرانی برای ثبت ازدواج خود به صورت قانونی باید از استانداری مجوزهای لازم برای ثبت ازدواج را اخذ کنند. به گزارش مهر، او افزود: برخی از افراد ایرانی با اهتمام به عقد موقت ۹۹ ساله با تبعه کشورهای دیگر در داخل کشور ازدواج کرده و نسبت به تشکیل زندگی اقدام می‌کنند. در حالی که پس از به دنیا آوردن فرزندان خود در مرحله اخذ شناسنامه کودک با مشکلات فراوان رو‌به‌رو می‌شوند.
قانون، کودک بی‌هویت را به‌رسمیت بشناسد
یک حقوقدان درباره ثبت ازدواج اتباع غیرایرانی در استانداری‌ها به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: این امر یک اقدام جدید نیست، بلکه از دیرباز اتباع غیرایرانی برای ثبت ازدواجشان باید به استانداری‌ها مراجعه می‌کردند. مساله این است که این نوع ازدواج‌ها اغلب به شکل غیرقانونی انجام می‌شود. مونیکا نادی می‌افزاید: اغلب اتباعی که در ایران ازدواج می‌کنند یا اقامتشان غیرمجاز است یا بدون مجوز قانونی با زنان ایرانی ازدواج می‌کنند، هویت کودکانشان با مشکلات عدیده مواجه می‌شود. به گفته او از لحاظ شرعی ازدواج با انجام مراحل شرعی محدودیتی ندارد، اما اغلب کودکان حاصل این نوع ازدواج‌ها بدون هویت هستند.
این فعال حقوق کودک می‌افزاید: باید دانست که مقررات قانونی در بسیاری از موارد اجرا نمی‌شود، چون در ورود اتباع به کشورمان کنترل وجود ندارد و به راحتی این افراد وارد کشور می‌شوند. نادی می‌گوید: آنها بدون رعایت مقررات قانونی با زنان ایرانی ازدواج کرده و حاصل این ازدواج‌ها کودکانی هستند که از داشتن هویت و تابعیت محروم هستند و بعضا این مردان بعد از گذشت مدتی همسرانشان را رها کرده و این اقدام باعث باز تولید آسیب‌های دیگر می‌شود.
به گفته او بر اساس قانون این ازدواج‌ها اعتباری ندارد و جدایی از صحت ازدواج در هویت کودکان آنها نیز بروز پیدا نکرده است. نادی تاکید می‌کند: در واقع سیستم تابعیتی کشورمان سیستم تابعیتی خون است و تابعیت از پدر به فرزند منتقل می‌شود و کودکان حاصل از این ازدواج‌ها فاقد تابعیت ایرانی هستند و از حقوق اولیه، حق تحصیل، حق بهره‌مندی از خدمات اجتماعی، آموزش و درمان بهره‌مند نیستند.
این حقوقدان تاکید می‌کند: تبعات این بی‌هویتی و بی‌تابعیتی هم برای مادر و زن ایرانی است، چون او از این ازدواج ناموفق صاحب فرزند می‌شود و این مساله برای او و فرزندش هزاران آسیب به‌دنبال دارد. به این دلیل تاکنون طرح‌های متعدد در مجلس مطرح شده است که از جمله این اقدامات می‌توان از سپردن تابعیت گرفته تا هویت بخشی اشاره کرد. حال به نظر می‌رسدکه اگر اصل را بر این بگیریم که بتوان هویت این کودکان را به رسمیت شناخته و اقامت آنها را تسهیل کرد و تنها با تقویت هویت بخشی به این کودکان بتوان آسیب‌های تهدیدکننده مادر و فرزند اتباع بیگانه را کاهش داد به این ترتیب شرایط زندگی برای این افراد تسهیل می‌شود.
نادی می‌افزاید: این تسهیل شرایط فقط شامل زندگی فردی نیست، بلکه هرچقدر در جامعه بتوان معضل بی‌هویتی و بی‌تابعیتی را از بین ببریم، بی‌شک روند جرائم، جنایات، بیکاری، فقر و هزاران مشکل دیگر گرفته می‌شود؛ یعنی این موضوع یک مشکل اساسی ایجاد کرده است. به گفته او می‌توان برای زنان ایرانی کم و کیف ازدواج با این افراد را آگاهی‌بخشی کرد. این فعال حقوق کودک می‌افزاید: قانون در این نوع ازدواج‌ها باید ورود کرده و به رسمیت شناختن کودک حاصل از این ازدواج‌ها نیازمند ورود قانون است.
زهرا سلیمانی
- 16
- 1
