چند سالی است که پدیده «دختران ریشدار» در جامعه ما به وجود آمده و بسیاری از زنان برای دیدن بازیهای فوتبال با ظاهر و محاسن مردانه در ورزشگاهها حضور پیدا میکنند. در سالهای اخیر اظهار نظرهای متفاوتی در این باره مطرح شده و برخی این موضوع را خلاف قانون و شرع اسلامی میدانند و برخی دیگر حضور زنان را فرصتی برای کاهش ناهنجاریها در استادیوم بیان میکنند و معتقدند که حضور زنان در استادیومها به عنوان یک حقوق اجتماعی در جامعه مطرح است و نباید آنها را از این حق محروم کرد. کارشناسان و جامعهشناسان نیز بر این باورند. در حالی که جامعه و جو استادیومها به سمت خشونت پیش میرود و در بسیاری از بازیهای فوتبال شاهد زخمی شدن عدهای از تماشاگران هستیم، حضور زنان در استادیومها میتواند به کاهش این ناهنجاریهای اجتماعی کمک کند.
همواره این سوال در ذهن مطرح میشود که زنان جامعه تنها در فضای استادیوم ها فحش و ناسزا میشنوند؟ در حالی زنان از عدم ورودشان به ورزشگاه گلایههای بسیاری دارند که برابری زنان با مردان در اصولی از قانون اساسی با صراحت بیان شده است. بند نهم از اصل سوم قانون اساسی بیان میکند:«دولت جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به اهداف اصل دوم، مکلف به رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینههای مادی و معنوی است».
این در حالی است که قانونی برای ممانعت از حضور زنان در ورزشگاه وجود ندارد، اما در بسیاری از بازیها از حضور آنها به استادیوم جلوگیری میشود و دختران ریشدار بازداشت میشوند. با این حال چند روز پیش برای اولین بار درهای استادیوم آزادی روی بانوان باز شد و خانمها از نزدیک بازی ایران و بولیوی را تماشا کردند. البته در این باره انتقادهایی نیز از سوی جامعه مطرح شد که این زنان به صورت انتخابی به ورزشگاه رفتند، هرچند نکته امیدوار کننده حضور زنان بدون کوچکترین مشکل در استادیوم بود.
حضور اولین دختر ریشدار
شاید یکی از اولین بانوان ریشدار که از نزدیک بازی تیم محبوبش پرسپولیس را در جام باشگاههای آسیا تماشا کرد، ل. م بود. او وقتی بعد از پایان بازی عکس حضورش با ریش و گریم مردانه را در فضای مجازی منتشر کرد، اکثر مردم درباره او لب به تحسین گشودند و از شجاعت او برای رسیدن به حق قانونیاش تمجید کردند. او که روانشناس نیز است، در این باره نظرات جالبی دارد و معتقد است که حضورش در استادیوم عالی و پرنشاط بوده و مردان نیز با او رفتار محترمانهای داشتند.
او به «آرمان» میگوید: بنده اکثر بازیهای پرسپولیس در جام باشگاههای آسیا را با گریم مردانه به استادیوم رفتم.بدون شک یکی از سختترین و پر استرسترین کارها برای خانمها، گذشتن از دو گیت استادیوم آزادی با گریم مردانه است. بنده چون روانشناسی خواندهام، هیچ وقت در بازرسیها دچار مشکل نشدم و سعی کردم خودم به ماموران جهت دهم. تنها یکبار که میخواستم از گیت عبور کنم، خندهام گرفت و ماموران انتظامی فهمیدن که من زن هستم. متاسفانه برخوردها با من خوب نبود و سعی میکردند مرا تحقیر کنند و بترسانند که دیگر به استادیوم نروم.
البته من تنها دختر بودم که ماموران گرفتهاند. آن روز از من بازجویی و یک دوربین هم حرفهای من را ضبط میکرد.یکی از بدترین اتفاقات این بود که من را در خودرو گذاشتند و در ورزشگاه میچرخاندند که دیگران ببینند. او در ادامه افزود: کمترین اثر حضور زنان در استادیوم این است که شما ۹۰ دقیقه از همه اتفاقات جامعه دور هستید و از دیدن فوتبال لذت میبرید. شما به هیچ چیزی به جز لذت بردن از ورزش فکر نمیکنید. شما ۹۰ دقیقه میتوانید فریاد بزنید، شادمان باشید و حتی از باخت تیم محبوبتان ناراحت باشید.
نبود محدودیتها در ۹۰دقیقه رویایی برای هر فردی میتواند خوشایند باشد. ما یک روز به استادیوم میرویم، اما ۱۰ روز درباره این اتفاق صحبت میکنیم و در این مدت سرشار از انرژی وصف ناشدنی هستیم. البته خیلی از خانمها استادیوم و ورزش را دوست ندارند، اما همین که به آنها اجازه ورود نمیدهند میخواهند حتی یکبار هم که شده آن فضا را تجربه کنند. ما از موضوعی صحبت میکنیم که برای ما زنان خیلی هیجان انگیز است. او در پاسخ به این سوال که برخورد آقایانی که فهمیدن شما خانم هستید با شما چگونه بود؟
میگوید: همیشه فکر میکردم دیدن بازی در میان ۷۰ هزار مرد برای یک زن بسیار خطرناک است، اما اصلا اینطور نیست. من در هر بازی که به استادیوم رفتم تعدادی از مردان فامیل و آشناها برای حفاظت از من به استادیوم آمدند.هرچند یکبار که دوستم را در گیت گرفتند و آقایان همراه من مجبور شدند به خاطر آن به بیرون از استادیوم بروند، خودم را در استادیوم تنها دیدم. آن روز وقتی مردان در صندلیهای اطرافم میفهمیدند که من خانم هستم، خیلی محترمانه با من برخورد میکردند. آنها اگر میخواستند ناسزا هم بگویند بهجای دیگر میرفتند که مبادا جلوی من حرف زشتی از دهانشان بیرون بیاید.
برخی از آقایان غریبه آنقدر مراقب من بودند که اگر آنها نبودند من را در مسیر برگشت بازداشت میکردند، چون مسئولان فهمیدند که من خانم هستم. حتی آب برای من میآوردند و جو فوق العاده بود. درضمن خیلی از آنها نیز وقتی میفهمند که یک خانم در کنار آنهاست و حرفهای آنها را گوش میکند ناخداگاه سکوت میکردند و رفتار محترمانهای از خود نشان میدادند. این بحث تنها در استادیومها نیست و ما در همه جای شهر نیز آن را میبینیم.
این روانشناس درباره تاثیر حضور زنان در استادیوم میافزاید: شما خیلی مواقع شاهد درگیری دو نفر در خیابان با یکدیگر بودهاید و اگر یکی از آنها همراه خانم باشد، قطعا درگیری به وجود نمیآید. مگر ما آزادانه برای دیدن والیبال و کشتی به استادیوم نمیرویم، پس چرا آنجا اتفاقی رخ نمیدهد. من مطمئن هستم که هیچ مردی در کنار خانوادهاش خارج از ادب، رفتار و برخورد نمیکند. در جامعهای که پر از دغدغه است، باید سعی کنیم که این استرسها را کاهش دهیم. بدون تردید حضور زنان در استادیوم نقش موثری در شادی و نشاط آنها در جامعه دارد.وقتی ما میتوانیم زنان جامعه را برای یک ساعت خوشحال کنیم، مشکل کار از کجاست.
قانونی برای نرفتن وجود ندارد
البته همان طور که گفته شد هیچ قانونی برای بازداشت زنان در استادیوم وجود ندارد. در این زمینه محمدرضا تابش، رئیس فراکسیون ورزش مجلس نیز معتقد است، هیچ قانونی که مانع حضور بانوان در ورزشگاهها شود، وجود ندارد، اما ما ترس از این داریم که قانونی دیگر تصویب کنیم و آن موقع واقعا از حضور خانمها جلوگیری شود. دولت باید محکم پای این موضوع بایستد و از حضور بانوان در ورزشگاهها دفاع کند و بسترهای مناسب در ورزشگاهها فراهم شود تا علما هم نگرانیهایشان برطرف شود.
چندی قبل هم پروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان که مدتهاست برای احقاق حقوق خانمها تلاش میکند و با ممانعت از ورورد زنان به ورزشگاه نیز مخالف است، در مورد این موضوع به ایسنا گفت: نه تنها بازداشت این دختران قانونی نیست، بلکه برای ممانعت از ورود بانوان به ورزشگاه نیز قانونی وجود ندارد. دو وزیر ورزش و جوانان و وزیر کشور در این رابطه مسئول است و باید پاسخگوی نهادهای نظارتی باشند.
برای حضور زنان برنامهریزی نکردیم
به سراغ یک جامعه شناس رفتیم تا تبعات حضور زنان در استادیومها و مکانهای ورزشی را مورد بررسی قرار دهیم.مریم رامش به «آرمان» میگوید: خانمها چون در چند دهه اخیر جایگاهشان در جامعه متحول شده و حضور گستردهتری در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ورزش دارند، دیگر جایگاه قبلی را ندارند و این امر باعث شده که مطالباتشان بهطور طبیعی و با گذشته دچار تغییر شود و از یک حقوق برابرنسبت به آقایان در جامعه برخوردار باشند.
از این رو یکی از مطالبات آنها در جامعه حضور در استادیومها برای دیدن مسابقات ورزشی است. ما نمیتوانیم از خانمها انتظار داشته باشیم که در جامعه حضوری پر رنگ داشته باشند، مدال بیاورند، اما در میادین ورزشی حاضر نشوند. امروزه این امر جزو حقوقی است که خانمها مطالبهگر آن هستند و حالا آقایان نیز مطالبهگر حضور همسران و خواهرانشان در استادیومها هستند. او در مورد مشکلات و اظهار نظرهای متفاوت در جامعه میگوید: به این موضوع بیدلیل پرداخته شده است. در حالی که میتوانست خیلی راحتتر این موضوع بررسی و برای آن برنامهریزی شود، اما حالا حضور زنان به یک معضل تبدیل شده است.
عدم برنامهریزی و نبود شرایط برای این موضوع باعث بالا رفتن حساسیت شده است. خیلی از خانمها برای رفع این مشکل مجبور به تغییر ظاهر شدهاند و وارد استادیوم میشوند باعث شده حتی مردان نیز به آن واکنش نشان دهند و خواستار حضور زنان در استادیومها باشند. رامش در ادامه میافزاید: به خاطر نبود برنامه ریزی یک رفتار کاملا اجتماعی و اخلاقی به یک وضعیت ناگوار، حساس و اعتراضی تبدیل شده است. در حالی که ما میتوانیم با کنترل و مدیریت این امر را درست کنیم. وقتی یک خانم با لباس و گریم وارد استادیوم میشود و عکساش را در فضای مجازی منتشر میکند چه در داخل و چه خارج از کشور اظهارنظرهای متفاوت و ناخوشایندی درباره آن گفته میشود.
هویت بخشی به زنان جامعه
این جامعه شناس در پایان سخنانش میافزاید: ما روی مدیریتهای هیجانی کار خاصی انجام ندادهایم و هر روز شاهد خشونت بیشتر در جامعه و ورزشگاهها هستیم، اما واقعا به این موضوع فکر نکردهایم که اگر خانمها در جایی حضور دارند، مردان با حرمت بیشتری برخورد میکنند. چرا ما از فرصت حضور بانوان در استادیومها استفاده نمیکنیم.
بدون تردید اگر خانمها در این مکانها حضور داشته باشند به خاطر ویژگیهای روانشناختی و فیزیکی میتوان فضا را به سمت آرامش پیش برد و خشونت را در استادیومها کاهش داد. خشونت مردان در استادیومها زیاد شده و بنده فکر میکنم حضور خانمها میتواند آرامش بیشتری را در این فضاها برقرار کند و درگیریها را کاهش بدهد. ضمن اینکه این امر باعث ایجاد غرور و هویت بیشتر در خانمهای جامعه میشود. در واقع با حضور آنها در استادیومها باعث میشویم که نصف جمعیت کشور عرق ملی و اجتماعیشان بیشتر شود. پس چرا ما میخواهیم این سرمایه اجتماعی را ضایع کنیم.
وحید استرون
- 16
- 5