به گزارش فارس، اوایل تیرماه سال جاری بود که خبر گم شدن دختر بچه‌ای پارس آبادی به نام آتنا در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
خبری که در آن احتمال ربوده شدن و یا قتل این دختر خردسال پیش بینی می‌شد، تا جایی که فرماندار پارس آباد مغان در روز ۱۷ تیرماه با اشاره به اینکه ۱۰۰ درصد پرونده‌های جنایی و قتل در استان منجر به کشف شده، اظهار داشت: امیدواریم این پرونده نیز در سریع ترین زمان ممکن به نتیجه رسیده و این دختر بچه عزیز صحیح و سالم به آغوش خانواده‌اش باز گردد.
دو روز پس از این اظهارنظر یعنی در تاریخ ۱۹ تیرماه دادستان پارس آباد از کشف جسد آتنا اصلانی توسط پلیس تخصصی آگاهی خبر داد و گفت: جسد این کودک ۷ ساله ساعاتی پیش از پارکینگ منزل مظنونی که دستگیر و بازداشت شده بود، کشف شد.
با پیدا شدن جسد آتنا کوچولو و انتقال آن به پزشکی قانونی،مظنون اصلی پرونده که مردی ۴۰ ساله و دارای ۵ سابقه کیفری ازجمله کودک‌ربایی، تجاوز به‌عنف و اعمال منافی عفت بوده، به قتل آتنا اعتراف کرد.
هنوز داغ آتنای پارس آبادی سرد نشده که خبر آزار و اذیت جنسی دخترکی هفت ساله در استان البرز سرزبان ها افتاده. دختری به نام کیمیا که از طرف ناپدری مورد تجاوز قرار گرفت تا این روزها روی تخت بیمارستان روزگار بگذراند.
اما سوال اینجاست که چرا هیچ قانونی آن گونه که باید از آتناها، کیمیاها و ستایش‌ها حمایت نمی‌کند؟ آیا واقعاً خلاء قانونی زمینه بروز چنین حوادثی را فراهم کرده یا اینکه دلایل دیگری مطرح است که چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
اصلا چه عواملی باعث روی آوردن یک مرد برای انجام اعمال منافی عفت با یک کودک می‌شود؟ آیا آسیب‌شناسی و بررسی ریشه‌ای این گونه حوادث می‌تواند مانع از تکرار چنین اتفاقاتی شود؟
یک روانشناس با بیان اینکه بیشترین آمار آزار و اذیت جنسی کودکان از سوی اقوام نزدیک انجام می‌شود، گفت: افراد غریبه ۱۰ درصد کل این آمار را تشکیل می‌دهند.
عاطفه کیانی‌نژاد، روانشناس در گفت‌وگو با فارس، در پاسخ به این سوال که چه عاملی سبب روی آوردن یک مرد برای انجام اعمال خلاف منافی عفت با یک کودک می‌شود، گفت: اینکه ما بخواهیم بدون بررسی مشکلات و مسائل گذشته متهم اقدام به ارائه نظریه کنیم، قطعاً تحلیلی ناقص خواهیم داشت چرا که ابتدا باید با قاتل صحبت کرد و به شرح حالی از دوران کودکی او رسید.
وی افزود: معمولاً اینگونه افراد دوران کودکی بدی را سپری کردند و به دلیل اتفاقات ناگواری که تجربه کرده‌اند آسیب دیدند و به نوعی بی‌احساس شده‌اند.
کیانی‌نژاد با بیان اینکه اینگونه افراد تجربه مورد تجاوز قرار گرفتن در کودکی را داشتند، گفت: البته نمی‌توان به قطعیت این موضوع را بیان کرد و شاید علت رفتار اینگونه متهمان مربوط به بدرفتاری پدر و مادر یا خواهر و برادرشان باشد.
این روانشناس ادامه داد: در هر صورت این افراد به واسطه آسیب‌هایی که دیده‌اند دچار یک نوع مکانیسمی می‌شوند که سعی می‌کنند نسبت به هرگونه آزار و اذیتی بی‌حس باشند تا کمتر اذیت شوند، بنابراین وجدان اخلاقی در آنها شکل نمی‌گیرد. در واقع اینگونه افراد حس انسان‌دوستی و مهربانی درونشان از بین رفته و نمی‌توانند خودشان را جای خانواده مقتول بگذارند.
وی افزود: همچنین این افراد از مشکلات هوشی هم برخوردار هستند چرا که هنگام ارتکاب جرم عواقب این کار را بررسی نمی‌کنند، برای مثال در پرونده آتنا قاتل اگر بهره هوشی مناسبی داشت قطعاً جسد را در جایی که به راحتی پیدا می‌شد مخفی نمی‌کرد، در واقع اینگونه افراد توان پیش‌بینی وقایع را ندارند.
کیانی‌نژاد در ادامه با بیان اینکه معمولاً اینگونه متهمان در کودکی یک رفتار غیراخلاقی مثل دزدی یا تجاوز به مال دیگران داشتند، گفت: شاید بتوان ریشه اصلی این اتفاق را عدم رشد وجدان و اخلاقیات در این دسته از مجرمان عنوان کرد.
این روانشناس با اشاره به موضوع آموزش و ضعف خانواده‌ها در این زمینه گفت: معمولاً خانواده‌ها ترجیح می‌دهند اصلاً پیرامون این موضوعات با کودکان صحبت نکنند به همین جهت هم اگر کودک مورد آزار و اذیت جنسی قرار بگیرد و یا احساس کند فردی به او میل جنسی دارد نمی‌تواند به راحتی این موضوع را با خانواده در میان بگذارد، در واقع می‌توان گفت بستر امنیت برای بچه‌ها در خانواده کمرنگ است.
وی با تأکید بر اینکه کودکان باید بدون ترس از تفکر دیگران چنین موضوعاتی را اطلاع دهند،گفت: همانطور که در پرونده عنوان شده آتنا بارها برای خوردن آب به مغازه رنگرزی قاتل رفته و من فکر می‌کنم این اتفاق ناگهانی رخ نداده، در واقع قاتل آتنا را از قبل می‌شناخته و حتی این احتمال وجود دارد که قبلاً به او نزدیک شده باشد اما آتنا سکوت کرده است.
وی افزود:البته این‌ها فقط یک حدس است و اگر بیان می‌شود برای از این به بعد است.
این روانشناس با اشاره به اینکه باید در محیط خانواده شرایطی فراهم شود که کودک بدون ترس از قضاوت نزدیکی دیگران به خودش و یا لمس شدن از طرف یک مرد غریبه را به خانواده‌اش اطلاع دهد، گفت: ما باید توانایی نه گفتن در کودکان را پرورش دهیم، ما در فرهنگی رشد کرده‌ایم که به بچه گفته‌اند باید حرف گوش کنی و جواب بزرگ‌تر را ندهی، کودکی که در خانواده نمی‌تواند نه بگوید قطعا نسبت به این رفتارها هم نمی‌تواند واکنشی از خود نشان دهد.
وی با بیان اینکه بیشترین آمار آزار و اذیت جنسی کودکان از سوی اقوام نزدیک انجام می‌شود،گفت: افراد غریبه ۱۰ درصد کل این آمار را تشکیل می‌دهند.
کیانی‌نژاد تصریح کرد: موضوع دیگری که باید به بچه‌ها اعلام شود این است که نباید راز بد کسی را نگه دارند، مثلاً خیلی از مواقع متجاوز به کودک می‌گوید کاری که با تو کردم باید مثل یک راز پیش خودت بماند در واقع خانواده‌ها باید این هشدار را به کودکان بدهند که اینگونه اتفاقات راز نیست و نباید پنهان بماند.
وی در پایان گفت: خانواده‌ها باید فرمول «نه، برو، بگو» را با کودکان تمرین کنند یعنی زمانی که فرد غریبه‌ای با هدف آزار جنسی و یا لمس کردن کودک به او نزدیک می‌شود، کودک باید با صدای بلند نه بگوید، محیط را ترک کند و موضوع را به پدر و مادرش اطلاع دهد.
سفنانی گفت: در بحث کودک و نوجوان تنها قانونی که داریم، قانون ۹ ماده‌ای حمایت از کودکان و نوجوانان است و طبیعتاً عرصه حقوق کودک آنقدر وسیع است که ۹ ماده پاسخگوی آن نیست.
محمدعلی اسفنانی، سخنگوی سابق کمیسیون قضایی مجلس در گفت‌وگو با فارس، در پاسخ به این سوال که چه عواملی موجب بروز اتفاقات مشابه برای آتنا، کیمیا و ستایش طی یک سال اخیر شده است؟ اظهار داشت: ما اگر بخواهیم خیلی دقیق این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که هم از لحاظ قانونی، هم از لحاظ آموزش عمومی و هم در نحوه دفاع از حقوق کودکان با ضعف‌های اساسی مواجه هستیم.
وی افزود: در بحث کودک و نوجوان تنها قانونی که داریم، قانون ۹ ماده‌ای حمایت از کودکان و نوجوانان است و طبیعتاً عرصه حقوق کودک آنقدر وسیع است که ۹ ماده پاسخگوی آن نیست.
اسفنانی با بیان اینکه موارد مربوط به حمایت از حقوق کودکان در این قانون وجود ندارد و حتی برخی از عناوین مجرمانه در قوانین ما تعریف نشده،ا ظهار داشت: عناوینی همچون بزه‌دیده، کودکان در معرض خطر، کودکان در معرض بزه وا عمال مخاطره‌آمیز در قانون ما نیامده است.
سخنگوی سابق کمیسیون قضایی مجلس با اشاره به لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، گفت: در مجلس نهم لایحه‌ای مطرح شد که متأسفانه به نتیجه مشخص نرسید و پیگیری‌های آن به مجلس دهم موکول شد.
وی نقض دیگر در قانون را شیوه مجازات مجرمان عنوان کرد و گفت: در برخی جرایم باید نحوه مجازات مورد بازنگری قرار گیرد.
اسفنانی ادامه داد: مثلاً در بحث تجاوز به عنف مجازات حدی آن اعدام است و اگر کسی تجاوز کرده باشد اعدام می‌شود، اما اگر تجاوز در حد مجازات حدی واقع نشده بود فقط یک مجازات شلاق برای آن در نظر گرفته می‌شود، یعنی قانون برای موضوع «اجبار» هیچ مجازاتی در نظر نگرفته و این یک نقص جدی است که اگر جرم صورت گرفته حدی نباشد، فقط به شلاق بسنده می‌کنند.
این حقوقدان تصریح کرد: در برخی از جوامع وقتی به کودکی تعرض می‌شود تنها ولی‌دم و دادستان شاکی نیستند، آنجا یک جامعه علیه مجرم شاکی می‌شود، فرد مجرم هم وقتی به ذهنش بیاید که اگر به کودکی تعرض کند با یک جامعه طرف است، به خودش جرأت چنین کاری را نمی‌دهد اما در کشور ما تنها کسی که طرف مقابل مجرم قرار می‌گیرد اولیاء دم و قوه قضائیه است.
وی افزود: جالب است که گاهی تعرض به طفل صورت می‌گیرد آن وقت عده‌ای واسطه می‌شوند تا رضایت خانواده شاکی را بگیرند که این یک نقص جدی است.
اسفنانی با اشاره به واکنش مردم پارس‌آباد به اتفاق رخ‌داده برای آتنا اصلانی گفت: این واکنش مردم یک واکنش طبیعی بود اما سوال اینجاست که آیا مردم می‌توانند نقشی ایفا کنند؟ آیا می‌توانند شکایت عمومی مطرح کنند و دنبال پاسخ آن باشند.
سخنگوی سابق کمیسیون قضایی مجلس یکی دیگر از دلایل وقوع چنین حوادثی را ضعف آموزش حقوق در کشور دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه در کشور ما آموزش حقوق در حد صفر است و واقعاً جای تأسف دارد که شبکه‌های تلویزیونی بیش از ۴۰ درصد از وقت خود را صرف آموزش آشپزی و شیرینی‌پزی می‌کنند اما به موضوعات حقوقی توجهی ندارند و فقط برخی مواقع برنامه‌هایی که قوه قضائیه آن را تدارک دیده در حد محدود پخش می‌کنند که آن هم بیشتر در بحث اسناد تجاری است.
وی ادامه داد: مسائل مهم تربیتی همچون نحوه برخورد با اینگونه اتفاقات و جرائم و همچنین آموزش کودکان در حین مواجه با خطر بسیار، بسیار ضعیف است.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که آیا در پرونده آتنا خانواده مقتول باید تفاضل دیه را پرداخت کنند یا دادستان می‌تواند برای فرد مجرم اعدام در نظر بگیرد،گفت: باید ببینیم وضعیت به چه صورتی بوده اگر صرفاً قتل باشد که مجازات آن قصاص است و شیوه اجرای آن هم مشخص اما اگر ثابت شود که به جز قتل تعرض هم صورت گرفته به تنهایی مجازات اعدام دارد و در کنار آن به لحاظ قتل مجازات قصاص در نظر گرفته می‌شود.
- 10
- 3
