امروز روز جهانی«پیشگیری از خودکشی» نامگذاری شده است، آمارهای پزشکی قانونی از مرگ چهار هزار و ۶۲۵ نفر در سال گذشته بر اثر خودکشی خبر می دهد، این آمارها اگرچه یک واقعیت تلخ را به ثبت می رسانند ، اما خبر مهار ۸۰ درصدی خودکشی هایی که به اورژانس اجتماعی اعلام شده، نشان می دهد که آمارها می توانست رقم ترسناک تری را برایمان به تصویر بکشد. اورژانس اجتماعی در سال گذشته با مداخله در هشت هزار و ۵۰۰ اقدام به خودکشی توانسته جلوی بیش از شش هزار مورد خودکشی ها را بگیرد. مهم تر آنکه حالا در استانی همچون ایلام که زمانی، بیشترین آمارها را از خودسوزی زنانش به ثبت می رساند، «طلاق» به عنوان راه حل منطقی تری، جایگزین خودسوزی شده است.
به گزارش «ایران»،مقایسه آمار خودکشی توسط سازمان پزشکی قانونی نشان از افزایش فوتی‌های ناشی از خودکشی طی این چند سال اخیر دارد. تعداد مرگ و میرهای ناشی از خودکشی از سه هزار و ۴۲۸ نفر در سال ۸۷ به چهار هزار و ۶۲۵ نفر در سال ۹۶ رسیده است.
استان تهران با ۷۹۶ مورد خودکشی در صدر این آمار قرار دارد. استان فارس با ۳۴۸ مورد، خوزستان با ۳۰۹ مورد، آذربایجان شرقی با ۲۷۶ مورد و کرمانشاه با ۲۳۵ مورد در رتبه‌های بعدی بیشترین آمار خودکشی در کشور قرار می‌گیرد. کمترین میزان اقدام به خودکشی نیز مربوط به استان خراسان شمالی با ۱۷ مورد، سمنان با ۱۸ مورد و یزد با ۳۱ مورد است. آنطور که «رضا جعفری سدهی»، رئیس اورژانس اجتماعی کشور هم به «ایران» می‌گوید: «علت نخست خودکشی‌ها در ایران به درگیری‌های خانوادگی اختصاص دارد و عوامل بعدی به ترتیب به اختلال روانی و اختلافات زناشویی و شکست عشقی بر می‌گردد.»
همچنین، بررسی‌های پزشکی قانونی حاکی از آن است که بیشترین فوتی‌های ناشی از خودکشی در سال گذشته مربوط به سنین ۳۰ تا ۳۹ سال با ۲۴ درصد و ۱۸ تا ۲۴ سال با ۱۸ درصد بوده است. هزار و۱۶۶ نفر از این تعداد دارای تحصیلات مقطع راهنمایی و ۱۸۰ نفر از آنها تحصیلات مقطع فوق دیپلم داشتند. رئیس اورژانس اجتماعی کشور هم بالا بودن آمار خودکشی در افراد مقطع تحصیلی راهنمایی را تأیید می‌کند و ادامه می‌دهد: بر اساس بررسی مداخلات ما نیز ۲۷ درصد از افرادی که دست به خودکشی زدند، دارای تحصیلات مقطع راهنمایی و ۲۶ درصد دارای تحصیلات فوق دیپلم به بالا هستند. همچنین ۷۳ درصد از آنها با استفاده از دارو دست به خودکشی زدند.»
وی همچنین از مداخله اورژانس اجتماعی کشور در ۸ هزار و ۴۰۰ مورد اقدام به خودکشی طی سال گذشته خبر می‌دهد و می‌افزاید: ۳هزار و ۴۰۰ مورد از این تعداد طی تماس تلفنی و باقی آنها توسط پایگاه‌های خدمات اجتماعی اورژانس اجتماعی گزارش شده است. همچنین ۷۳ درصد از موارد اقدام به خودکشی را زنان و ۲۶ درصد از آن را مردان تشکیل می‌دهند. همچنین پس از اقدام به خودکشی ۱۳.۱ درصد از آنها مجروح و ۷.۸ درصد دچار معلولیت شدند.
بر اساس اعلام کارشناسان حوزه اجتماعی، میزان اقدام به خودکشی در میان زنان چندین برابر مردان است. این درحالی است که بر اساس آمارهای پزشکی قانونی تنها یک هزار و ۳۶۵ مورد فوتی‌های ناشی از خودکشی متعلق به زنان است و باقی آمار به مردان مربوط می‌شود.
رئیس اورژانس اجتماعی کشور هم به بالا بودن اقدام به خودکشی در میان زنان اشاره می‌کند و می‌گوید: میزان اقدام به خودکشی در زنان ۳ تا ۴ برابر بیشتر از مردان است. هرچند، تعداد مرگ‌های ناشی از خودکشی در مردان۳ تا ۴ برابر بیشتر از زنان است. بنابراین، تنها تعداد کمی از اقدام به خودکشی در زنان منجر به مرگ می‌شود.به گفته رئیس اورژانس اجتماعی، میزان مداخله در خودکشی در سال ۹۵ توسط اورژانس اجتماعی ۴ هزار و ۶۰۰ مورد بوده که در سال ۹۶ به ۸ هزار و ۵۰۰ مورد رسیده است. البته افزایش این آمار را نمی‌توان تنها به بالا رفتن آمار خودکشی ارتباط داد، چراکه طی یک سال اخیر، ۱۵۰ مرکز جدید اورژانس ایجاد شده و شاید افزایش آمار به این علت برگردد.
وی با تأکید بر این‌که ۴۵ درصد از اقدام کنندگان متأهل و ۴۱ درصد از آنها مجرد بودند، می‌گوید: ۱۴ درصد از اقدام کنندگان هم افرادی بودند که خانواده هایشان از هم گسیخته بود یا در حال متارکه با زوجین بودند.
جعفری، گذار از مرحله سنتی به مدرن و فضای مجازی را یکی از مهمترین عوامل مؤثر در بروز خودکشی می‌داند و می‌گوید: افزایش فردگرایی، تزلزل نهاد خانواده و نبود تفریحات سالم از دیگر عواملی است که به افزایش این معضل دامن می‌زند. همچنین بر اساس بررسی‌های ما، تنها ۱۸ درصد از افرادی که دست به خودکشی می‌زنند بالای ۳۵ سال دارند و مابقی زیر این سن هستند.
وی می‌گوید: زنان خیابانی، افراد دچار اختلال روانی و زنان در معرض خشونت از جمله افرادی هستند که بیشتر از دیگران در معرض اقدام به خودکشی هستند. به همین علت، لازم است با شناسایی آنها اقدامات لازم در جهت پیشگیری از این معضل برای آنها انجام شود. البته اورژانس اقدامات مشاوره‌ای لازم را برای ۵۶ درصد از افرادی که اقدام به خودکشی در سال گذشته کردند، انجام داده اما لازم است وزارت بهداشت پیش از دست زدن به این عمل، این افراد را شناسایی کند.
۲۳ درصد از مردم از بیماری‌های اعصاب رنج می‌برند
«کاظم ملکوتی»، رئیس انجمن علمی پیشگیری از خودکشی هم در گفتوگو با «ایران»، با تأکید بر این‌که میزان خودکشی در استان‌های غربی کشور بیشتر از سایر مناطق کشور است، می‌گوید: در حال حاضر ۲۳ درصد از مردم دچار بیماری‌های اعصاب و روان هستند و نیاز به مشاوره دارند. ۱۳ درصد از این افراد دچار بیماری افسردگی و ۱۷ درصد دیگر هم اختلال اضطراب دارند. البته میزان شیوع بیماری‌های اعصاب و روان در استان‌های غربی کشور نزدیک به ۳۰ درصد است که این موضوع باعث بالا رفتن آمار خودکشی در این استان‌ها می‌شود.وی ادامه می‌دهد: متأسفانه میزان خودکشی در روستاهای کشور بیشتر از شهرهای بزرگ است که شاید علت آن رایج بودن استفاده از روش‌های کشنده مانند دارزدن و سوزاندن برای خودکشی است.
وی با اشاره به این‌که در حال حاضر بر اساس میانگین کشوری ۵ تا ۶ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور دست به خودکشی می‌زنند، می‌گوید: این آمار در استان‌های غربی چندین برابر بیشتر از میانگین کشوری است، حتی از آمار جهانی هم بالاتر می‌رود. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی میزان اقدام به خودکشی را ۶ برابر افزایش می‌دهد. در حال حاضر، افسردگی دومین بیماری شایع و پرهزینه در میان زنان ایرانی است. رفتارهای پرخطر نسبت به خود و خودکشی هم در رده چهارم بیماری‌ها برای مردان قرار دارد.
وی می‌گوید: متأسفانه با وجود تلاش‌ها و اقداماتی که صورت گرفته هنوز دسترسی به قرص برنج و مواد کشنده در برخی از استان‌ها به راحتی صورت می‌گیرد. البته توانستیم دسترسی به این ماده را در برخی از شهرستان‌های خوزستان و برخی از مناطق لرستان کاهش دهیم اما با وجود این هنوز دسترسی به قرص برنج در تهران و خرم آباد مرکز لرستان به راحتی صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به این‌که تغییر سبک زندگی خانواده‌ها باعث افزایش میل به خودکشی در افراد شده است، می‌گوید: یکی از دلایل مؤثر دست به خودکشی، نزاع میان پدر و مادر با فرزندان و زن و شوهر‌ها با یکدیگر است.
وی با اشاره به این‌که در گذشته خودسوزی در استان ایلام بسیار رایج بود اما در حال حاضر این میزان کاهش یافته است، می‌گوید:«ایلامی‌ها قبلاً بیشتر خودسوزی می‌کردند اما در سال‌های اخیر استفاده از قرص برنج و طلاق جای آن را گرفت. به‌طوری که طلاق در این استان به میزان قابل توجهی بالا رفته و افراد دیگر به جای خودسوزی دست به جدایی می‌زنند.»
۳۳ درصد دانشجویان از زندگی خود ناراضی‌اند
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران هم از افزایش ۵ درصدی فوتی‌های مربوط به خودکشی در ایران در سال ۹۶ خبر می‌دهد و می‌گوید: «براساس آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بین ۲۳ تا ۲۵ درصد مردم حداقل یک اختلال روانی دارند که نیازمند مداخله است. همچنین شش میلیون نفر در کشور افسردگی دارند.»
سید حسن موسوی چلک از رتبه ۱۰۹ ایران در حوزه نشاط و شادی اجتماعی در میان ۱۵۷ کشور جهان هم خبر می‌دهد و می‌گوید: پرونده‌های مربوط به خشونت جزو پرونده‌های با فراوانی بسیار بالای مراجع قضایی هستند. او میانگین زمان گفتوگو در خانواده‌های ایرانی را تنها ۱۵ دقیقه می‌داند و می گوید: براساس گفته‌های معاون وزیر و رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، طی یک سال اخیر ۲۲ درصد خشونت و درگیری فیزیکی از دانشگاه‌ها گزارش شده است. همچنین ۲۷ درصد از دانشجویان کشور با مشکلات روان‌شناختی درگیر هستند و ۳۳ درصد از دانشجویان از زندگی خود ناراضی‌اند.
سهم خودکشی از کل مرگ و میرهای جهان
معاون پژوهشی سازمان پزشکی قانونی هم معتقد است خودکشی ۱۴ درصد از کل مرگ و میرهای جهان را تشکیل می‌دهد و پانزدهمین علت مرگ در جهان است. «علیرضا کاهانی» با بیان این‌که ایران رتبه ۱۲۴ در بین ۱۸۲ کشور را در خودکشی به خود اختصاص داده است، می‌گوید: نرخ خودکشی در مردان رتبه ۱۲۷ و در زنان رتبه ۱۱۴ را دارد. بررسی‌ها نشان داده که در ایران نرخ خودکشی، بیشتر از فوت شدگان ناشی از مواد مخدر و دگرکشی و کمتر از تصادفات است.
وی می‌گوید: میزان مرگ و میر ناشی از اعتیاد ۳۳ هزار و ۶۵۴ نفر (۸.۶ درصد)، موارد مشکوک به خودکشی ۳۸ هزار و ۵۶۰ نفر (۹.۸ درصد)، موارد مشکوک به دگرکشی ۲۴ هزار و ۱۲۳ نفر (۶.۱ درصد) و موارد فوت ناشی از تصادفات ترافیکی ۱۹۲ هزار و ۲۳۵ نفر (۴۸.۹ درصد) بوده است.
یاسمن صادق شیرازی
- 19
- 5
